อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลี อักษรไทย
วินย.อ. (สมนฺต.๒)
หน้าที่ ๓๑๓-๓๑๔.

หน้าที่ ๓๑๓.
อิฏฺฐกปาสาณาทีสุปิ เอเสว นโย ฯ ตตฺราปิ หิ อิฏฺฐกาทีนํเยว
อุปริ ฐเปตุํ วฏฺฏติ ฯ กสฺมา ฯ เตสํ อนุปาทานตฺตา ฯ น หิ
ตานิ อคฺคิสฺส อุปาทานสงฺขยํ คจฺฉนฺติ ฯ สุกฺขขาณุสุกฺขรุกฺขาทีสุปิ
อคฺคึ ทาตุํ น วฏฺฏติ ฯ สเจ ปน ปฐวึ อปฺปตฺตเมว นิพฺพาเปตฺวา
คมิสฺสามีติ เทติ วฏฺฏติ ฯ ปจฺฉา นิพฺพาเปตุํ น สกฺโกติ
อวิสยตฺตา อนาปตฺติ ฯ ติณุกฺกํ คเหตฺวา คจฺฉนฺโต หตฺเถ
ฑยฺหมาเน ภูมิยํ ปาเตติ อนาปตฺติ ฯ ปติตฏฺฐาเนเยว อุปาทานํ
ทตฺวา อคฺคึ กาตุํ วฏฺฏตีติ มหาปจฺจริยํ วุตฺตํ ฯ ทฑฺฒปฐวิยา
จ ยตฺตกํ ฐานํ อุสุมาย อนุคตํ สพฺพํ วิโกเปตุํ วฏฺฏตีติ
ตตฺเถว วุตฺตํ ฯ โย ปน อชานนโก ภิกฺขุ อรณิสหิเตน อคฺคึ
นิพฺพตฺเตตฺวา หตฺเถน อุกฺขิปิตฺวา กึ กโรมีติ วทติ ชาเลหีติ
วตฺตพฺโพ ฯ หตฺโถ เม ฑยฺหตีติ วทติ ยถา น ฑยฺหติ
ตถา กโรหีติ วตฺตพฺโพ ฯ ภูมิยํ ปาเตหีติ ปน น วตฺตพฺโพ ฯ
สเจ หตฺเถ ฑยฺหมาเน ปาเตติ ปฐวึ ฑยฺหิสฺสามีติ อปาติตตฺตา
อนาปตฺติ ฯ ปติตฏฺฐาเน ปน อคฺคึ กาตุํ วฏฺฏตีติ กุรุนฺทิยํ
วุตฺตํ ฯ {๘๘} อนาปตฺติ อิมํ ชานาติ อาทีสุ ปน อิมสฺส ถมฺภสฺส
อาวาฏํ ชาน มหามตฺติกํ ชาน ถุสมตฺติกํ ชาน มหามตฺติกํ
เทหิ ถุสมตฺติกํ เทหิ มตฺติกํ อาหร ปํสุํ อาหร มตฺติกาย
อตฺโถ ปํสุนา อตฺโถ อิมสฺส ถมฺภสฺส อาวาฏํ กปฺปิยํ กโรหิ
อิมํ มตฺติกํ กปฺปิยํ กโรหิ อิมํ ปํสุํ กปฺปิยํ กโรหีติ เอวมตฺโถ
เวทิตพฺโพ ฯ อสญฺจิจฺจาติ ปาสาณรุกฺขาทีนิ วา ปวฏฺเฏนฺตสฺส
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๑๔.
กตฺตรทณฺเฑน วา อาหจฺจ อาหจฺจ คจฺฉนฺตสฺส ปฐวี ภิชฺชติ ฯ
สา เตน ภินฺทิสฺสามีติ เอวํ สญฺจิจฺจ อภินฺนตฺตา อสญฺจิจฺจ ภินฺนา
นาม โหติ ฯ อิติ อสญฺจิจฺจ ภินฺทนฺตสฺส อนาปตฺติ ฯ
อสติยาติ อญฺญาวิหิโต เกนจิ สทฺธึ กิญฺจิ กเถนฺโต
ปาทงฺคุฏฺฐเกน วา กตฺตรยฏฺฐิยา วา ปฐวึ วิลิขนฺโต ติฏฺฐติ ฯ
เอวํ อสติยา วิลิขนฺตสฺส วา ภินฺทนฺตสฺส วา อนาปตฺติ ฯ
อชานนฺตสฺสาติ อนฺโตเคเห โอวุฏฺฐํ ฉนฺนํ ปฐวึ อกปฺปิยปฐวีติ
น ชานาติ กปฺปิยปฐวีติ สญฺญาย วิโกเปติ ขนามิ ภินฺทามิ
ทหามีติ วา น ชานาติ เกวลํ สงฺโคปนตฺถาย ขนิตฺตาทีนิ วา
ฐเปติ ฑยฺหมานหตฺโถ วา อคฺคึ ปาเตติ เอวํ อชานนฺตสฺส
อนาปตฺติ ฯ เสสํ อุตฺตานเมว ฯ
      ติสมุฏฺฐานํ กายจิตฺตโต วาจาจิตฺตโต กายวาจาจิตฺตโต จ
สมุฏฺฐาติ กิริยา สญฺญาวิโมกฺขํ สจิตฺตกํ ปณฺณตฺติวชฺชํ กายกมฺมํ
วจีกมฺมํ ติจิตฺตํ ติเวทนนฺติ ฯ
                  ปฐวีขนนสิกฺขาปทํ ทสมํ ฯ
         สมตฺโต วณฺณนากฺกเมน มุสาวาทวคฺโค ปฐโม ฯ
     {๘๙} เสนาสนวคฺคสฺส ปฐมสิกฺขาปเท ฯ อนาทิยนฺโตติ ตสฺสา
วจนํ อคฺคณฺหนฺโต ฯ ทารกสฺส พาหุํ อาโกฏฺเฏสีติ อุกฺขิตฺตผรสุํ
นิคฺคเหตุํ อสกฺโกนฺโต มนุสฺสานํ จกฺขุวิสยาติกฺกนฺเต
จาตุมฺมหาราชสนฺติกา ลทฺเธ รุกฺขฏฺฐกทิพฺพวิมาเน นิปนฺนสฺส
ทารกสฺส พาหุํ ถนมูเลเยว ฉินฺทิ ฯ น โข ปเนตํ ปฏิรูปนฺติ อาทิมฺหิ อยํ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้าที่ ๓๑๓-๓๑๔.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=2&page=313&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=2&A=6587&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=2&A=6587&modeTY=2&pagebreak=1#p313