อรรถกถาเล่มที่ ๔ ภาษาบาลี อักษรไทย
ที.อ. (สุมงฺคล.๑)
หน้าที่ ๓๓๕-๓๓๖.

หน้าที่ ๓๓๕.
      ตตฺถ ยโต จนฺทิมสุริยา อุคฺคจฺฉนฺตีติ ยสฺมึ กาเล อุคฺคจฺฉนฺติ. ยตฺถ จ
โอคจฺฉนฺตีติ ยสฺมึ กาเล อตฺถงฺคเมนฺติ, ๑- อุคฺคมนกาเล จ อตฺถงฺคมนกาเล จ
ปสฺสนฺตีติ อตฺโถ, อายาจนฺตีติ "อุเทหิ ภวํ จนฺท, อุเทหิ ภวํ สุริยา"ติ
เอวํ อายาจนฺติ. โถมยนฺตีติ "โสมฺโม จนฺโท, ปริมณฺฑโล จนฺโท, สปฺปโภ
จนฺโท"ติ อาทีนิ วทนฺตา ปสํสนฺตีติ อตฺโถ. ปญฺชลิกาติ ปคฺคหิตอญฺชลิกา.
นมสฺสมานาติ "นโม นโม"ติ วทมานา.
      [๕๓๑-๕๓๒] ยํ ปสฺสนฺตีติ เอตฺถ ยนฺติ นิปาตมตฺตํ. กึ ปน น
กิราติ เอตฺถ อิธ ปน กึ วตฺตพฺพํ. ยตฺถ กิร เตวิชฺเชหิ พฺราหฺมเณหิ น
พฺรหฺมา สกฺขิทิฏฺโฐติ เอวมตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ.
                         อจิรวตีนทีอุปมากถา
      [๕๔๒] สมติตฺติกาติ สมภริตา. กากเปยฺยาติ ยตฺถ กตฺถจิ ตีเร
ฐิเตน กาเกน สกฺกา ปาตุนฺติ กากเปยฺยา. ปารํ ตริตุกาโมติ นทึ ๒- อติกฺกมิตฺวา
ปรตีรํ ปตฺตุกาโม. ๓-  อเวฺหยฺยาติ ปกฺโกเสยฺย. เอหิ ปาราปารนฺติ อมฺโภ ปาร
อปารํ เอหิ, อถ มํ สหสาว คเหตฺวา คมิสฺสสิ, อตฺถิ เม อจฺจายิกกมฺมนฺติ อตฺโถ.
      [๕๔๔-๕๔๕] เย ธมฺมา พฺราหฺมณการกาติ เอตฺถ ปญฺจสีลทสสีล-
ทสกุสลกมฺมปถเภทา ธมฺมา พฺราหฺมณการกาติ เวทิตพฺพา, ตพฺพิปรีตา อพฺราหฺมณการกา.
อินฺทมวฺหยามาติ อินฺทํ อวฺหยาม ปกฺโกสาม. เอวํ พฺรหฺมณานํ อวฺหายนสฺส
นิรตฺถกตฺตํ ทสฺเสตฺวา ปุนปิ ภควา อณฺณวกุจฺฉิยํ สุริโย วิย ชลมาโน
ปญฺจสตภิกฺขุปริวุโต ๔- อจิรวติยา ตีเร นิสินฺโน อปรํปิ นทีอุปมํเยว อาหรนฺโต
"เสยฺยถาปี"ติ อาทิมาห.
      [๕๔๖] กามคุณาติ กามยิตพฺพฏฺเฐน กามา, พนฺธนฏฺเฐน คุณา.
"อนุชานามิ ภิกฺขเว อหตานํ วตฺถานํ ทฺวิคุณํ สํฆาฏินฺ"ติ ๕- เอตฺถ หิ ปฏลฏฺโฐ
คุณสทฺโท ๖-.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อตฺถเมนฺติ      ๒ ม. นทีตีรํ               ๓ ฉ.ม. คนฺตุกาโม
@๔ ม. ปญฺจสตภิกฺขุปริวาโร ๕ วิ. มหาวคฺค. ๕/๓๔๘/๑๕๑  ๖ ฉ.ม. คุณฏฺโฐ. เอวมุปริปิ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๓๖.
                  "อจฺเจนฺติ ๑- กาลา ตรยนฺติ รตฺติโย,
                     วโยคุณา อนุปุพฺพํ ชหนฺตี"ติ ๒-
เอตฺถ ราสฏฺโฐ คุณสทฺโท. "สตคุณา ทกฺขิณา ปาฏิกงฺขิตพฺพา"ติ ๓- เอตฺถ
อานิสํสฏฺโฐ คุณสทฺโท. "อนฺตํ อนฺตคุณํ, ๔- กยิรา มาลาคุเณ พหู"ติ ๕- จ เอตฺถ
พนฺธนฏฺโฐ คุณสทฺโท. อิธาปิ เอเสว อธิปฺเปโต. เตน วุตฺตํ "พนฺธนฏฺเฐน
คุณา"ติ. จกฺขุวิญฺเญยฺยาติ จกฺขุวิญฺญาเณน ปสฺสิตพฺพา. เอเตนุปาเยน
โสตวิญฺเญยฺยาทีสุปิ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. อิฏฺฐาติ ปริยิฏฺฐา วา โหนฺตุ มา วา,
อิฏฺฐารมฺมณภูตาติ อตฺโถ. กนฺตาติ กามนียา. มนาปาติ มนวฑฺฒนกา. ปิยรูปาติ
ปิยชาติกา. กามูปสญฺหิตาติ อารมฺมณํ กตฺวา อุปฺปชฺชมาเนน กาเมน อุปสํหิตา.
รชนียาติ รญฺชนียา, ราคุปฺปตฺติการณภูตาติ อตฺโถ.
      คธิตาติ เคเธน อภิภูตา หุตฺวา. มุจฺฉิตาติ มุจฺฉาการปฺปตฺตาย
อธิมตฺตกาย ตณฺหาย อภิภูตา. อชฺโฌสนฺนาติ อธิโอสนฺนา โอคาฬฺหา, "อิทํ
สารนฺ"ติ ๖- ปรินิฏฺฐานมฺปตฺตา หุตฺวา. อนาทีนวทสฺสาวิโนติ อาทีนวํ อปสฺสนฺตา.
อนิสฺสรณปญฺญาติ "อิทเมตฺถ นิสฺสรณนฺ"ติ เอวํ ปริชานนปญฺญาวิรหิตา,
ปจฺจเวกฺขณปริโภควิรหิตาติ อตฺโถ.
      [๕๔๘-๕๔๙] อาวรณาติ อาทีสุ อาวรนฺตีติ อาวรณา. นีวารยนฺตีติ
นีวรณา. โอนทฺธนฺตีติ โอนาหนา. ๗- ปริโยนทฺธนฺตีติ ปริโยนาหนา. กามจฉนฺทาทีนํ
วิตฺถารกถา วิสุทฺธิมคฺคโต คเหตพฺพา. อาวุฏา นิวุฏา โอผุฏา ๘- ปริโยนทฺธาติ
ปทานิ อาวรณาทีนํ วเสน วุตฺตานิ.
                          สํสนฺทนกถาวณฺณนา
      [๕๕๐] สปริคฺคโหติ อิตฺถีปริคฺคเหน สปริคฺคโหติ วุจฺจติ. อปริคฺคโห
โภ โคตมาติ อาทีสุปิ กามจฺฉนฺทสฺส อภาวโต อิตฺถีปริคฺคเหน อปริคฺคโห.
พฺยาปาทสฺส อภาวโต เกนจิ สทฺธึ เวรจิตฺเตน อเวโร. ถีนมิทฺธสฺส อภาวโต
@เชิงอรรถ: ๑ ก. อจฺจยนฺติ             ๒ สํ. สคา. ๑๕/๔/๓      ๓ ม. อุปริ. ๑๔/๓๗๙/๓๒๔
@๔ ที., มหา. ๑๐/๓๗๗/๒๕๑   ๕ ขุ. ธมฺมปท. ๒๕/๕๓/๒๖  ๖ ฉ.ม. สานนฺ"ติ
@๗ สี. โอนหา              ๘ ฉ.ม. โอนทฺธา


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔ หน้าที่ ๓๓๕-๓๓๖.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=4&page=335&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=4&A=8737&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=4&A=8737&modeTY=2&pagebreak=1#p335