อรรถกถาเล่มที่ ๔ หน้าที่ ๓๑๐.

สุตปุพฺพา"ติ ปฏิชานนฺโต "โน เหตํ ภนฺเต"ติ วตฺวา ปุน สกฺกจฺจํ ภควโต กถาย อุคฺคหิตภาวํ ทสฺเสนฺโต "เอวํ โข อหํ ภนฺเต"ติอาทิมาห. อถสฺส ภควา "สุอุคฺคหิตํ ตยา"ติ อนุชานนฺโต "เอวํ โปฏฺปาทา"ติ อาห. [๔๑๕] อถ ปริพฺพาชโก "ภควตา `อากิญฺจญฺายตนํ สญฺคฺคนฺ'ติ วุตฺตํ, เอตเทว นุโข สญฺคฺคํ, อุทาหุ อวเสสสมาปตฺตีสุปิ สญฺคฺคํ อตฺถี"ติ จินฺเตตฺวา ตมตฺถํ ปุจฺฉนฺโต "เอกญฺเว นุโข"ติอาทิมาห. ภควาปิ ตสฺส วิสฺสชฺเชสิ. ตตฺถ ปุถูปีติ พหูนิปิ. ยถา ยถา โข โปฏฺปาท นิโรธํ ผุสตีติ ปวีกสิณาทีสุ เยน เยน กสิเณน, ปมชฺฌานาทีนํ วา เยน เยน ฌาเนน. อิทํ วุตฺตํ โหติ:- สเจ หิ ปวีกสิเณน การณภูเตน ^๑- ปวีกสิณสมาปตฺตึ เอกวารํ สมาปชฺชนฺโต ปุริมสญฺานิโรธํ ผุสติ เอกํ สญฺคฺคํ, อถ เทฺว วาเร, ตโย วาเร, วารสตํ, วารสหสฺสํ, วารสตสหสฺสํ วา สมาปชฺชนฺโต ปุริมสญฺานิโรธํ ผุสติ, สตสหสฺสํ สญฺคฺคานิ. เอเสว นโย เสสกสิเณสุ. ฌาเนสุปิ สเจ ปมชฺฌาเนน การณภูเตน ^๑- เอกวารํ ปุริมสญฺานิโรธํ ผุสติ เอกํ สญฺคฺคํ. อถ เทฺว วาเร, ตโย วาเร, วารสตํ, วารสหสฺสํ, วารสตสหสฺสํ วา สมาปชฺชนฺโต ^๒- ปุริมสญฺานิโรธํ ผุสติ, สตสหสฺสํ สญฺคฺคานิ. เอส นโย เสสฌานสมาปตฺตีสุปิ. อิติ เอกวารํ สมาปชฺชนวเสน วา สพฺพมฺปิ สญฺชานนลกฺขเณน สงฺคเหตฺวา วา เอกํ สญฺคฺคํ โหติ, อปราปรํ สมาปชฺชนวเสน พหูนิ. [๔๑๖] สญฺา นุโข ภนฺเตติ ภนฺเต นิโรธสมาปชฺชนกสฺส ภิกฺขุโน สญฺา นุโข ปมํ อุปฺปชฺชตีติ ปุจฺฉติ. ตสฺสภควา "สญฺา โข โปฏฺปาทา"ติ พฺยากาสิ. ตตฺถ สญฺาติ ฌานสญฺา. าณนฺติ วิปสฺสนาาณํ. อปโร นโย, สญฺาติ วิปสฺสนา. ^๓- าณนฺติ มคฺคาณํ. อปโร นโย, สญฺาติ มคฺคสญฺา. าณนฺติ ผลาณํ. ติปิฏกมหาสิวตฺเถโร ปนาห:- กึ อิเม ภิกฺขู ภณนฺติ, โปฏฺปาโท เหฏฺา ภควนฺตํ นิโรธํ ปุจฺฉิ. อิทานิ นิโรธา วุฏฺานํ ปุจฺฉนฺโต "ภควา นิโรธา วุฏฺหนฺตสฺส กึ ปมํ อรหตฺตผลสญฺา อุปฺปชฺชติ, อุทาหุ ปจฺจเวกฺขณาณนฺ"ติ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. กรณภูเตน ^๒ ฉ.ม. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ ^๓ ฉ.ม. วิปสฺสนา สญฺา

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔ หน้าที่ ๓๑๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=4&page=310&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=4&A=8116&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=4&A=8116&pagebreak=1#p310