อรรถกถาเล่มที่ ๒๙ ภาษาบาลี อักษรไทย
สุตฺต.อ.๒ (ปรมตฺถ.๒)
หน้าที่ ๑๒๖-๑๒๗.

หน้าที่ ๑๒๖.
      เอวํ เอกมนฺตํ นิสินฺนา โข เต พฺราหฺมณมหาสาลา ภควนฺตํ เอตทโวจุํ.
กินฺตนฺติ?  "สนฺทิสฺสนฺติ นุ โข"ติอาทิ. ตํ สพฺพํ อุตฺตานตฺถเมว. เกวลเญฺหตฺถ
พฺราหฺมณานํ พฺราหฺมณธมฺเมติ เทสกาลาทิธมฺเม ฉฑฺเฑตฺวา โย พฺราหฺมณธมฺโม,
ตสฺมึเยว. เตน หิ พฺราหฺมณาติ ยสฺมา มํ ตุเมฺห ยาจิตฺถ, ตสฺมา พฺราหฺมณา
สุณาถ, โสตํ โอทหถ, สาธุกํ มนสิกโรถ, โยนิโส มนสิกโรถ, ตถา ปโยคสุทฺธิยา
สุณาถ, อาสยสุทฺธิยา สาธุกํ มนสิกโรถ,  อวิกฺเขเปน สุณาถ, ปคฺคเหน สาธุกํ
มนสิกโรถาติอาทินา นเยน เอเตสํ ปทานํ ปุพฺเพ อวุตฺโตปิ อธิปฺปาโย
เวทิตพฺโพ. อถ ภควตา วุตฺตํ ตํ วจนมฺปิ ๑- สมฺปฏิจฺฉนฺตา "เอวํ โภ"ติ โข
เต พฺราหฺมณมหาสาลา ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ, ภควโต วจนํ อภิมุขา หุตฺวา
อสฺโสสุํ. อถ วา ปฏิสฺสุณึสุ. "สุณาถ สาธุกํ มนสิกโรถา"ติ วุตฺตมตฺถํ
กตฺตุกามตาย ปฏิชานึสูติ วุตฺตํ โหติ. อถ โข ๒- เตสํ เอวํ ปฏิสฺสุตวตํ ภควา
เอตทโวจ. กินฺตนฺติ? อิสโย ๓- ปุพฺพกา"ติอาทิ.
      [๒๘๗] ตตฺถ ปฐมคาถาย ตาว สํยตตฺตาติ สีลสํยเมน สํยตจิตฺตา.
ตปสฺสิโนติ อินฺทฺริยสํวรตปยุตฺตา. อตฺตทตฺถมจาริสุนฺติ
มนฺตชฺเฌนพฺรหฺมวิหารภาวนาทึ อตฺตโน อตฺถํ อกํสุ. เสสํ ปากฏเมว.
      [๒๘๘] ทุติยาคาถาทีสุปิ อยํ สงฺเขปวณฺณนา:- น ปสู พฺราหฺมณานาสุนฺติ
โปราณานํ พฺราหฺมณานํ ปสู น อาสุํ, น เต ปสุปริคฺคหมกํสุ. น หิรญฺญํ
น ธานิยนฺติ หิรญฺญญฺจ พฺราหฺมณานํ อนฺตมโส ชตุมาสโกปิ นาโหสิ,
ตถา วีหิสาลิยวโคธูมาทิ ปุพฺพณฺณาปรณฺณเภทํ ธานิยมฺปิ เตสํ นาโหสิ.
เต หิ นิกฺขิตฺตชาตรูปรชตา อสนฺนิธิการกาว หุตฺวา เกวลํ สชฺฌายธนญฺญา
อตฺตโน มนฺตชฺเฌนสงฺขาเตเนว ธเนน ธญฺเญน จ สมนฺนาคตา อเหสุํ.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม.,อิ. วจนํ  ๒ ฉ.ม.,อิ. โข-สทฺโท น ทิสฺสติ  ๓ ก. วิสโย
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๒๗.
โย จายํ เมตฺตาทิวิหาโร เสฏฺฐตฺตา อนุคามิกตฺตา จ พฺรหฺมนิธีติ วุจฺจติ, ตญฺจ
พฺรหฺมํ นิธิมปาลยุํ, สตตํ ตสฺส ๑- ภาวนานุโยเคน.
      [๒๘๙] เอวํ วิหารีนํ ยํ เนสํ ปกตํ อาสิ, ยํ เอเตสํ ปกตํ เอเต
พฺราหฺมเณ อุทฺทิสฺส กตํ อโหสิ ทฺวารภตฺตํ อุปฏฺฐิตนฺติ "พฺราหฺมณานํ
ทสฺสามา"ติ สชฺเชตฺวา เตหิ เตหิ ทายเกหิ อตฺตโน อตฺตโน ฆรทฺวาเร ฐปิตํ
ภตฺตํ. สทฺธาปกตนฺติ สทฺธาย ปกตํ, สทฺธาเทยฺยนฺติ วุตฺตํ โหติ. เอสานนฺติ
เอสนฺตีติ เอสา, เตสํ เอสานํ, เอสมานานํ ปริเยสมานานนฺติ วุตฺตํ โหติ.
ทาตเวติ ทาตพฺพํ. ตทมญฺญิสุนฺติ ตํ อมญฺญึสุ, ตํ ทฺวาเร สชฺเชตฺวา ฐปิตํ
ภตฺตํ สทฺธาเทยฺยํ ปริเยสมานานํ เตสํ ๒- พฺราหฺมณานํ ทาตพฺพํ อมญฺญึสุ
ทายกา ชนา, น ตโต ปรํ. อนตฺถิกา หิ เต อญฺเญน อเหสุํ, เกวลํ
ฆาสจฺฉาทนปรมตาย สนฺตุฏฺฐาติ อธิปฺปาโย.
      [๒๙๐] นานารตฺเตหีติ นานาวิธราครตฺเตหิ วตฺเถหิ วิจิตฺรตฺถรณตฺถเตหิ,
สยเนหิ เอกภูมิกทฺวิภูมิกาทิปาสาทวเรหิ. อาวสเถหีติ เอวรูเปหิ อุปกรเณหิ. ผีตา
ชนปทา รฏฺฐา เอเกกปฺปเทสภูตา ชนปทา จ เกจิ เกจิ สกลรฏฺฐา จ "นโม
พฺราหฺมณานนฺ"ติ สายํ ปาตํ พฺราหฺมเณ เทเว วิย นมสฺสึสุ.
      [๒๙๑] เต เอวํ นมสฺสิยมานา โลเกน อวชฺฌา พฺราหฺมณา อาสุํ น
เกวลญฺจ  อวชฺฌา, อเชยฺยา วิหึสิตุมฺปิ ๓- อนภิภวนียตฺตา อเชยฺยา จ อเหสุํ.
กึการณา? ธมฺมรกฺขิตา, ยสฺมา ธมฺเมน รกฺขิตา. เต หิ ปญฺจสีลธมฺเม ๔-
รกฺขึสุ, "ธมฺโม หเว รกฺขติ ธมฺมจารินฺ"ติ ๕-  ธมฺมรกฺขิตา หุตฺวา อวชฺฌา
อเชยฺยา จ อเหสุนฺติ อธิปฺปาโย. น เน โกจิ นิวาเรสีติ เต พฺราหฺมเณ
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม.,อิ. สทา ตสฺส  ๒ ฉ.ม.,อิ. เอเตสํ
@๓ สี. วิเหสิตูนมฺปิ  ๔ ฉ.,อิ. ปญฺจ วรสีลธมฺเม, ม. ปญฺจเวรมณิธมฺเม
@ ๕ ขุ.ชา. ๒๗/๑๐๓,๓๘๕/๒๒๖,๓๗๘


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๙ หน้าที่ ๑๒๖-๑๒๗.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=29&page=126&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=29&A=2831&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=29&A=2831&modeTY=2&pagebreak=1#p126