อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๓๔๙.

มยา กรณีโย, สนฺตินฺทฺริเยน สนฺตมานเสน ยุคมตฺตทสฺสินา วิสมฏฺฐาเน อุทกสกเฏเนว มนฺทมิตปทวีติกาเรน ^๑- หุตฺวา คนฺตพฺพนฺติ ปจฺจเวกฺขิตพฺพํ. เอวํ ปจฺจเวกฺขโต หิ อิริยาปโถ สารุปฺโป โหติ, ติสฺโส สิกฺขา ปริปูเรนฺติ. กจฺจิ นุ โขติ สลฺลกฺขเณ นิปาตสมุทาโย. อตฺตาติ จิตฺตํ. สีลโต น อุปวทตีติ อปริสุทฺธํ เต สีลนฺติ สีลปจฺจยา น อุปวทติ. เอวํ ปจฺจเวกฺขโต หิ อชฺฌตฺตํ หิริ สมุฏฺฐาติ, สา ตีสุ ทฺวาเรสุ สํวรํ สาเธติ, ตีสุ ทฺวาเรสุ สํวโร จตุปาริสุทฺธิสีลํ โหติ, จตุปาริสุทธิสีเล ฐิโต. วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ คณฺหาติ. อนุวิจฺจ วิญฺญู สพฺรหฺมจารีติ ปณฺฑิตา สพฺรหฺมจาริโน อนุวิจาเรตฺวา. เอวํ ปจฺจเวกฺขโต หิ พหิทฺธา โอตฺตปฺปํ สณฺฐาติ, ตํ ตีสุ ทฺวาเรสุ สํวรํ สาเธตีติ อนนฺตรนเยเนว เวทิตพฺพํ. นานาภาโว วินาภาโวติ ชาติยา นานาภาโว, มรเณน วินาภาโว. เอวํ ปจฺจเวกฺขโต หิ ตีสุ ทฺวาเรสุ ปมตฺตากาโร ^๒- นาม น โหติ, มรณสฺสติ สุปฏฺฐิตา โหติ. กมฺมสฺสโกมฺหีติอาทีสุ กมฺมํ มยฺหํ สกํ อตฺตโน สนฺตกนฺติ กมฺมสฺสกา. กมฺเมน ทาตพฺพํ ผลํ ทายํ, กมฺมสฺส ทายํ กมฺมทายํ, ตํ อาทิยามีติ กมฺมทายาโท. กมฺมํ มยฺหํ โยนิ การณนฺติ กมฺมโยนิ. กมฺมํ มยฺหํ พนฺธุ ญาตโกติ กมฺมพนฺธุ. กมฺมํ มยฺหํ ปฏิสรณํ ปติฏฺฐาติ กมฺมปฏิสรโณ. ตสฺส ทายาโท ภวิสฺสามีติ ตสฺส กมฺมสฺส ทายาโท เตน ทินฺนผลํ ปฏิคฺคาหโก ภวิสฺสามิ. เอวํ กมฺมสฺสกตํ ปจฺจเวกฺขโต ปาปกรณํ นาม น โหติ. กถมฺภูตสฺส เม รตฺตินฺทิวา วีติปตนฺตีติ ^๓- กึ นุ โข เม วตฺตปฏิปตฺตึ กโรนฺตสฺส, อุทาหุ อกโรนฺตสฺส, พุทฺธวจนํ สชฺฌายนฺตสฺส, อุทาหุ อสชฺฌายนฺตสฺส, โยนิโสมนสิกาเร กมฺมํ กโรนฺตสฺส, อุทาหุ อกโรนฺตสฺสาติ กถมฺภูตสฺส เม รตฺตินฺทิวา วีติปตนฺติ, ปริวตฺตนฺตีติ อตฺโถ. เอวํ ปจฺจเวกฺขโต หิ อปฺปมาโท ปริปูรติ. สุญฺญาคาเร อภิรมามีติ วิวิตฺโตกาเส สพฺพิริยาปเถสุ เอกโกว หุตฺวา กจฺจิ นุ โข อภิรมามีติ อตฺโถ. เอวํ ปจฺจเวกฺขโต กายวิเวโก ปริปูรติ. อุตฺตริมนุสฺสธมฺมาติ ^๔- @เชิงอรรถ: ^๑ สี. มนาปนียมิตปทวีตปทวีติหาเรน ^๒ ฉ.ม. อสํวุตากาโร @^๓ ฉ.ม. วีติวตฺตนฺตีติ ^๔ ฉ.ม. อุตฺตริมนุสฺสธมฺโมติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๓๔๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=16&page=349&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=7850&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=7850&modeTY=2&pagebreak=1#p349