อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๓๙๙.

"ราโค ปปญฺโจ โทโส ปปญฺโจ โมโห ปปญฺโจ ตณฺหา ปปญฺโจ ทิฏฺฐิ ปปญฺโจ มาโน ปปญฺโจ"ติ. อปิจ สงฺกิเลสฏฺโฐ ปปญฺจฏฺโฐ, กจวรฏฺโฐ ปปญฺจฏฺโฐ. ตตฺถ ราคปปญฺจสฺส สุภสญฺญา นิมิตฺตํ, โทสปปญฺจสฺส อาฆาตวตฺถุ, โมหปปญฺจสฺส อาสวา, ตณฺหาปปญฺจสฺส เวทนา, ทิฏฺฐิปปญฺจสฺส สญฺญา, มานปปญฺจสฺส วิตกฺโก นิมิตฺตํ. เตหิ ปปญฺเจหิ สหคตา สญฺญา ปปญฺจสญฺญา, ปปญฺจสญฺญานํ สงฺขา ภาคา โกฏฺฐาสา ปปญฺจสญฺญาสงฺขา. อตฺถโต สทฺธึ นิมิตฺเตหิ ตํตํปปญฺจสฺส ปกฺขิโย กิเลสคโณ. สญฺญาคหณํ เจตฺถ ตสฺส เนสํ สาธารณเหตุภาเวน. วุตฺตเญฺหตํ "สญฺญานิทานา หิ ปปญฺจสงฺขา"ติ ^๑- เตสํ ปหานํ, เตน เตน มคฺเคน ราคาทิกิเลสานํ สมุจฺเฉทนนฺติ อตฺโถ. ตทา หิ ^๒- ภควา อตีตาสุ อเนกโกฏิสตสหสฺสสงฺขาสุ อตฺตโน ชาตีสุ อนตฺถสฺส นิมิตฺตภูเต กิเลเส อิมสฺมึ จริมภเว อริยมคฺเคน โพธิมณฺเฑ สวาสเน ปหีเน ปจฺจเวกฺขิตฺวา สตฺตสนฺตานญฺจ กิเลสจริตํ ราคาทิกิเลสสงฺกิลิฏฺฐํ กญฺชิยปุณฺณลาพุํ วิย ตกฺกภริตจาฏึ วิย วสาปีตปิโลติกํ วิย จ ทุพฺพินิโมจิยํ ทิสฺวา "เอวํ คหนํ นามิทํ กิเลสวฏฺฏํ อนาทิกาลภาวิตํ มยฺหํ อนวเสสํ ปหีนํ, อโห สุปฺปหีนนฺ"ติ อุปฺปนฺนปีติปาโมชฺโช อุทานํ อุทาเนสิ. เตน วุตฺตํ "อถ โข ภควา อตฺตโน ปปญฺจสญฺญาสงฺขาปหานํ วิทิตฺวา ตายํ เวลายํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสี"ติ. ตตฺถ ยสฺส ปปญฺจา ฐิติ จ นตฺถีติ ยสฺมา ภควา อตฺตานเมว ปรํ วิย กตฺวา นิทฺทิสติ, ตสฺมา ยสฺส อคฺคปุคฺคลสฺส วุตฺตลกฺขณา ปปญฺจา, เตหิ กตา สํสาเร ฐิติ จ นตฺถิ. เนตฺติยํ ปน "ฐิติ นาม อนุสโย"ติ วุตฺตํ. อนุสโย หิ @เชิงอรรถ: ^๑ ขุ.สุ. ๒๕/๘๘๑/๕๐๖, ขุ.มหา. ๒๙/๕๐๕/๓๓๗ ^๒ สี.,ก. ตทา กิร

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๓๙๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=26&page=399&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=26&A=8923&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=26&A=8923&modeTY=2&pagebreak=1#p399