อรรถกถาเล่มที่ ๓ ภาษาบาลี อักษรไทย
วินย.อ. (สมนฺต.๓)
หน้าที่ ๕๔-๕๙.

หน้าที่ ๕๔.
ทาตพฺโพ ฯ อญฺญสฺส ปน ตาปสปณฺฑรงฺคาทิกสฺส น ทาตพฺโพว ฯ
     ปฐมํ เกสมสฺสุนฺติอาทินา ตสฺส อาทิโตว สามเณรปพฺพชฺชํ
ทสฺเสติ ฯ เอวํ ปพฺพาเชนฺเตหิ ปน ตสฺมึ สงฺฆมชฺเฌ นิสินฺเนเยว
ตฺวํ ปพฺพาเชหิ ตฺวํ อาจริโย โหหิ ตฺวํ อุปชฺฌาโย โหหีติ
ภิกฺขู น วตฺตพฺพา ฯ เอวํ วุตฺตา หิ สเจ ตสฺส อาจริยุปชฺฌายา-
ภาเวน ชิคุจฺฉนฺตา น สมฺปฏิจฺฉนฺติ อถ นยิเม มยฺหํ
สทฺทหนฺตีติ กุชฺฌิตฺวาปิ คจฺเฉยฺย ตสฺมา ตํ เอกมนฺตํ เนตฺวา ตสฺส
อาจริยุปชฺฌายา ปริเยสิตพฺพา ฯ {๘๗} เอวํ โข ภิกฺขเว อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ
อาราธโก โหติ เอวํ อนาราธโกติ อยมสฺส ปริวาส-
วตฺตทสฺสนตฺถํ มาติกา ฐปิตา ฯ กถญฺจ ภิกฺขเวติอาทิ ตสฺสา
วิภงฺโค ฯ ตตฺถ ติตฺถิยปริวาโส นิคนฺถชาติกานํเยว ทาตพฺโพ
น อญฺเญสํ ฯ อติกาเล คามํ ปวิสตีติ ภิกฺขูนํ วตฺตกรณเวลายเมว
คามํ ปิณฺฑาย ปวิสติ ฯ อติทิวา ปฏิกฺกมตีติ กุลฆเรสุ อิตฺถี-
ปุริสทาริกทารกาทีหิ สทฺธึ เคหสิตกถํ กเถนฺโต ตตฺเถว ภุญฺชิตฺวา
ภิกฺขูสุ ปตฺตจีวรํ ปฏิสาเมตฺวา อุทฺเทสปริปุจฺฉาทีนิ วา กโรนฺเตสุ
ปฏิสลฺลีเนสุ วา อาคจฺฉติ น อุปชฺฌายวตฺตํ นาจริยวตฺตํ
กโรติ อญฺญทตฺถุํ วสนฏฺฐานํ ปวิสิตฺวา นิทฺทายติ ฯ เอวมฺปิ
ภิกฺขเว อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ อนาราธโก โหตีติ เอวมฺปิ กโรนฺโต
ปริวาสวตฺตสฺส สมฺปาทโก ปูรโก น โหติ ฯ เวสิยโคจโร
วาติอาทีสุ เวสิยาติ อามิสกิญฺจิกฺขสมฺปทานาทินา สุลภชฺฌาจารา
รูปชีวิกา อิตฺถิโย ฯ วิธวาติ มตปติกา วา วิปฺปวุตฺถปติกา วา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๕๕.
อิตฺถิโย ฯ ตา เยนเกนจิ สทฺธึ มิตฺตภาวํ ปตฺเถนฺติ ฯ
ถุลฺลกุมาริกาติ โยพฺพนปฺปตฺตา วา โยพฺพนาตีตา วา กุมาริโย ฯ ตา
ปุริสาธิปฺปายาว วิจรนฺติ เยนเกนจิ สทฺธึ มิตฺตภาวํ ปตฺเถนฺติ ฯ
ปณฺฑกาติ อุสฺสนฺนกิเลสา อวูปสนฺตปริฬาหา นปุํสกา ฯ เต
ปริฬาหเวคาภิภูตา เยนเกนจิ สทฺธึ มิตฺตภาวํ ปตฺเถนฺติ ฯ ภิกฺขุนิโยติ
สมานปพฺพชฺชา อิตฺถิโย ฯ ตาหิ สทฺธึ ขิปฺปเมว วิสฺสาโส
โหติ ตโต สีลํ ภิชฺชติ ฯ ตตฺถ เวสิยานํ กุเลสุ กุลุปโก หุตฺวา
ปิณฺฑปาตจริยาทีนิ วา อปทิสิตฺวา สิเนหสนฺถวชาเตน หทเยน
อภิณฺหทสฺสนสลฺลาปกามตาย ตาสํ สนฺติกํ อุปสงฺกมนฺโต เวสิยโคจโรติ
วุจฺจติ ฯ โส น จิรสฺเสว อมุกเวสิยา สทฺธึ คโตติ
วตฺตพฺพํ ปาปุณาติ ฯ เอส นโย สพฺพตฺถ ฯ สเจ ปน เวสิยาทโย
สลากภตฺตาทีนิ เทนฺติ ภิกฺขูหิ สทฺธึ คนฺตฺวา สทฺธึเยว ภุญฺชิตฺวา
วา คเหตฺวา วา อาคนฺตุํ วฏฺฏติ ฯ คิลานา ภิกฺขุนิโย โอวทิตุํ
วา ธมฺมํ วา เทเสตุํ อุทฺเทสปริปุจฺฉาทีนิ วา ทาตุํ คจฺฉนฺเตหิ
ภิกฺขูหิ สทฺธึ คนฺตุํ วฏฺฏติ ฯ โย ปน ตถา อคนฺตฺวา
มิตฺตสนฺถววเสน คจฺฉติ อยํ อนาราธโก โหติ ฯ อุจฺจาวจานิ
กึกรณียานีติ มหนฺตขุทฺทกานิ กมฺมานิ ฯ ตตฺถ คณฺฑึ ปหริตฺวา
สมคฺเคน สงฺเฆน สนฺนิปติตฺวา กตฺตพฺพานิ เจติยมหาปาสาท-
ปฏิสงฺขรณาทิกมฺมานิ อุจฺจานิ นาม ฯ จีวรโธวนรชนาทีนิ
ขนฺธกปริยาปนฺนานิ จ อคฺคิสาลวตฺตาทีนิ อภิสมาจาริกานิ อวจานิ นาม ฯ
ตตฺถ น ทกฺโข โหตีติ เตสุ กมฺเมสุ เฉโก สุสิกฺขิโต น โหติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๕๖.
อลโสติ อุฏฺฐานวิริยสมฺปนฺโน น โหติ ฯ ภิกฺขุสงฺฆสฺส กมฺมํ
อตฺถีติ สุตฺวา ปเคว ภตฺตกิจฺจํ กตฺวา คพฺภนฺตรํ ปวิสิตฺวา
ยาวทตฺถํ สุปิตฺวา สายํ นิกฺขมติ ฯ ตตฺรุปายายาติ เตสุ กมฺเมสุ
อุปายภูตาย ฯ วีมํสายาติ ฐานุปฺปตฺติกาย วีมํสาย อิทเมว
กตฺตพฺพํ อิทเมว น กตฺตพฺพนฺติ ตสฺมึเยว ขเณ อุปฺปนฺนปญฺญาย
สมนฺนาคโต น โหติ ฯ น อลํ กาตุํ น อลํ สํวิธาตุนฺติ
สหตฺถาปิ กาตุํ สมตฺโถ น โหติ คณฺหถ ภนฺเต คณฺห
ทหร คณฺห สามเณร สเจ ตุมฺเห วา น กริสฺสถ อมฺเห
วา น กริสฺสาม โกทานิ อิทํ กริสฺสตีติ เอวํ อุสฺสาหํ ชเนตฺวา
สํวิธาตุํ อญฺญมญฺญํ กาเรตุํปิ สมตฺโถ น โหติ ฯ ภิกฺขูหิ กมฺมํ
กริสฺสามาติ วุตฺเต กิญฺจิ โรคํ อปทิสติ ภิกฺขูนํ กมฺมํ กโรนฺตานํ
สมีเปเนว วิจรติ สีสเมว ทสฺเสติ อยมฺปิ อนาราธโก
โหติ ฯ น ติพฺพจฺฉนฺโทติ พลวจฺฉนฺโท น โหติ ฯ อุทฺเทเสติ
ปาลิปริยาปุณเน ฯ ปริปุจฺฉายาติ อตฺถสํวณฺณเน ฯ อธิสีเลติ
ปาฏิโมกฺขสีเล ฯ อธิจิตฺเตติ โลกิยสมาธิภาวนาย ฯ อธิปญฺญายาติ
โลกุตฺตรมคฺคภาวนาย ฯ สงฺกนฺโต โหตีติ อิธาคโต โหติ ฯ
ตสฺส สตฺถุโนติ ตสฺส ติตฺถายตนสามิกสฺส ฯ ตสฺส ทิฏฺฐิยาติ
ตสฺส สนฺตกาย ลทฺธิยา ฯ อิทานิ สาเยว ลทฺธิ ยสฺมา ตสฺส
ติตฺถกรสฺส ขมติ เจว รุจฺจติ จ อิทเมว สจฺจนฺติ จ ทฬฺหคาเหน
คหิตา ตสฺมา ตสฺส ขนฺติ รุจิ อาทาโยติ วุจฺจติ เตน วุตฺตํ
ตสฺส ขนฺติยา ตสฺส รุจิยา ตสฺส อาทายสฺสาติ ฯ อวณฺเณ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๕๗.
ภญฺญมาเนติ ครหาย ภญฺญมานาย ฯ อนภิรทฺโธติ อปริปุณฺณ-
สงฺกปฺโป โน ปคฺคหิตจิตฺโต ฯ อุทคฺโคติ อพฺภุนฺนตกายจิตฺโต ฯ
อิทํ ภิกฺขเว สงฺฆาตนิกํ อญฺญติตฺถิยปุพฺพสฺส อนาราธนียสฺมินฺติ
ภิกฺขเว ยทิทํ ตสฺส สตฺถุโน ตสฺเสว จ ลทฺธิยา อวณฺเณ
ภญฺญมาเน กึ อิเม ปรํ ครหนฺตีติ กายวจีวิการนิพฺพตฺตกํ
อนตฺตมนตฺตํ พุทฺธาทีนญฺจ อวณฺเณ ภญฺญมาเน อตฺตมนตฺตํ ยญฺจ
ตสฺเสว พุทฺธาทีนญฺจ วณฺเณ ภญฺญมาเน อตฺตมนตฺตานตฺตมนตฺตํ
อิทํ อญฺญติตฺถิยปุพฺพสฺส อนาราธนียสฺมึ สงฺฆาตนิกํ ฯ อนาราธเก
ปริวาสวตฺตํ อปูรเก กมฺเม อิทํ ลิงฺคํ อิทํ ลกฺขณํ อิทมจลํ
อิทํ พลํ อิทํ ปมาณนฺติ วุตฺตํ โหติ ฯ เอวํ อนาราธโก โข
ภิกฺขเว อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ อาคโต น อุปสมฺปาเทตพฺโพติ อิโต
เอเกนปิ องฺเคน สมนฺนาคโต น อุปสมฺปาเทตพฺโพ ฯ สุกฺกปกฺเข
สพฺพํ วุตฺตวิปลฺลาเสน เวทิตพฺพํ ฯ เอวํ อาราธโก โข ภิกฺขเวติ
เอวํ นาติกาเล คามปฺปเวสนา นาติทิวาปฺปฏิกฺกมนํ อเวสิยาทิ-
โคจรตา สพฺรหฺมจารีนํ กิจฺเจสุ ทกฺขตา อุทฺเทสาทีสุ
ติพฺพจฺฉนฺทตา ติตฺถิยานํ อวณฺณภณเน อตฺตมนตา พุทฺธาทีนํ
อวณฺณภณเน อนตฺตมนตา ติตฺถิยานํ วณฺณภณเน อนตฺตมนตา
พุทฺธาทีนํ วณฺณภณเน อตฺตมนตาติ อิเมสํ อฏฺฐนฺนํ ติตฺถิยวตฺตานํ
ปริปูรเณน อาราธโก ปริโตสโก ภิกฺขูนํ อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ อาคโต
อุปสมฺปาเทตพฺโพ ฯ สเจ ปน อุปสมฺปทมาลเกปิ เอกวตฺตํ
ภินฺทติ ปุน จตฺตาโร มาเส ปริวสิตพฺพํ ฯ ยถา ปน ภินฺนสิกฺขาย
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๕๘.
สิกฺขมานาย ปุน สิกฺขาปทานิ จ สิกฺขาสมฺมติ จ ทียติ เอวํ
นยิมสฺส กิญฺจิ ปุน ทาตพฺพมตฺถิ ฯ ปุพฺเพ ทินฺนปริวาโสเยว หิ
ตสฺส ปริวาโส ตสฺมา ปุน จตฺตาโร มาเส ปริวสิตพฺพํ ฯ สเจ
ปริวสนฺโต อนฺตรา อฏฺฐสมาปตฺติโย นิพฺพตฺเตติ โลกิยธมฺโม
นาม กุปฺปนสภาโว เนว อุปสมฺปาเทตพฺโพ ฯ จตฺตาโร มาเส
ปูริตวตฺโตว อุปสมฺปาเทตพฺโพ ฯ สเจ ปน ปริวสนฺโต จตฺตาริ
มหาภูตานิ ปริคฺคณฺหาติ อุปาทารูปานิ ปริจฺฉินฺทติ นามรูปํ
ววตฺถเปติ ติลกฺขณํ อาโรเปตฺวา วิปสฺสนํ อารภติ โลกิยธมฺโม
นาม กุปฺปนสภาโว เนว อุปสมฺปาเทตพฺโพ ฯ สเจ ปน วิปสฺสนํ
วฑฺเฒตฺวา โสตาปตฺติมคฺคํ ปฏิลภติ ปริปุณฺณํเยว โหติ วตฺตํ
สมูหตานิ สพฺพทิฏฺฐิคตานิ อพฺพุฬฺหํ วิจิกิจฺฉาสลฺลํ ตํทิวสเมว
อุปสมฺปาเทตพฺโพ ฯ สเจปิ ติตฺถิยลิงฺเค ฐิโต โสตาปนฺโน โหติ
ปริวาสทานกิจฺจํ นตฺถิ ตทเหว ปพฺพาเชตฺวา อุปสมฺปาเทตพฺโพ ฯ
     อุปชฺฌายมูลกํ จีวรํ ปริเยสิตพฺพนฺติ อุปชฺฌายํ อิสฺสรํ กตฺวา ตสฺส
จีวรํ ปริเยสิตพฺพํ ฯ ปตฺตมฺปิ ตเถว ฯ ตสฺมา ยทิ อุปชฺฌายสฺส
ปตฺตจีวรํ อตฺถิ อิมสฺส เทหีติ วตฺตพฺโพ ฯ อถ นตฺถิ อญฺเญ
ทาตุกามา โหนฺติ เตหิปิ อุปชฺฌายสฺเสว ทาตพฺพํ อิมํ ตุมฺหากํ
กตฺวา อิมสฺส เทถาติ ฯ กสฺมา ฯ ติตฺถิยา นาม วิโลมา โหนฺติ
สงฺเฆน เม ปตฺตจีวรํ ทินฺนํ กึ มยฺหํ ตุมฺเหสุ อายตนฺติ วตฺวา
โอวาทานุสาสนึ น กเรยฺยุํ ฯ อุปชฺฌาเย ปน อายตชีวิกตฺตา ตสฺส
วจนกโร ภวิสฺสติ ฯ เตนสฺส อุปชฺฌายมูลกํ จีวรํ ปริเยสิตพฺพนฺติ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๕๙.
วุตฺตํ ฯ ภณฺฑุกมฺมายาติ เกโสโรปนตฺถํ ฯ ภณฺฑุกมฺมกถา ปรโต
อาคมิสฺสติ ฯ อคฺคิกาติ อคฺคิปริจรณกา ฯ ชฏิลกาติ ตาปสา ฯ
เอเต ภิกฺขเว กิริยวาทิโนติ เอเต กิริยํ นปฺปฏิพาหนฺติ อตฺถิ
กมฺมํ อตฺถิ กมฺมวิปาโกติ เอวํ ทิฏฺฐิกา ฯ สพฺพพุทฺธา หิ
เนกฺขมฺมปารมึ ปูรยมานา เอตเมว ปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา ปารมึ
ปูเรสุํ มยาปิ ตเถว ปูริตา น เอเตสํ สาสเน ปพฺพชฺชา
วิโลมา ตสฺมา อุปสมฺปาเทตพฺพา น เตสํ ปริวาโส ทาตพฺโพ ฯ
อิมาหํ ภิกฺขเว ญาตีนํ อาเวณิกํ ปริหารํ ทมฺมีติ อิมํ อหํ เตสํ
ปาเฏกฺกํ โอทิสฺสกํ ปริหารํ ททามิ ฯ กสฺมา เอวมาห ฯ เต
หิ ติตฺถายตเน ปพฺพชิตาปิ สาสนสฺส อวณฺณกามา น โหนฺติ
อมฺหากํ ญาติเสฏฺฐสฺส สาสนนฺติ วณฺณวาทิโนว โหนฺติ ตสฺมา
เอวมาหาติ ฯ
                 อญฺญติตฺถิยวตฺถุกถา นิฏฺฐิตา ฯ
     {๘๘} มคเธสุ ปญฺจ อาพาธา อุสฺสนฺนา โหนฺตีติ มคธนามเก ชนปเท
มนุสฺสานญฺจ อมนุสฺสานญฺจ ปญฺจ โรคา อุสฺสนฺนา วุฑฺฒิปฺปตฺตา
ผาติปฺปตฺตา โหนฺติ ฯ ชีวกโกมารภจฺจกถา จีวรกฺขนฺธเก อาวี-
ภวิสฺสติ ฯ น ภิกฺขเว ปญฺจหิ อาพาเธหิ ผุฏฺโฐ ปพฺพาเชตพฺโพติ เย
เต กุฏฺฐาทโย ปญฺจ อาพาธา อุสฺสนฺนา เตหิ ผุฏฺโฐ อภิภูโต น
ปพฺพาเชตพฺโพ ฯ ตตฺถ กุฏฺฐนฺติ รตฺตกุฏฺฐํ วา โหตุ กาฬกุฏฺฐํ
วา ฯ ยงฺกิญฺจิ กิติพททฺทุกณฺฑุกจฺฉุอาทิปฺปเภทมฺปิ สพฺพํ กุฏฺฐเมวาติ
วุตฺตํ ฯ ตญฺจ นขปิฏฺฐิปฺปมาณมฺปิ วฑฺฒนกปกฺเข ฐิตํ โหติ น


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้าที่ ๕๔-๕๙.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=3&page=54&pages=6&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=3&A=1115&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=3&A=1115&modeTY=2&pagebreak=1#p54