อรรถกถาเล่มที่ ๑๗ หน้าที่ ๑๗๒.

ยานีธาติ คาถาตฺตยวณฺณนา [๑๖] อถ สกฺโก เทวานมินฺโท "ภควตา รตนตฺตยคุณํ นิสฺสาย สจฺจวจนํ ปยุญฺชมาเนน นาครสฺส โสตฺถิ กตา, มยาปิ นาครสฺส โสตฺถิตฺถํ ^๑- รตนตฺตยคุณํ นิสฺสาย ยงฺกิญฺจิ ^๒- วตฺตพฺพนฺ"ติ จินฺเตตฺวา อวสาเน คาถาตฺตยํ อภาสิ "ยานีธ ภูตานี"ติ. ตตฺถ ยสฺมา พุทฺโธ ยถา โลกหิตตฺถาย อุสฺสุกฺกํ อาปนฺเนหิ อาคนฺตพฺพํ, ตถา อาคตโต, ยถา จ เตหิ ^๓- คนฺตพฺพํ, ตถา คตโต, ยถา จ เตหิ อาชานิตพฺพํ. ตถา อาชานนโต, ยถา จ ชานิตพฺพํ, ตถา ชานนโต, ยญฺจ ตเถว โหติ, ตสฺส คมนโต ^๔- "ตถาคโต"ติ วุจฺจติ. ยสฺมา จ โส เทวมนุสฺเสหิ ปุปฺผคนฺธาทินาปิ ^๕- พหิ นิพฺพตฺเตน อุปกรเณน, ^๖- ธมฺมานุธมฺมปฏิปตฺตาทินา จ อตฺตนิ นิพฺพตฺเตน อติวิย ปูชิโต, ตสฺมา สกฺโก เทวานมินฺโท สพฺพํ เทวปริสํ อตฺตนา สทฺธึ สมฺปิณฺฑิตฺวา อาห "ตถาคตํ เทวมนุสฺสปูชิตํ, พุทฺธํ นมสฺสาม สุวตฺถิ โหตู"ติ. [๑๗] ยสฺมา ปน ธมฺเม มคฺคธมฺโม ยถา ยุคนทฺธสมถวิปสฺสนาพเลน ^๗- คนฺตพฺพํ กิเลสปกฺขสมุจฺฉินฺทเนน, ^๘- ตถา คโต. ^๙- นิพฺพานธมฺโมปิ ยถา คโต ^๑๐- ปญฺญาย ปฏิวิทฺโธ สพฺพทุกฺขวิฆาตาย สมฺปชฺชติ, พุทฺธาทีหิ ตถา คโต, ^๑๑- ตสฺมา "ตถาคโต"ติ ^๑๒- วุจฺจติ. ยสฺมา จ สํโฆปิ ยถา อตฺตหิตาย ปฏิปนฺเนหิ คนฺตพฺพํ เตน เตน มคฺเคน, ตถา คตโต ^๑๓- "ตถาคโต "เตฺวว วุจฺจติ. ตสฺมา อวเสสคาถาทฺวเยปิ ตถาคตํ ธมฺมํ นมสฺสาม สุวตฺถิ โหตุ, ตถาคตํ สํฆํ นมสฺสาม สุวตฺถิ โหตูติ วุตฺตํ. เสสํ วุตฺตนยเมวาติ. เอวํ สกฺโก เทวานมินฺโท อิมํ คาถาตฺตยํ ภาสิตฺวา ภควนฺตํ ปทกฺขิณํ กตฺวา เทวปุรเมว ตโต สทฺธึ เทวปริสาย. ภควา ปน ตเทว รตนสุตฺตํ ทุติยทิวเสปิ เทเสสิ, ปุน จตุราสีติยา ปาณสหสฺสานํ ธมฺมาภิสมโย อโหสิ, เอวํ ยาว สตฺตมทิวเส เทเสสิ, ทิวเส ทิวเส ตเถว ธมฺมาภิสมโย อโหสิ. ภควา @เชิงอรรถ: ^๑ สี., อิ., ม. โสตฺถตฺถํ ^๒ ฉ.ม. กิญฺจิ ^๓ อิ. ยถา เอเตหิ @^๔ ฉ.ม. คทนโต จ, อิ. คทนโต ^๕ ฉ.ม. ปุปฺผคนฺธาทินา ^๖ ฉ.ม. อุปการเกน @^๗ ฉ.ม. ยุคนนฺธ... ^๘ ฉ.ม. สมุจฺฉินฺทนฺเตน ^๙ ฉ.ม. ตถา คโตติ ตถาคโต @^๑๐ สี.,ม. ยาถาวโต ^๑๑ ฉ.ม. อวคโต ^๑๒ ฉ.ม. "ตถาคโต"เตฺวว, อิ. ตถา คโต ตถาคโตติ @^๑๓ ฉ.ม. คโตติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๗ หน้าที่ ๑๗๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=17&page=172&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=17&A=4557&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=17&A=4557&modeTY=2&pagebreak=1#p172