อรรถกถาเล่มที่ ๔ หน้าที่ ๓๐๔.

อมฺหากนฺ"ติ ตโต ปฏฺฐาย เต ทิสฺวา นปฺปมชฺชนฺติ. ตุณหี อเหสุนฺติ โปฏฺฐปาทํ ปริวาเรตฺวา นิสฺสทฺทา นิสีทึสุ. [๔๑๐] สฺวาคตํ ภนฺเตติ สุฏฺฐุ อาคมนํ ภนฺเต ภควโต, ภควติ หิ โน อาคเต อานนฺโท โหติ, คเต โสโกติ ทีเปติ. จิรสฺสํ โข ภนฺเตติ กสฺมา อาห? กึ ภควา ปุพฺเพปิ ตตฺถ คตปุพฺโพติ? น คตปุพฺโพ. มนุสฺสานํ ปน "กุหึ คจฺฉนฺตา, กุโต อาคตตฺถ, กึ มคฺคมุฬฺหตฺถ, จิรสฺสํ อาคตตฺถา"ติ เอวมาทโย ปิยสมุทาจารา โหนฺติ, ตสฺมา เอวมาห. เอวญฺจ ปน วตฺวา น มานตฺถทฺโธ หุตฺวา นิสีทิ, อุฏฺฐายาสนา ^๑- ภควโต ปจฺจุคฺคมนมกาสิ. ภควนฺตํ หิ อุปคตํ ทิสฺวา อาสเนน อนิมนฺเตนฺโต วา อปจิตึ อกโรนฺโต วา ทุลฺลโภ. กสฺมา? อุจฺจากุลีนตาย. อยํปิ ปริพฺพาชโก อตฺตโน นีสินฺนาสนํ ปปฺโผเฏตฺวา ภควนฺตํ อาสเนน นิมนฺเตนฺโต "นิสีทตุ ภนฺเต ภควา, อิทมาสนํ ปญฺญตฺตนฺ"ติ อาห. อนฺตรากถา วิปฺปกตาติ นิสินฺนานํ โว อาทิโต ปฏฺฐาย ยาว มมาคมนํ, เอตสฺมึ อนฺตเร กา นาม กถา วิปฺปกตา, มมาคมนปจฺจยา กตมา กถา ปริยนฺตํ น คตา? วทถ, ยาว นํ ปริยนฺตํ เนตฺวา เทเสมีติ ^๒- สพฺพญฺญุปฺปวารณํ ปวาเรสิ. อภิสญฺญานิโรธกถาวณฺณนา [๔๑๑] อถ ปริพฺพาชโก "นิรตฺถกถา เอสา นิสฺสารา วฏฺฏสนฺนิสฺสิตา, น ตุมฺหากํ ปุรโต วตฺตพฺพตํ อรหตี"ติ ทีเปนฺโต "ติฏฺฐเตสา ภนฺเต"ติ อาทิมาห. ติฏฺฐเตสา ภนฺเต"ติ สเจ ภควา โสตุกาโม ภวิสฺสติ, ปจฺฉาเปสา กถา น ทุลฺลภา ภวิสฺสติ อมฺหากํ ปนิมาย กถาย อตฺโถ นตฺถิ. ภควโต ปนาคมนํ ลภิตฺวา มยํ อญฺญเทว สุการณํ ปุจฺฉามาติ ทีเปติ. ตโต ตํ ปุจฺฉนฺโต "ปุริมานิ ภนฺเต"ติ อาทิมาห. ตตฺถ โกตูหลสาลายนฺติ โกตูหลสาลา นาม ปจฺเจกสาลา นตฺถิ. ยตฺถ ปน นานาติตฺถิยา สมณพฺรหฺมณา นานาวิธํ กถํ ปวตฺเตนฺติ, สา พหูนํ "อยํ กึ วทติ, อยํ กึ วทตี"ติ โกตูหลุปฺปตฺติฏฺฐานโต ^๓- โกตูหลสาลาติ วุจฺจติ. อภิสญฺญานิโรเธติ เอตฺถ อภีติ อุปสคฺคมตฺตํ. สญฺญานิโรเธติ @เชิงอรรถ: ^๑ สี. อุฏฺฐาย ปน ^๒ ฉ.ม. เทมีติ ^๓ สี. โกตูหลปฺปวตฺติฏฺฐานโต

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔ หน้าที่ ๓๐๔. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=4&page=304&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=4&A=7961&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=4&A=7961&modeTY=2&pagebreak=1#p304