สพฺพญฺญุตปฺปตฺติสมนนฺตรเมว จ อรุโณ อุคฺคจฺฉีติ. ตโต เตเนว ปลฺลงฺเกน
โพธิรุกฺขมูเล สตฺตาหํ วีตินาเมนฺโต สมฺปตฺตาย ปาฏิปทรตฺติยา ๑- ตีสุ ยาเมสุ
วุตฺตนเยน ปฏิจฺจสมุปฺปาทํ มนสิกตฺวา ยถากฺกมํ อิมานิ อุทานานิ อุทาเนสิ.
ขนฺธเก ปน ตีสุปิ วาเรสุ "ปฏิจฺจสมุปฺปาทํ อนุโลมปฏิโลมํ มนสากาสี"ติ ๒-
อาคตตฺตา ขนฺธกฏฺฐกถายํ ๓- "ตีสุปิ ยาเมสุ เอวํ มนสิกตฺวา ปฐมํ อุทานํ
ปจฺจยาการปจฺจเวกฺขณวเสน, ทุติยํ นิพฺพานปจฺจเวกฺขณวเสน ๔- ตติยํ
มคฺคปจฺจเวกฺขณวเสนาติ เอวํ อิมานิ ภควา อุทานานิ อุทาเนสี"ติ วุตฺตํ, ตมฺปิ น
วิรุชฺฌติ. ภควา หิ ฐเปตฺวา รตนฆรสตฺตาหํ เสเสสุ ฉสุ สตฺตาเหสุ อนฺตรนฺตรา
ธมฺมํ ปจฺจเวกฺขิตฺวา เยภุยฺเยน วิมุตฺติสุขปฏิสํเวที วิหาสิ, รตนฆรสตฺตาเห ปน
อภิธมฺมปริจยวเสเนว วิหาสีติ.
ตติยโพธิสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
----------------
๔. นิหุหุ ํกสุตฺตวณฺณนา ๕-
[๔] จตุตฺเถ อชปาลนิโคฺรเธติ ตสฺส กิร ฉายายํ อชปาลา คนฺตฺวา
นิสีทนฺติ, เตนสฺส "อชปาลนิโคฺรโธ "เตฺวว นามํ อุทปาทิ. เกจิ ปน "ยสฺมา
ตตฺถ เวเท สชฺฌายิตุ ํ อสมตฺถา มหลฺลกพฺราหฺมณา ปาการปริกฺเขปยุตฺตานิ
นิเวสนานิ กตฺวา สพฺเพ วสึสุ, ตสฺมา อชปาลนิโคฺรโธติ นามํ ชาตนฺ"ติ วทนฺติ.
ตตฺรายํ วจนตฺโถ:- น ชปนฺตีติ อชปา, มนฺตานํ อนชฺฌายกาติ อตฺโถ, อชปา
ลนฺติ อาทิยนฺติ นิวาสํ เอตฺถาติ อชปาโลติ. ยสฺมา วา มชฺฌนฺติเก สมเย
อนฺโต ปวิฏฺเฐ อเช อตฺตโน ฉายาย ปาเลติ รกฺขติ, ตสฺมา `อชปาโล'ติสฺส
@เชิงอรรถ: ๑ สี.ม. สตฺตมาย รตฺติยา ๒ วิ.มหา. ๔/๑/๑ ๓ วิ.อ. ๓/๗ (สฺยา)
@๔ ม. ปจฺจยนิโรธปจฺจเวกฺขณวเสน ๕ ฉ.ม. หุ ํหุงฺกสุตฺต... ขุ.อุ. ๒๕/๔/๙๖
เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๕๓.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=26&page=53&pages=1&modeTY=2&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=26&A=1181&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=26&A=1181&modeTY=2&pagebreak=1#p53