อรรถกถาเล่มที่ ๒๘ หน้าที่ ๒๘๙.

มเหสีติ เอวเมตฺถ โยชนา เวทิตพฺพา. เอกนฺตนิกฺกิเลสตาย เอกํ, เสฏฺฐฏฺเฐน วา เอกํ. มุนินนฺติ มุนึ, มุนีสุ วา เอกํ. จรนฺตนฺติ สพฺพาการปริปูราย โลกตฺถจริยาย อวเสสจริยาหิ จ จรนฺตํ. อทฺทกฺขีติ อทฺทส. โสติ โย ชาตมุจฺฉิชฺช อโรปเน อนุปฺปเวสเน จ สมตฺถตฺตา "น โรปเยยฺย ชายนฺตมสฺส นานุปฺปเวจฺเฉ"ติ วุตฺโต พุทฺธมุนิ. สนฺติปทนฺติ สนฺติโกฏฺฐาสํ ทฺวาสฏฺฐิทิฏฺฐิ- คตวิปสฺสนานิพฺพานเภทาสุ ตีสุ สมุมติสนฺติตทงฺคสนฺติอจฺจนฺตสนฺตีสุ เสฏฺฐํ เอวํ อนุปสฺสนฺเต โลเก อจฺจนฺตสนฺติมทฺทส มเหสีติ เอวมตฺโถ เวทิตพฺโพ. [๒๑๑] ตติยคาถาย สงฺขายาติ คณยิตฺวา, ปริจฺฉินฺทิตฺวา วีมํสิตฺวา ยถาภูตโต ญตฺวา, ทุกฺขปริญฺญาย ปริชานิตฺวาติ อตฺโถ. วตฺถูนีติ เยสุ เอวมยํ โลโก ^๑- สชฺชติ, ตานิ ขนฺธายตนธาตุเภทานิ กิเลสฏฺฐานานิ. ปมาย พีชนฺติ ยนฺเตสํ วตฺถูนํ พีชํ อภิสงฺขารวิญฺญาณํ, ตํ ปมาย ^๒- หึสิตฺวา วิธิตฺวา, ^๓- สมุจฺเฉทปฺปหาเนน ปชหิตฺวาติ อตฺโถ. สิเนหมสฺส นานุปฺปเวจฺเฉติ เยน ตณฺหาทิฏฺฐิสิเนเหน สิเนหิตํ ตํ พีชํ อายตึ ปฏิสนฺธิวเสน ตํ ยถาวุตฺตํ วตฺถุสสฺสํ วิรุเหยฺย, ตํ สิเนหมสฺส นานุปฺปเวจฺเฉ, ตปฺปฏิปกฺขาย มคฺคภาวนาย ตํ นานุปฺปเวเสยฺยาติ อตฺโถ. ส เว มุนี ชาติขยนฺตทสฺสีติ โส เอวรูโป พุทฺธมุนิ นิพฺพานสจฺฉิกิริยาย ชาติยา จ มรณสฺส จ ปริกฺขยนฺตภูตสฺส นิพฺพานสฺส ทิฏฺฐตฺตา ชาติกฺขยนฺตทสฺสี ตกฺกํ ปหาย น อุเปติ สงฺขํ, อิมาย จตุสจฺจภาวนาย นวปฺปเภทมฺปิ อกุสลวิตกฺกํ ปหาย สอุปาทิเสสนิพฺพานธาตุํ ปตฺวา โลกตฺถจริยํ กโรนฺโต อนุปุพฺเพน จริมวิญฺญาณกฺขยา อนุปาทิเสสนิพฺพาน- ธาตุปฺปตฺติยา "เทโว วา มนุสฺโส วา"ติ น อุเปติ สงฺขํ. อปรินิพฺพุโต เอว @เชิงอรรถ: ^๑ ก. โลเก ^๒ ม. สมาย @^๓ ฉ.ม. พาธิตฺวา

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๘ หน้าที่ ๒๘๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=28&page=289&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=28&A=6799&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=28&A=6799&modeTY=2&pagebreak=1#p289