อรรถกถาเล่มที่ ๔ หน้าที่ ๑๑๐.

นํ ปญฺเปนฺติ. ตติยา ปน มิสฺสกคาหวเสน ปวตฺตา ทิฏฺิ. จตุตฺถา ตกฺกคาเหเนว. ทุติยจตุกฺกํ อนฺตานนฺติกวาเท วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ. ตติยจตุกฺเก สมาปนฺนกวเสน เอกตฺตสญฺี, อสมาปนฺนกวเสน นานตฺตสญฺี, ปริตฺตกสิณวเสน ปริตฺตสญฺี, วิปุลกสิณวเสน อปฺปมาณสญฺีติ เวทิตพฺโพ. ^๑- จตุตฺถจตุกฺเก ปน ทิพฺเพน จกฺขุนา ติกจตุกฺกชฺฌานภูมิยํ นิพฺพตฺตมานํ ทิสฺวา "เอกนฺตสุขี"ติ คณฺหาติ, นิรเย นิพฺพตฺตมานํ ทิสฺวา "เอกนฺตทุกฺขี"ติ, มนุสฺเสสุ นิพฺพตฺตมานํ ทิสฺวา "สุขทุกฺขี"ติ, เวหปฺผลเทเวสุ นิพฺพตฺตมานํ ทิสฺวา "อทุกฺขมสุขี"ติ คณฺหาติ. วิเสสโต หิ ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณลาภิโน ปุพฺพนฺตกปฺปิกา โหนฺติ, ทิพฺพจกฺขุกา อปรนฺตกปฺปิกาติ. อสญฺีเนวสญฺีนาสญฺีวาทวณฺณนา [๗๘-๘๓] อสญฺีวาโท สญฺีวาเท อาทิมฺหิ วุตฺตานํ ทฺวินฺนํ จตุกฺกานํ วเสน เวทิตพฺโพ. ตถา เนวสญฺีนาสญฺีวาโท. เกวลญฺหิ ตตฺถ "สญฺี อตฺตา"ติ คณฺหนฺตานํ ตา ทิฏฺิโย, อิธ "อสญฺี"ติ จ "เนวสญฺีนาสญฺี"ติ จ. ตตฺถ น เอกนฺเตน การณํ ปริเยสิตพฺพํ. ทิฏฺิคติกสฺสปิ คาโห อุมฺมตฺตกปจฺฉิสทิโสติ วุตฺตเมตํ. อุจฺเฉทวาทวณฺณนา [๘๔] อุจฺเฉทวาเท: สโตติ วิชฺชมานสฺส. อุจฺเฉทนฺติ อุปจฺเฉทํ. วินาสนฺติ อทสฺสนํ. วิภวนฺติ ภาววิคมํ. สพฺพาเนตานิ อญฺมญฺเววจนาเนว. ตตฺถ เทฺว ชนา อุจฺเฉททิฏฺึ คณฺหนฺติ ลาภี จ อลาภี จ. ลาภี อรหโต ^๒- ทิพฺเพน จกฺขุนา จุตึ ทิสฺวา อุปปตฺตึ อปสฺสนฺโต. โย วา จุติมตฺตเมว ทฏฺุํ สกฺโกติ น อุปปตฺตึ, ^๓- โส อุจฺเฉททิฏฺึ คณฺหาติ. อลาภี จ "โก ปรโลกํ ชานาตี"ติ ^๔- กามสุขคิทฺธิตาย วา "ยถา รุกฺขโต ปณฺณานิ ปติตานิ ปุน น วิรูหนฺติ, เอวเมว สตฺตา"ติ อาทินา ตกฺเกน วา อุจฺเฉทํ คณฺหาติ. อิธ ปน @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. เวทิตพฺพา ^๒ ก.ม. อนุสฺสรนฺโต @^๓ ฉ.ม. อุปปาตํ. ^๔ ฉ.ม. น ชานาตีติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔ หน้าที่ ๑๑๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=4&page=110&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=4&A=2883&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=4&A=2883&pagebreak=1#p110