อรรถกถาเล่มที่ ๓ ภาษาบาลี อักษรไทย
วินย.อ. (สมนฺต.๓)
หน้าที่ ๑๖-๑๗.

หน้าที่ ๑๖.
สิลามเย เอกฆเน ปพฺพตมุทฺธนิ ฐิโต โส จ ยถา จกฺขุมา
ปุริโส สมนฺตโต ชนตํ ปสฺเสยฺย ตฺวมฺปิ สุเมธ สุนฺทรปญฺญ
สพฺพญฺญุตญาเณน สมนฺตจกฺขุ ภควา ธมฺมมยํ ปญฺญามยํ
ปาสาทมารุยฺห สยํ อเปตโสโก โสกาวกิณฺณํ ชาติชราภิภูตํ ชนตํ
อเปกฺขสฺสุ อุปธารย ฯ อุฏฺเฐหีติ ภควโต ธมฺมเทสนตฺถํ จาริกญฺจรณํ
ยาจนฺโต ภณติ ฯ วีราติอาทีสุ ภควา วิริยวนฺตตาย วีโร เทวปุตฺต-
มจฺจุกิเลสาภิสงฺขารมารานํ วิชิตตฺตา วิชิตสงฺคาโม ชาติกนฺตาราทิ-
นิตฺถรณสมตฺถตาย สตฺถวาโห กามจฺฉนฺทอิณสฺส อภาวโต อนโณ ฯ
     {๙} อชฺเฌสนนฺติ ยาจนํ ฯ พุทฺธจกฺขุนาติ อินฺทฺริยปโรปริยตฺติญาเณน จ
อาสยานุสยญาเณน จ ฯ อิเมสญฺหิ ทฺวินฺนํ ญาณานํ พุทฺธจกฺขูติ
นามํ ฯ อปฺปรชกฺเขติ เยสํ ปญฺญาจกฺขุมฺหิ ราคาทิรชํ อปฺปํ
เต อปฺปรชกฺขา ฯ เยสํ มหนฺตํ เต มหารชกฺขา ฯ เยสํ สทฺธาทีนิ
อินฺทฺริยานิ ติกฺขานิ เต ติกฺขินฺทฺริยา ฯ เยสํ มุทูนิ เต
มุทินฺทฺริยา ฯ เยสํ สทฺธาทโย อาการา สุนฺทรา เต สฺวาการา ฯ
เยสํ อสุนฺทฺรา เต ทฺวาการา ฯ เย กถิตการณํ สลฺลกฺเขนฺติ
สุเขน สกฺกา โหนฺติ วิญฺญาเปตุํ เต สุวิญฺญาปยา ฯ เย ตถา
น โหนฺติ เต ทุวิญฺญาปยา ฯ เย ปรโลกญฺจ วชฺชญฺจ ภยโต
ปสฺสนฺติ เต ปรโลกวชฺชภยทสฺสาวิโน ฯ อุปฺปลินิยนฺติ อุปฺปลวเน ฯ
อิตเรสุปิ เอเสว นโย ฯ อนฺโตนิมุคฺคโปสินีติ ยานิ อุทกสฺส อนฺโต
นิมุคฺคาเนว โปสิยนฺติ ฯ สโมทกฏฺฐิตานีติ อุทเกน สมฏฺฐิตานิ ฯ
อุทกํ อจฺจุคฺคมฺม ติฏฺฐนฺตีติ อุทกํ อติกฺกมิตฺวา ติฏฺฐนฺติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๗.
     อปารุตาติ วิวฏา ฯ อมตสฺส ทฺวาราติ อริยมคฺโค ฯ โส หิ
อมตสงฺขาตสฺส นิพฺพานสฺส ทฺวารํ ฯ ปมุญฺจนฺตุ สทฺธนฺติ สพฺเพ
อตฺตโน สทฺธํ ปมุญฺจนฺตุ วิสฺสชฺชนฺตุ ฯ ปจฺฉิมปททฺวเย อยเมวตฺโถ
อหญฺหิ อตฺตโน ปคุณํ สุวตฺติตํปิ อิมํ ปณีตํ อุตฺตมํ ธมฺมํ
กายวาจากิลมถสญฺญี หุตฺวา มนุเชสุ เทวมนุสฺเสสุ นาภาสึ ฯ
     {๑๐} ปณฺฑิโตติ ปณฺฑิจฺเจน สมนฺนาคโต ฯ พฺยตฺโตติ เวยฺยตฺติเยน
สมนฺนาคโต ฯ เมธาวีติ ฐานุปฺปตฺติยา ปญฺญาย สมนฺนาคโต ฯ
อปฺปรชกฺขชาติโกติ สมาปตฺติยา วิกฺขมฺภิตตฺตา นิกฺกิเลสชาติโก
วิสุทฺธสตฺโต ฯ อาชานิสฺสตีติ สลฺลกฺเขสฺสติ ปฏิวิชฺฌิสฺสติ ฯ ภควโตปิ
โข ญาณํ อุทปาทีติ สพฺพญฺญุตญาณํ อุปฺปชฺชิ อิโต สตฺต-
ทิวสมตฺถเก กาลํ กตฺวา โส อากิญฺจญฺญายตเน นิพฺพตฺโตติ ฯ
มหาชานิโยติ สตฺตทิวสพฺภนฺตเร ปตฺตพฺพมคฺคผลโต ปริหีนตฺตา มหาชานิ
อสฺสาติ มหาชานิโย ฯ อกฺขเณ นิพฺพตฺตตฺตา จ ฯ อภิโทสกาลกโตติ
หีโย กาลกโต ฯ โสปิ เนวสญฺญานาสญฺญายตเน นิพฺพตฺโตติ
อทฺทส ฯ พหูปการาติ พหุอุปการา ฯ ปธานปหิตตฺตนฺติ ปธานตฺถาย
เปสิตตฺตภาวํ ฯ อุปฏฺฐหึสูติ มุโขทกทานาทินา อุปฏฺฐหึสุ ฯ
     {๑๑} อนฺตรา จ โพธึ อนฺตรา จ คยนฺติ อุปโก โพธิมณฺฑสฺส จ
คยาย จ อนฺตเร ภควนฺตํ อทฺทส ฯ อทฺธานมคฺคปฏิปนฺนนฺติ
อทฺธานมคฺคํ ปฏิปนฺนํ ฯ สพฺพาภิภูติ สพฺพํ เตภูมิกธมฺมํ อภิภวิตฺวา
ฐิโต ฯ สพฺพวิทูติ สพฺพํ จตุภูมิกธมฺมํ อเวทึ อญฺญาสึ ฯ สพฺเพสุ
ธมฺเมสุ อนูปลิตฺโตติ สพฺเพสุ เตภูมิกธมฺเมสุ กิเลสเลปเนน อลิตฺโต ฯ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้าที่ ๑๖-๑๗.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=3&page=16&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=3&A=316&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=3&A=316&modeTY=2&pagebreak=1#p16