อรรถกถาเล่มที่ ๓ ภาษาบาลี อักษรไทย
วินย.อ. (สมนฺต.๓)
หน้าที่ ๑๕-๑๗.

หน้าที่ ๑๕.
สา มม วิเหสา อสฺสาติ อตฺโถ ฯ ภควนฺตนฺติ ภควโต ฯ อนจฺฉริยาติ
อนุอจฺฉริยา ฯ ปฏิภํสูติ ปฏิภาณสงฺขาตสฺส าณสฺส โคจรา
อเหสุํ ปริวิตกฺกยิตพฺพภาวํ ปาปุณึสุ ฯ หลนฺติ เอตฺถ หกาโร
นิปาตมตฺโต อลนฺติ อตฺโถ ฯ ปกาสิตุนฺติ เทสิตุํ ฯ อลํ ทานิ เม
อิมํ กิจฺเฉน อธิคตํ ธมฺมํ เทสิตุนฺติ วุตฺตํ โหติ ฯ นายํ ธมฺโม
สุสมฺพุโธติ น อยํ สุกโร อภิสมฺพุชฺฌิตุํ ชานิตุํ น สุกโรติ อตฺโถ ฯ
ปฏิโสตคามินฺติ ปฏิโสตํ วุจฺจติ นิพฺพานํ นิพฺพานคามินฺติ อตฺโถ ฯ
ราครตฺตาติ กามราเคน ภวราเคน ทิฏฺิราเคน จ รตฺตา สตฺตา ฯ
น ทกฺขนฺตีติ น ปสฺสนฺติ ฯ ตโมกฺขนฺเธน อาวุฏาติ อวิชฺชาราสินา
อชฺโฌตฺถฏา ฯ อปฺโปสฺสุกฺกตายาติ นิรุสฺสุกฺกภาเวน อเทเสตุกามตายาติ
อตฺโถ ฯ
     {๘} ยตฺร หิ นามาติ ยสฺมึ นาม โลเก ฯ ภควโต ปุรโต ปาตุรโหสีติ
ธมฺมเทสนายาจนตฺถํ ทสสุ จกฺกวาฬสหสฺเสสุ มหาพฺรหฺมาโน คเหตฺวา
อาคมฺม ภควโต ปุรโต ปาตุรโหสิ ฯ อปฺปรชกฺขชาติกาติ ปญฺามเย
อกฺขิมฺหิ อปฺปํ ราคโทสโมหรชํ เอเตสํ สภาวาติ อปฺปรชกฺขชาติกา ฯ
ภวิสฺสนฺติ ธมฺมสฺสาติ จตุสจฺจธมฺมํ ฯ อญฺาตาโรติ ปฏิวิชฺฌตาโร ฯ
     ปาตุรโหสีติ ปาตุภวิ ฯ สมเลหิ จินฺติโตติ ราคาทิสมเลหิ ฉสตฺถาเรหิ
จินฺติโต ฯ อปาปุเรตนฺติ วิวร เอตํ ฯ อมตสฺส ทฺวารนฺติ อมตสฺส
นิพฺพานสฺส ทฺวารภูตํ อริยมคฺคํ ฯ สุณนฺตุ ธมฺมํ วิมเลนานุพุทฺธนฺติ
อิเม สตฺตา ราคาทิมลานํ อภาวโต วิมเลน สมฺพุทฺเธน
อนุพุทฺธํ จตุสจฺจธมฺมํ สุณนฺตุ ฯ เสเล ยถา ปพฺพตมุทฺธนิฏฺิโตติ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๖.
สิลามเย เอกฆเน ปพฺพตมุทฺธนิ ิโต โส จ ยถา จกฺขุมา
ปุริโส สมนฺตโต ชนตํ ปสฺเสยฺย ตฺวมฺปิ สุเมธ สุนฺทรปญฺ
สพฺพญฺุตาเณน สมนฺตจกฺขุ ภควา ธมฺมมยํ ปญฺามยํ
ปาสาทมารุยฺห สยํ อเปตโสโก โสกาวกิณฺณํ ชาติชราภิภูตํ ชนตํ
อเปกฺขสฺสุ อุปธารย ฯ อุฏฺเหีติ ภควโต ธมฺมเทสนตฺถํ จาริกญฺจรณํ
ยาจนฺโต ภณติ ฯ วีราติอาทีสุ ภควา วิริยวนฺตตาย วีโร เทวปุตฺต-
มจฺจุกิเลสาภิสงฺขารมารานํ วิชิตตฺตา วิชิตสงฺคาโม ชาติกนฺตาราทิ-
นิตฺถรณสมตฺถตาย สตฺถวาโห กามจฺฉนฺทอิณสฺส อภาวโต อนโณ ฯ
     {๙} อชฺเฌสนนฺติ ยาจนํ ฯ พุทฺธจกฺขุนาติ อินฺทฺริยปโรปริยตฺติาเณน จ
อาสยานุสยาเณน จ ฯ อิเมสญฺหิ ทฺวินฺนํ าณานํ พุทฺธจกฺขูติ
นามํ ฯ อปฺปรชกฺเขติ เยสํ ปญฺาจกฺขุมฺหิ ราคาทิรชํ อปฺปํ
เต อปฺปรชกฺขา ฯ เยสํ มหนฺตํ เต มหารชกฺขา ฯ เยสํ สทฺธาทีนิ
อินฺทฺริยานิ ติกฺขานิ เต ติกฺขินฺทฺริยา ฯ เยสํ มุทูนิ เต
มุทินฺทฺริยา ฯ เยสํ สทฺธาทโย อาการา สุนฺทรา เต สฺวาการา ฯ
เยสํ อสุนฺทฺรา เต ทฺวาการา ฯ เย กถิตการณํ สลฺลกฺเขนฺติ
สุเขน สกฺกา โหนฺติ วิญฺาเปตุํ เต สุวิญฺาปยา ฯ เย ตถา
น โหนฺติ เต ทุวิญฺาปยา ฯ เย ปรโลกญฺจ วชฺชญฺจ ภยโต
ปสฺสนฺติ เต ปรโลกวชฺชภยทสฺสาวิโน ฯ อุปฺปลินิยนฺติ อุปฺปลวเน ฯ
อิตเรสุปิ เอเสว นโย ฯ อนฺโตนิมุคฺคโปสินีติ ยานิ อุทกสฺส อนฺโต
นิมุคฺคาเนว โปสิยนฺติ ฯ สโมทกฏฺิตานีติ อุทเกน สมฏฺิตานิ ฯ
อุทกํ อจฺจุคฺคมฺม ติฏฺนฺตีติ อุทกํ อติกฺกมิตฺวา ติฏฺนฺติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๗.
     อปารุตาติ วิวฏา ฯ อมตสฺส ทฺวาราติ อริยมคฺโค ฯ โส หิ
อมตสงฺขาตสฺส นิพฺพานสฺส ทฺวารํ ฯ ปมุญฺจนฺตุ สทฺธนฺติ สพฺเพ
อตฺตโน สทฺธํ ปมุญฺจนฺตุ วิสฺสชฺชนฺตุ ฯ ปจฺฉิมปททฺวเย อยเมวตฺโถ
อหญฺหิ อตฺตโน ปคุณํ สุวตฺติตํปิ อิมํ ปณีตํ อุตฺตมํ ธมฺมํ
กายวาจากิลมถสญฺี หุตฺวา มนุเชสุ เทวมนุสฺเสสุ นาภาสึ ฯ
     {๑๐} ปณฺฑิโตติ ปณฺฑิจฺเจน สมนฺนาคโต ฯ พฺยตฺโตติ เวยฺยตฺติเยน
สมนฺนาคโต ฯ เมธาวีติ านุปฺปตฺติยา ปญฺาย สมนฺนาคโต ฯ
อปฺปรชกฺขชาติโกติ สมาปตฺติยา วิกฺขมฺภิตตฺตา นิกฺกิเลสชาติโก
วิสุทฺธสตฺโต ฯ อาชานิสฺสตีติ สลฺลกฺเขสฺสติ ปฏิวิชฺฌิสฺสติ ฯ ภควโตปิ
โข าณํ อุทปาทีติ สพฺพญฺุตาณํ อุปฺปชฺชิ อิโต สตฺต-
ทิวสมตฺถเก กาลํ กตฺวา โส อากิญฺจญฺายตเน นิพฺพตฺโตติ ฯ
มหาชานิโยติ สตฺตทิวสพฺภนฺตเร ปตฺตพฺพมคฺคผลโต ปริหีนตฺตา มหาชานิ
อสฺสาติ มหาชานิโย ฯ อกฺขเณ นิพฺพตฺตตฺตา จ ฯ อภิโทสกาลกโตติ
หีโย กาลกโต ฯ โสปิ เนวสญฺานาสญฺายตเน นิพฺพตฺโตติ
อทฺทส ฯ พหูปการาติ พหุอุปการา ฯ ปธานปหิตตฺตนฺติ ปธานตฺถาย
เปสิตตฺตภาวํ ฯ อุปฏฺหึสูติ มุโขทกทานาทินา อุปฏฺหึสุ ฯ
     {๑๑} อนฺตรา จ โพธึ อนฺตรา จ คยนฺติ อุปโก โพธิมณฺฑสฺส จ
คยาย จ อนฺตเร ภควนฺตํ อทฺทส ฯ อทฺธานมคฺคปฏิปนฺนนฺติ
อทฺธานมคฺคํ ปฏิปนฺนํ ฯ สพฺพาภิภูติ สพฺพํ เตภูมิกธมฺมํ อภิภวิตฺวา
ิโต ฯ สพฺพวิทูติ สพฺพํ จตุภูมิกธมฺมํ อเวทึ อญฺาสึ ฯ สพฺเพสุ
ธมฺเมสุ อนูปลิตฺโตติ สพฺเพสุ เตภูมิกธมฺเมสุ กิเลสเลปเนน อลิตฺโต ฯ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้าที่ ๑๕-๑๗.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=3&page=15&pages=3&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=3&A=295&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=3&A=295&pagebreak=1#p15