อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ ภาษาบาลี อักษรไทย
องฺ.อ. (มโนรถ.๓)
หน้าที่ ๑๙๗.

     อโถ อตฺถํ คเหตฺวานาติ อโถ วฑฺฒึ คเหตฺวา. อนตฺถํ ปฏิปชฺชตีติ
อนตฺโถ เม คหิโตติ สลฺลกฺเขติ. วธํ กตฺวานาติ ปาณาติปาตกมฺมํ กตฺวา.
โกธสมฺมทสมฺมตฺโตติ โกธมเทน มตฺโต. อาทินฺนคหิตปรามฏฺโฐติ อตฺโถ. อายสกฺยนฺติ
อยสภาวํ, อยโส นิยโส โหตีติ อตฺโถ. อนฺตรโต ชาตนฺติ อพฺภนฺตเร อุปฺปนฺนํ.
อตฺถํ น ชานาตีติ วฑฺฒิอตฺถํ น ชานาติ. ธมฺมํ น ปสฺสตีติ สมถวิปสฺสนาธมฺมํ
น ปสฺสติ. อนฺธตมนฺติ อนฺธภาวกรํ ตมํ พหลตมํ. ๑- สหเตติ อภิภวติ.
     ทุมฺมงฺกุยนฺติ ทุมฺมงฺกุภาวํ นิตฺเตชตํ ทุพฺพณฺณมุขตํ. ยโต ปตายตีติ ยทา
นิพฺพตฺตติ. น วาโจ โหติ คารโวติ วจนสฺสาปิ ครุภาโว น โหติ. น ทีปํ
โหติ กิญฺจนนฺติ กาจิ ปติฏฺฐา นาม น โหติ. ตปนยานีติ ตาปชนกานิ. ธมฺเมหีติ
สมถวิปสฺสนาธมฺเมหิ. อารกาติ ทูเร. พฺราหฺมณนฺติ ขีณาสวพฺราหฺมณํ. ยาย มาตุ
ภโตติ ยาย มาตรา ภโต โปสิโต. ปาณททึ สนฺตินฺติ ชีวิตทายิกํ สมานํ.
หนฺติ กุทฺโธ ปุถุตฺตานนฺติ กุทฺโธ ปุคฺคโล ปุถุนานาการเณหิ อตฺตานํ หนฺติ.
นานารูเปสุ มุจฺฉิโตติ นานารมฺมเณสุ อธิมุจฺฉิโต หุตฺวา. รชฺชุยา พชฺฌ
มิยฺยนฺตีติ รชฺชุยา พนฺธิตฺวา มรนฺติ. ปพฺพตามปิ กนฺทเรติ ปพฺพตกนฺทเรปิ
ปติตฺวา มรนฺติ.
     ภูตหจฺจานีติ ๒- หตวฑฺฒีนิ. อิตายนฺติ อิติ อยํ. ตํ ทเมน สมุจฺฉินฺเทติ ตํ
โกธํ ทเมน ฉินฺเทยฺย. กตเรน ทเมนาติ? ปญฺญาวีริเยน ทิฏฺฐิยาติ วิปสฺสนาปญฺญาย
เจว วิปสฺสนาสมฺปยุตฺเตน กายิกเจตสิกวิริเยน จ มคฺคสมฺมาทิฏฺฐิยา จ. ตเถว
ธมฺเม สิกฺเขถาติ ยถา อกุสลํ สมุจฺฉินฺเทยฺย, สมถวิปสฺสนาธมฺเมปิ ตเถว
สิกฺเขยฺย. มา โน ทุมฺมงฺกุยํ อหูติ มา อมฺหากํ ทุมฺมงฺกุภาโว อโหสีติ อิมมตฺถํ
ปตฺถยมานา. อนายาสาติ อนุปายาสา. อนุสฺสุกาติ กตฺถจิ อุสฺสุกฺกํ อนาปนฺนา.
เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ.
                        อพฺยากตวคฺโค ฉฏฺโฐ.
@เชิงอรรถ: ๑ สี. อนฺธภาวกรฆนมหาตมํ  ๒ ฉ.ม. ภูนหจฺจานีติ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๑๙๗.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=16&page=197&pages=1&modeTY=2&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=4392&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=4392&modeTY=2&pagebreak=1#p197