ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
หน้า
แสดง
หน้า
คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๔ ภาษาบาลี อักษรไทย ที.อ. (สุมงฺคล.๑)

หน้าที่ ๓๐๔-๓๐๕.

หน้าที่ ๓๐๔.

อมฺหากนฺ"ติ ตโต ปฏฺฐาย เต ทิสฺวา นปฺปมชฺชนฺติ. ตุณหี อเหสุนฺติ โปฏฺฐปาทํ ปริวาเรตฺวา นิสฺสทฺทา นิสีทึสุ. [๔๑๐] สฺวาคตํ ภนฺเตติ สุฏฺฐุ อาคมนํ ภนฺเต ภควโต, ภควติ หิ โน อาคเต อานนฺโท โหติ, คเต โสโกติ ทีเปติ. จิรสฺสํ โข ภนฺเตติ กสฺมา อาห? กึ ภควา ปุพฺเพปิ ตตฺถ คตปุพฺโพติ? น คตปุพฺโพ. มนุสฺสานํ ปน "กุหึ คจฺฉนฺตา, กุโต อาคตตฺถ, กึ มคฺคมุฬฺหตฺถ, จิรสฺสํ อาคตตฺถา"ติ เอวมาทโย ปิยสมุทาจารา โหนฺติ, ตสฺมา เอวมาห. เอวญฺจ ปน วตฺวา น มานตฺถทฺโธ หุตฺวา นิสีทิ, อุฏฺฐายาสนา ๑- ภควโต ปจฺจุคฺคมนมกาสิ. ภควนฺตํ หิ อุปคตํ ทิสฺวา อาสเนน อนิมนฺเตนฺโต วา อปจิตึ อกโรนฺโต วา ทุลฺลโภ. กสฺมา? อุจฺจากุลีนตาย. อยํปิ ปริพฺพาชโก อตฺตโน นีสินฺนาสนํ ปปฺโผเฏตฺวา ภควนฺตํ อาสเนน นิมนฺเตนฺโต "นิสีทตุ ภนฺเต ภควา, อิทมาสนํ ปญฺญตฺตนฺ"ติ อาห. อนฺตรากถา วิปฺปกตาติ นิสินฺนานํ โว อาทิโต ปฏฺฐาย ยาว มมาคมนํ, เอตสฺมึ อนฺตเร กา นาม กถา วิปฺปกตา, มมาคมนปจฺจยา กตมา กถา ปริยนฺตํ น คตา? วทถ, ยาว นํ ปริยนฺตํ เนตฺวา เทเสมีติ ๒- สพฺพญฺญุปฺปวารณํ ปวาเรสิ. อภิสญฺญานิโรธกถาวณฺณนา [๔๑๑] อถ ปริพฺพาชโก "นิรตฺถกถา เอสา นิสฺสารา วฏฺฏสนฺนิสฺสิตา, น ตุมฺหากํ ปุรโต วตฺตพฺพตํ อรหตี"ติ ทีเปนฺโต "ติฏฺฐเตสา ภนฺเต"ติ อาทิมาห. ติฏฺฐเตสา ภนฺเต"ติ สเจ ภควา โสตุกาโม ภวิสฺสติ, ปจฺฉาเปสา กถา น ทุลฺลภา ภวิสฺสติ อมฺหากํ ปนิมาย กถาย อตฺโถ นตฺถิ. ภควโต ปนาคมนํ ลภิตฺวา มยํ อญฺญเทว สุการณํ ปุจฺฉามาติ ทีเปติ. ตโต ตํ ปุจฺฉนฺโต "ปุริมานิ ภนฺเต"ติ อาทิมาห. ตตฺถ โกตูหลสาลายนฺติ โกตูหลสาลา นาม ปจฺเจกสาลา นตฺถิ. ยตฺถ ปน นานาติตฺถิยา สมณพฺรหฺมณา นานาวิธํ กถํ ปวตฺเตนฺติ, สา พหูนํ "อยํ กึ วทติ, อยํ กึ วทตี"ติ โกตูหลุปฺปตฺติฏฺฐานโต ๓- โกตูหลสาลาติ วุจฺจติ. อภิสญฺญานิโรเธติ เอตฺถ อภีติ อุปสคฺคมตฺตํ. สญฺญานิโรเธติ @เชิงอรรถ: สี. อุฏฺฐาย ปน ฉ.ม. เทมีติ สี. โกตูหลปฺปวตฺติฏฺฐานโต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๐๕.

จิตฺตนิโรเธ, ขณิกนิโรเธ กถา อุปฺปนฺนาติ อตฺโถ. อิทํ ปน ตสฺสา อุปฺปตฺติการณํ. ยทา กิร ภควา ชาตกํ วา กเถติ, สิกฺขาปทํ วา ปญฺญเปติ, ตทา สกลชมฺพุทีเป ภควโต กิตฺติโฆโส ปตฺถรติ, ติตฺถิยา ตํ สุตฺวา "ภวํ กิร โคตโม ปุพฺพจริยํ กเถสิ. มยํ กึ น สกฺโกม ตาทิสํ กิญฺจิ กเถตุนฺ"ติ ภควโต ปฏิภาคกิริยํ กโรนฺตา เอกํ ภวนฺตรสมยํ กเถนฺติ "ภวํ โคตโม สิกฺขาปทํ ปญฺญเปสิ, มยํ กึ น สกฺโกม ปญฺญเปตุนฺ"ติ อตฺตโน สาวกานํ กิญฺจิเทว สิกฺขาปทํ ปญฺญเปนฺติ. ตทา ปน ภควา อฏฺฐวิธปริสมชฺเฌ นิสีทิตฺวา นิโรธกถํ กเถสิ. ติตฺถิยา ตํ สุตฺวา "ภวํ กิร โคตโม นิโรธํ นาม กเถสิ, มยมฺปิ ตํ กถยิสฺสามา"ติ ๑- สนฺนิปติตฺวา กถยึสุ. เตน วุตฺตํ "อภิสญฺญานิโรเธ กถา อุทปาที"ติ. ตเตฺรกจฺเจติ เตสุ เอกจฺเจ. ปุริโม เจตฺถ ยฺวายํ พาหิเร ติตฺถายตเน ปพฺพชิโต จิตฺตปฺปวตฺติยํ โทสํ ทิสฺวา "อจิตฺตกภาโว สนฺโต"ติ สมาปตฺตึ ภาเวตฺวา อิโต จุโต ปญฺจกปฺปสตานิ อสญฺญีภเว ฐตฺวา ๒- ปุน อิธ อุปฺปชฺชติ, ตสฺส สญฺญุปฺปาเท จ นิโรเธ จ เหตุํ อปสฺสนฺโต "อเหตู อปจฺจยา"ติ อาห. ทุติโย ตํ นิเสเธตฺวา มิคสิงฺคตาปสสฺส อสญฺญิกภาวํ คเหตฺวา "อุเปติปิ อเปติปี"ติ อาห. มิคสิงฺคตาปโส กิร ตตฺตตโป ๓- โฆรตโป ปรมาธิตินฺทฺริโย ๔- อโหสิ. ตสฺส สีลเตเชน สกฺกวิมานํ อุณฺหมโหสิ. สกฺโก เทวราชา "สกฺกฏฺฐานํ นุ โข ตาปโส ปตฺเถตี"ติ อลมฺพุสํ นาม เทวกญฺญํ "ตาปสสฺส ตปํ ภินฺทิตฺวา เอหี"ติ เปเสสิ. สา ตตฺถ คตา. ตาปโส ปฐมทิวเส ตํ ทิสฺวาว ปลายิตฺวา ปณฺณสาลํ ปาวิสิ. ทุติยทิวเส กามจฺฉนฺทนีวรเณน ลคฺโค ๕- ตํ หตฺเถว ๖- อคฺคเหสิ, โส เตน ทิพฺพผสฺเสน ผุฏฺโฐ วิสญฺญี หุตฺวา ติณฺณํ สํวจฺฉรานํ อจฺจเยน สญฺญํ ปฏิลภติ. ตํ ทิสฺวา ๗- โส ทิฏฺฐิคติโก "ติณฺณํ สํวจฺฉรานํ อจฺจเยน นิโรธา วุฏฺฐิโต"ติ มญฺญมาโน เอวมาห. ตติโย ตํ นิเสเธตฺวา อาถพฺพณปโยคํ สนฺธาย "อุปกฑฺฒนฺติปิ อปกฑฺฒนฺติปี"ติ อาห. อาถพฺพณิกา กิร อาถพฺพณํ ปโยเชตฺวา สตฺตํ สีสจฺฉินฺนํ @เชิงอรรถ: ฉ.ม. กเถสฺสามาติ ม. อุปฺปชฺชิตฺวา ฉ.ม. อตฺตนฺตโป @ ฉ.ม., สี., อิ. ปริมาริตินฺทฺริโย ฉ.ม. ภคฺโค ฉ.ม. หตฺเถ @ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔ หน้าที่ ๓๐๔-๓๐๕. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=4&page=304&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=4&A=7961&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=4&A=7961&modeTY=2&pagebreak=1#p304


จบการแสดงผล หน้าที่ ๓๐๔-๓๐๕.

บันทึก ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]