อรรถกถาเล่มที่ ๓ ภาษาบาลี อักษรไทย
วินย.อ. (สมนฺต.๓)
หน้าที่ ๒๐๘-๒๑๔.

หน้าที่ ๒๐๘.
                     กฐินกฺขนฺธกวณฺณนา
                     ------------
     {๓๐๖} กฐินกฺขนฺธเก ฯ ปาเฐยฺยกาติ ปาเฐยฺยรฏฺฐวาสิโน ฯ ปาเฐยฺยํ
นาม โกสเลสุ ปจฺฉิมทิสาภาเค รฏฺฐํ ตตฺถ วาสิโนติ วุตฺตํ
โหติ ฯ โกสลรญฺโญ เอกปิตุภาตูนํ ภทฺทวคฺคิยตฺเถรานํ เอตํ
อธิวจนํ ฯ เตสุ สพฺพเชฏฺฐโก อนาคามิ สพฺพปจฺฉิมโก โสตาปนฺโน
เอโกปิ อรหา วา ปุถุชฺชโน วา นตฺถิ ฯ อารญฺญกาติ
ธุตงฺคสมาทานวเสน อารญฺญกา น อรญฺญวาสมตฺเตน ฯ
ปิณฺฑปาติกาทิภาเวปิ เตสํ เอเสว นโย ฯ สีสวเสน เจตํ วุตฺตํ ฯ อิเม
ปน เตรสาปิ ธุตงฺคานิ สมาทายเยว วตฺตนฺติ ฯ อุทกสงฺคเหติ
อุทเกน สงฺคหิเตน ฆฏิเต สํสฏฺเฐ ถเล จ นินฺเน จ เอโกทกี
ภูเตติ อตฺโถ ฯ อุทกจิกฺขลฺเลติ อกฺกนฺตกฺกนฺตฏฺฐาเน อุทกจิกฺขลฺโล
อุฏฺฐหิตฺวา ยาว อานิสทา ปหรติ อีทิเส จิกฺขลฺเลติ
อตฺโถ ฯ โอกปุณฺเณหีติ อุทกปุณฺเณหิ ฯ เตสํ กิร จีวรานิ
ฆนานิ เตสุ ปติตํ อุทกํ น ปคฺฆรติ ฆนตฺตา ปุฏพทฺธํ วิย
ติฏฺฐติ เตน วุตฺตํ โอกปุณฺเณหิ จีวเรหีติ ฯ โอฆปุณฺเณหีติปิ
ปาโฐ ฯ อวิวทมานา วสฺสํ วสิมฺหาติ เอตฺถ อาคนฺตุกฏฺฐาเน
เสนาสนผาสุตาย อภาเวน จ ภควโต ทสฺสนาลาเภน อุกฺกณฺฐิต-
ตาย จ เต ภิกฺขู ผาสุํ น วสึสุ ตสฺมา อวิวทมานา ผาสุกํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๐๙.
วสฺสํ วสิมฺหาติ นาโวจุํ ฯ ธมฺมึ กถํ กตฺวาติ ภควา เตสํ ภิกฺขูนํ
อนมตคฺคิยกถํ กเถสิ ฯ เต สพฺเพว กถาปริโยสาเน อรหตฺตํ
ปาปุณิตฺวา นิสินฺนฏฺฐานโตเยว อากาเส อุปฺปติตฺวา อคมํสุ ฯ ตํ
สนฺธาย วุตฺตํ ธมฺมึ กถํ กตฺวาติ ฯ ตโต ภควา สเจ
กฐินตฺถาโร ปญฺญตฺโต อภวิสฺส เอเต ภิกฺขู เอกํ จีวรํ ฐเปตฺวา
สนฺตรุตฺตเรน อาคจฺฉนฺตา น เอวํ กิลนฺตา อสฺสุ กฐินตฺถาโร
จ นาเมส สพฺพพุทฺเธหิ อนุญฺญาโตติ จินฺเตตฺวา กฐินตฺถารํ
อนุชานิตุกาโม ภิกฺขู อามนฺเตสิ อามนฺเตตฺวา จ ปน อนุชานามิ
ภิกฺขเวติอาทิมาห ฯ
     ตตฺถ อตฺถตกฐินานํ โวติ เอตฺถ นิปาตมตฺตํ โวกาโร
อตฺถตกฐินานนฺติ อตฺโถ ฯ เอวญฺหิ สติ ปรโต โส เนสํ ภวิสฺสตีติ
ยุชฺชติ ฯ อถวา โวติ สามีวจนเมเวตํ ฯ โส เนสนฺติ เอตฺถ
ปน โส จีวรุปฺปาโทเยว อตฺถตกฐินา เนสํ ภวิสฺสตีติ อตฺโถ ฯ
     ตตฺถ อนามนฺตจาโรติ ยาว กฐินํ น อุทฺธรียติ ตาว
อนามนฺเตตฺวา จรณํ กปฺปิสฺสติ จาริตฺตสิกฺขาปเท อนาปตฺติ
ภวิสฺสตีติ อตฺโถ ฯ อสมาทานจาโรติ ติจีวรํ อสมาทาย จรณํ
จีวรวิปฺปวาโส กปฺปิสฺสตีติ อตฺโถ ฯ คณโภชนนฺติ คณโภชนมฺปิ
กปฺปิสฺสติ ฯ ยาวทตฺถจีวรนฺติ ยาวตเกน จีวเรน อตฺโถ ตาวตกํ
อนธิฏฺฐิตํ อวิกปฺปิตํ กปฺปิสฺสตีติ อตฺโถ ฯ โย จ ตตฺถ จีวรุปฺ-
ปาโทติ ตตฺถ กฐินตฺถตสีมายํ มตกจีวรํ วา โหตุ สงฺฆํ อุทฺทิสฺส
ทินฺนํ วา สงฺฆิเกน ตตฺรุปฺปาเทน อาภตํ วา เยนเกนจิ อากาเรน
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑๐.
ยํ สงฺฆิกํ จีวรํ อุปฺปชฺชติ ตํ เตสํ ภวิสฺสตีติ อตฺโถ ฯ เอวญฺจ
ปน ภิกฺขเว กฐินํ อตฺถริตพฺพนฺติ เอตฺถ กฐินตฺถารํ เก ลภนฺติ
เก น ลภนฺตีติ ฯ คณนวเสน ตาว ปจฺฉิมโกฏิยา ปญฺจ ชนา
ลภนฺติ อุทฺธํ สตสหสฺสมฺปิ ฯ ปญฺจนฺนํ เหฏฺฐา น ลภนฺติ ฯ
วุตฺถวสฺสวเสน ปุริมิกาย วสฺสํ อุปคนฺตฺวา ปฐมปวารณาย ปวาริตา
ลภนฺติ ฉินฺนวสฺสา วา ปจฺฉิมิกาย อุปคตา วา น ลภนฺติ
อญฺญสฺมึ วิหาเร วุตฺถวสฺสาปิ น ลภนฺตีติ มหาปจฺจริยํ วุตฺตํ ฯ
ปุริมิกาย อุปคตานมฺปน สพฺเพ ปจฺฉิมิกา คณปูรกา โหนฺติ
อานิสํสํ น ลภนฺติ อานิสํโส อิตเรสํเยว โหติ ฯ สเจ ปุริมิกาย
อุปคตา จตฺตาโร วา โหนฺติ ตโย วา เทฺว วา เอโก วา
อิตเร คณปูรเก กตฺวา กฐินํ อตฺถริตพฺพํ ฯ อถ จตฺตาโร ภิกฺขู
อุปคตา เอโก ปริปุณฺณวสฺโส สามเณโร โส เจ ปจฺฉิมิกาย
อุปสมฺปชฺชติ คณปูรโก เจว โหติ อานิสํสญฺจ ลภติ ฯ ตโย
ภิกฺขู เทฺว สามเณรา เทฺว ภิกฺขู ตโย สามเณรา เอโก
ภิกฺขุ จตฺตาโร สามเณราติ เอตฺถาปิ เอเสว นโย ฯ สเจ
ปุริมิกาย อุปคตา กฐินตฺถารกุสลา น โหนฺติ อตฺถารกุสลา
ขนฺธกภาณกตฺเถรา ปริเยสิตฺวา อาเนตพฺพา กมฺมวาจํ สาเวตฺวา
กฐินํ อตฺถราเปตฺวา ทานญฺจ ภุญฺชิตฺวา คมิสฺสนฺติ ฯ อานิสํโส
ปน อิตเรสํเยว โหติ ฯ กฐินํ เกน ทินฺนํ วฏฺฏติ ฯ เยนเกนจิ
เทเวน วา มนุสฺเสน วา ปญฺจนฺนํ วา สหธมฺมิกานํ อญฺญตเรน
ทินฺนํ วฏฺฏติ ฯ กฐินทายกสฺส วตฺตํ อตฺถิ สเจ โส ตํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑๑.
อชานนฺโต ปุจฺฉติ ภนฺเต กถํ กฐินํ ทาตพฺพนฺติ ตสฺส เอวํ
อาจิกฺขิตพฺพํ ติณฺณํ จีวรานํ อญฺญตรปโหนกํ สุริยุคฺคมนสมเย
วตฺถํ กฐินจีวรํ เทมาติ ทาตุํ วฏฺฏติ ตสฺส ปริกมฺมตฺถํ
เอตฺตกา นาม สูจิโย เอตฺตกํ สุตฺตํ เอตฺตกํ รชนํ ปริกมฺมํ
กโรนฺตานํ เอตฺตกานํ ภิกฺขูนํ ยาคุภตฺตญฺจ ทาตุํ วฏฺฏตีติ ฯ
     กฐินตฺถารเกนาปิ ธมฺเมน สเมน อุปฺปนฺนํ กฐินํ อตฺถริตพฺพํ ฯ
อตฺถรนฺเตน วตฺตํ ชานิตพฺพํ ตนฺตวายเคหโต หิ อาภตสนฺตาเนเนว
ขลิมกฺขิตสาฏโกปิ น วฏฺฏติ มลินสาฏโกปิ น วฏฺฏติ ตสฺมา
กฐินตฺถารสาฏกํ ลภิตฺวา สุฏฺฐุ โธวิตฺวา สูจิอาทีนิ จีวรกมฺมุป-
กรณานิ สชฺเชตฺวา พหูหิ ภิกฺขูหิ สทฺธึ ตทเหว สิพฺเพตฺวา
นิฏฺฐิตสูจิกมฺมํ รชิตฺวา กปฺปพินฺทุํ ทตฺวา กฐินํ อตฺถริตพฺพํ ฯ สเจ
ตสฺมึ อนตฺถเตเยว อญฺโญ กฐินสาฏกํ อาหรติ อญฺญานิ จ
พหูนิ กฐินานิสํสวตฺถานิ เทติ โย อานิสํสํ พหุํ เทติ ตสฺส
สนฺตเกเนว อตฺถริตพฺพํ ฯ อิตโร ยถา ตถา โอวทิตฺวา สญฺญา-
เปตพฺโพ ฯ กฐินมฺปน เกน อตฺถริตพฺพํ ฯ ยสฺส สงฺโฆ กฐินจีวรํ
เทติ ฯ สงฺเฆน ปน กสฺส ทาตพฺพํ ฯ โย ชิณฺณจีวโร โหติ ฯ
สเจ พหู ชิณฺณจีวรา วุฑฺฒสฺส ทาตพฺพํ ฯ วุฑฺเฒสุปิ โย
มหาปุริโส ตทเหว จีวรํ กตฺวา อตฺถริตุํ สกฺโกติ ตสฺส
ทาตพฺพํ ฯ สเจ วุฑฺโฒ น สกฺโกติ นวกตโร สกฺโกติ ตสฺส
ทาตพฺพํ ฯ อปิจ สงฺเฆน มหาเถรสฺส สงฺคหํ กาตุํ วฏฺฏติ ตสฺมา
ตุมฺเห ภนฺเต คณฺหถ มยํ กตฺวา ทสฺสามาติ วตฺตพฺพํ ฯ ตีสุ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑๒.
จีวเรสุ ยํ ชิณฺณํ โหติ ตทตฺถาย ทาตพฺพํ ฯ ปกติยา ทุปฏฺฏ-
จีวรสฺส ทุปฏฺฏตฺถายเยว ทาตพฺพํ ฯ สเจปิสฺส เอกปฏฺฏจีวรํ ฆนํ
โหติ กฐินสาฏกา จ เปลวา สารุปฺปตฺถาย ทุปฏฺฏปโหนกเมว
ทาตพฺพํ ฯ อหํ อลภนฺโต เอกปฏฺฏํ ปารุปามีติ วทนฺตสฺสาปิ
ทุปฏฺฏํ ทาตุํ วฏฺฏติ ฯ โย ปน โลภปกติโก โหติ ตสฺส น
ทาตพฺพํ ฯ เตนาปิ กฐินํ อตฺถริตฺวา ปจฺฉา วิสิพฺเพตฺวา เทฺว
จีวรานิ กริสฺสามีติ น คเหตพฺพํ ฯ ยสฺส ปน ทียติ ตสฺส
เยน วิธินา ทาตพฺพํ ตํ ทสฺเสตุํ เอวญฺจ ปน ภิกฺขเว กฐินํ
อตฺถริตพฺพนฺติ อารภิตฺวา สุณาตุ เม ภนฺเตติอาทิกา
ทานกมฺมวาจา ตาว วุตฺตา ฯ เอวํ ทินฺเน ปน กฐิเน สเจ ตํ
กฐินทุสฺสํ นิฏฺฐิตปริกมฺมเมว โหติ อิจฺเจตํ กุสลํ โน เจ
นิฏฺฐิตปริกมฺมํ โหติ อหํ เถโรติ วา พหุสฺสุโตติ วา เอเกนาปิ
อกาตุํ น ลพฺภติ สพฺเพเหว สนฺนิปติตฺวา โธวนสิพฺพนรชนานิ
นิฏฺฐเปตพฺพานิ ฯ อิทํ หิ กฐินวตฺตํ นาม พุทฺธปฺปสตฺถํ อตีเต
ปทุมุตฺตโร หิ ภควา กฐินวตฺตํ อกาสิ ฯ ตสฺส กิร อคฺคสาวโก
สุชาตตฺเถโร นาม กฐินํ คณฺหิ ฯ ตํ สตฺถา อฏฺฐสฏฺฐิยา
ภิกฺขุสตสหสฺเสหิ สทฺธึ นิสีทิตฺวา อกาสิ ฯ กตปริโยสิตํ ปน
กฐินํ คเหตฺวา อตฺถารเกน ภิกฺขุนา สเจ สงฺฆาฏิยา กฐินํ
อตฺถริตุกาโม โหติ โปราณิกา สงฺฆาฏิ ปจฺจุทฺธริตพฺพา นวา
สงฺฆาฏิ อธิฏฺฐาตพฺพา อิมาย สงฺฆาฏิยา กฐินํ อตฺถรามีติ วาจา
ภินฺทิตพฺพาติอาทินา ปริวาเร วุตฺตวิธาเนน กฐินํ อตฺถริตพฺพํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑๓.
อตฺถริตฺวา จ ปน เตน กฐินตฺถารเกน ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา
เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ กริตฺวา อญฺชลึ ปคฺคเหตฺวา เอวมสฺส วจนีโย
อตฺถตํ ภนฺเต สงฺฆสฺส กฐินํ ธมฺมิโก กฐินตฺถาโร อนุโมทถาติ
เตหิ อนุโมทเกหิ ภิกฺขูหิ เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ กริตฺวา
อญฺชลึ ปคฺคเหตฺวา เอวมสฺส วจนีโย อตฺถตํ อาวุโส สงฺฆสฺส
กฐินํ ธมฺมิโก กฐินตฺถาโร อนุโมทามาติเอวมาทินา ปริวาเร
วุตฺตวิธาเนเนว อนุโมทาเปตพฺพํ อิตเรหิ จ อนุโมทิตพฺพํ ฯ
เอวํ สพฺเพสํ อตฺถตํ โหติ กฐินํ ฯ วุตฺตํ เหตํ ปริวาเร
ทฺวินฺนํ ปุคฺคลานํ อตฺถตํ โหติ กฐินํ อตฺถารกสฺส จ อนุโมทกสฺส
จาติ ฯ ปุนปิ วุตฺตํ น สงฺโฆ กฐินํ อตฺถรติ น คโณ
กฐินํ อตฺถรติ ปุคฺคโล กฐินํ อตฺถรติ สงฺฆสฺส อนุโมทนาย
คณสฺส อนุโมทนาย ปุคฺคลสฺส อตฺถารา สงฺฆสฺส อตฺถตํ โหติ
กฐินํ คณสฺส อตฺถตํ โหติ กฐินํ ปุคฺคลสฺส อตฺถตํ โหติ
กฐินนฺติ ฯ เอวํ อตฺถเต ปน กฐิเน สเจ ปน กฐินจีวเรน
สทฺธึ อาภตํ อานิสํสํ ทายกา เยน อมฺหากํ กฐินํ คหิตํ ตสฺเสว
เทมาติ เทนฺติ ภิกฺขุสงฺโฆ อนิสฺสโร ฯ อถ อวิจาเรตฺวาว
ทตฺวา คจฺฉนฺติ ภิกฺขุสงฺโฆ อิสฺสโร ตสฺมา สเจ กฐินตฺถารกสฺส
เสสจีวรานิปิ ทุพฺพลานิ โหนฺติ สงฺเฆน อปโลเกตฺวา
เตสํปิ อตฺถาย วตฺถานิ ทาตพฺพานิ ฯ กมฺมวาจา ปน เอกาเยว
วฏฺฏติ ฯ อวเสสกฐินานิสํสวตฺถานิ วสฺสาวาสิกฏฺฐิติกาย ทาตพฺพานิ ฯ
ฐิติกาย อภาเวน เถราสนโต ปฏฺฐาย ทาตพฺพานิ ฯ ครุภณฺฑํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑๔.
น ภาเชตพฺพํ ฯ สเจ ปน เอกสีมาย พหู วิหารา โหนฺติ
สพฺเพ ภิกฺขู สนฺนิปาเตตฺวา เอกตฺถ กฐินํ อตฺถริตพฺพํ วิสุํ
วิสุํ อตฺถริตุํ น วฏฺฏติ ฯ {๓๐๘} อิทานิ ยถา จ กฐินํ อตฺถตํ
โหติ ยถา จ อนตฺถตํ ตํ วิธึ วิตฺถารโต ทสฺเสตุํ เอวญฺจ
ปน ภิกฺขเว อตฺถตํ โหติ กฐินํ เอวํ อนตฺถตนฺติ วตฺวา
อกรณียญฺเจว มหาภูมิกญฺจ อนตฺถตลกฺขณํ ตาว ทสฺเสนฺโต
อุลฺลิขิตมตฺเตนาติอาทิเก จตุวีสติ อากาเร ทสฺเสสิ ตโต ปรํ
อตฺถตลกฺขณํ ทสฺเสนฺโต อหเตน อตฺถตนฺติอาทิเก สตฺตรส
อากาเร ทสฺเสสิ ฯ ปริวาเรปิ หิ จตุวีสติยา อากาเรหิ อนตฺถตํ
โหติ กฐินํ สตฺตรสหากาเรหิ อตฺถตํ โหติ กฐินนฺติ อิทเมว
ลกฺขณํ วุตฺตํ ฯ ตตฺถ อุลฺลิขิตมตฺเตนาติ ทีฆโต จ ปุถุลโต จ
ปมาณคหณมตฺเตน ฯ ปมาณํ หิ คณฺหนฺโต ตสฺส ตสฺส ปเทสสฺส
สญฺชานนตฺถํ นขาทีหิ วา ตํ ปริจฺเฉทํ ทสฺเสนฺโต อุลฺลิขติ
นลาฏาทีสุ วา ฆํสติ ตสฺมา ตํ ปมาณคหณํ อุลฺลิขิตมตฺตนฺติ
วุจฺจติ ฯ โธวนมตฺเตนาติ กฐินทุสฺสโธวนมตฺเตน ฯ จีวรวิจารณ-
มตฺเตนาติ ปญฺจกํ วา สตฺตกํ วา นวกํ วา เอกาทสกํ วา
โหตูติ เอวํ วิจารณมตฺเตน ฯ เฉทนมตฺเตนาติ ยถาวิจาริตสฺส
วตฺถสฺส เฉทนมตฺเตน ฯ พนฺธนมตฺเตนาติ โมฆสุตฺตกาโรปน-
มตฺเตน ฯ โอวฏฺฏิยกรณมตฺเตนาติ โมฆสุตฺตกานุสาเรน ทีฆสิพฺพิต-
มตฺเตน ฯ กณฺฑูสกรณมตฺเตนาติ มุทฺธิยปฏพนฺธนมตฺเตน ฯ ทฬฺหี-
กมฺมกรณมตฺเตนาติ เทฺว จิมิลิกาโย เอกโต กตฺวา สิพฺพิตมตฺเตน ฯ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้าที่ ๒๐๘-๒๑๔.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=3&page=208&pages=7&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=3&A=4277&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=3&A=4277&modeTY=2&pagebreak=1#p208