อรรถกถาเล่มที่ ๒๘ หน้าที่ ๒๒.

โลภโทสโมหานํ อธิวจนํ. เต หิ "โลโภ ภิกฺขเว อกุสลญฺจ อกุสลมูลญฺจา"ติอาทินา นเยน เอวํ นิทฺทิฏฺฐา. เอวเมเต อนุสยา เตน เตน มคฺเคน ปหีนตฺตา ยสฺส เกจิ น สนฺติ, เอเต จ อกุสลมูลา ตเถว สมูหตาเส, สมูหตา อิจฺเจว อตฺโถ. ปจฺจตฺตพหุวจนสฺส ^๑- หิ เสการาคมํ อิจฺฉนฺติ สทฺทลกฺขณโกวิทา. อฏฺฐกถาจริยา ปน "เสติ นิปาโต"ติ วณฺณยนฺติ. ยํ รุจฺจติ, ตํ คเหตพฺพํ. เอตฺถ ปน กิญฺจาปิ โส เอวํวิโธ ภิกฺขุ ขีณาสโว โหติ, ขีณาสโว จ เนว อาทิยติ, น ปชหติ, ปชหิตฺวา ฐิโตติ วุตฺโต, ตถาปิ วตฺตมานสมีเป วตฺตมานวจนลกฺขเณน "ชหาติ โอรปารนฺ"ติ วุจฺจติ. อถ วา อนุปาทิเสสาย จ นิพฺพานธาตุยา ปรินิพฺพายนฺโต อตฺตโน อชฺฌตฺติกพาหิรายตนสงฺขาตํ ชหาติ โอรปารนฺติ เวทิตพฺโพ. ตตฺถ กิเลสปฏิปาฏิยา มคฺคปฏิปาฏิยา จาติ ทฺวิธา อนุสยานํ อภาโว เวทิตพฺโพ. กิเลสปฏิปาฏิยา หิ กามราคานุสยปฏิฆานุสยานํ ตติยมคฺเคน อภาโว โหติ, มานานุสยสฺส จตุตฺถมคฺเคน, ทิฏฺฐานุสยวิจิกิจฺฉานุสยานํ ปฐมมคฺเคน, ภวราคานุสยาวิชฺชานุสยานํ จตุตฺถมคฺเคน. มคฺคปฏิปาฏิยา ปน ปฐมมคฺเคน ทิฏฺฐานุสยวิจิกิจฺฉานุสยานํ อภาโว โหติ, ทุติยมคฺเคน กามราคานุสยปฏิฆานุสยานํ ตนุภาโว, ตติยมคฺเคน สพฺพโส อภาโว, จตุตฺถมคฺเคน มานานุสยภวราคานุสยอวิชฺชานุสยานํ อภาโว โหติ. ตตฺถ ยสฺมา น สพฺเพ อนุสยา อกุสลมูลา. กามราคภวราคานุสยา เอว หิ โลภากุสลมูเลน สงฺคหํ คจฺฉนฺติ, ปฏิฆานุสยาวิชฺชานุสยา จ "โทโส อกุสลมูลํ โมโห อกุสลมูล"มิจฺเจว สงฺขฺยํ คจฺฉนฺติ, ทิฏฺฐิมานวิจิกิจฺฉานุสยา ปน น กิญฺจิ อกุสลมูลํ โหนฺติ. ยสฺมา วา อนุสยาภาววเสน จ อกุสลมูลสมุคฺฆาตวเสน จ กิเลสปฺปหานํปตฺเถสิ, ^๒- ตสฺมา:- "ยสฺสานุสยา น สนฺติ เกจิ มูลา จ อกุสลา สมูหตาเส" อิติ ภควา อาห. @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ปจฺจตฺตพหุวจนสฺสนฺเต ^๒ ม. ปตฺเถสิ ปฏฺฐเปสิ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๘ หน้าที่ ๒๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=28&page=22&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=28&A=539&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=28&A=539&modeTY=2&pagebreak=1#p22