อรรถกถาเล่มที่ ๒๘ หน้าที่ ๘๔.

อรญฺญํ ปวิสิตฺวา วิปสฺสนํ อารภิตฺวา ปจฺเจกโพธึ สจฺฉากาสิ. ตตฺถ อาคเตหิ จ กมฺมฏฺฐานํ ปุจฺฉิโต อิมํ คาถํ อภาสิ:- "ทุสฺสงฺคหา ปพฺพชิตาปิ เอเก อโถ คหฏฺฐา ฆรมาวสนฺตา อปฺโปสฺสุกฺโก ปรปุตฺเตสุ หุตฺวา เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป"ติ. สา อตฺถโต ปากฏา เอว. อยํ ปน โยชนา:- ทุสฺสงฺคหา ปพฺพชิตาปิ เอเก, เย อสนฺโตสาภิภูตา, ตถาวิธา เอว จ อโถ คหฏฺฐา ฆรมาวสนฺตา. เอตมหํ ทุสฺสงฺคหภาวํ ชิคุจฺฉนฺโต วิปสฺสนํ อารภิตฺวา ปจฺเจกโพธึ อธิคโตมฺหีติ. เสสํ ปุริมนเยเนว เวทิตพฺพํ. ^๑- ทุสฺสงฺคหคาถาวณฺณนา สมตฺตา. [๔๔] โอโรปยิตฺวาติ กา อุปฺปตฺติ? พาราณสิยํ กิร จาตุมาสิกพฺรหฺมทตฺโต นาม ราชา คิมฺหานํ ปฐเม มาเส อุยฺยานํ คโต ตตฺถ รมณีเย ภูมิภาเค นีลฆนปตฺตสญฺฉนฺนํ โกวิฬารรุกฺขํ ทิสฺวา "โกวิฬารมูเล มม สยนํ ปญฺญาเปถา"ติ วตฺวา อุยฺยาเน กีฬิตฺวา สายนฺหสมยํ ตตฺถ เสยฺยํ กปฺเปสิ. ปุน คิมฺหานํ มชฺฌิเม มาเส อุยฺยานํ คโต, ตทา โกวิฬาโร ปุปฺผิโต โหติ, ตทาปิ ตเถว อกาสิ. ปุน คมฺหานํ ปจฺฉิเม มาเส คโต, ตทา โกวิฬาโร สญฺฉินฺนปตฺโต ^๒- สุกฺขรุกฺโข วิย โหติ, ตทาปิ โส อทิสฺวาว ตํ รุกฺขํ ปุพฺพปริจเยน ตตฺเถว เสยฺยํ อาณาเปสิ, อมจฺจา ชานนฺตาปิ "รญฺญา อาณตฺตนฺ"ติ ภเยน ตตฺถ สยนํ ปญฺญาเปสุํ. โส อุยฺยาเน กีฬิตฺวา สายนฺหสมยํ ตตฺถ เสยฺยํ กปฺเปนฺโต ตํ รุกฺขํ ทิสฺวา "อเร อยํ ปุพฺเพ สญฺฉนฺนปตฺโต มณิมโย วิย อภิรูปทสฺสโน อโหสิ, ตโต มณิวณฺณสาขนฺตเร ฐปิตปวาฬงฺกุรสทิเสหิ ปุปฺเผหิ สสฺสิริกจารุทสฺสโน อโหสิ, มุตฺตาทลสทิสวาลิกากิณฺโณ จสฺส เหฏฺฐา ภูมิภาโค พนฺธนา ปมุตฺตปุปฺผสญฺฉนฺโน @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. เวทิตพฺพนฺติ ^๒ สี. สํสีนปตฺโต

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๘ หน้าที่ ๘๔. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=28&page=84&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=28&A=2128&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=28&A=2128&modeTY=2&pagebreak=1#p84