อรรถกถาเล่มที่ ๔๗ หน้าที่ ๑๕๒.

ทุติยชฺฌานาทีหิ ปน ปริหายนฺโต เหฏฺฐิมเหฏฺฐิมชฺฌานนิกนฺติสมุทาจาเรนปิ ปริหายติ. กิตฺตาวตา ปริหีโน โหตีติ? ยทา น สกฺโกติ สมาปชฺชิตุํ เอตฺตาวตา ปริหีโน โหตีติ. ตทนุธมฺมตาติ อนุปฺปวตฺโต ธมฺโม อนุธมฺโม, ฌานํ อธิกํ กตฺวา ปวตฺตสฺส นิกนฺติธมฺมสฺเสตํ อธิวจนํ. อนุธมฺโม เอว อนุธมฺมตา, ตสฺส ฌานสฺส อนุธมฺมตา ตทนุธมฺมตา. สตีติ นิกนฺติ. สนฺติฏฺฐตีติ ปติฏฺฐาติ. ตํ ปฐมชฺฌานํ อนุวตฺตมานา นิกนฺติ ปวตฺตตีติ วุตฺตํ โหติ. อวิตกฺกสหคตาติ ทุติยชฺฌานารมฺมณา. ตํ หิ นตฺเถตฺถ วิตกฺโกติ อวิตกฺกนฺติ วุจฺจติ. นิพฺพิทา- สหคตาติ วิปสฺสนารมฺมณา. สา หิ สงฺขาเรสุ นิพฺพินฺทนโต นิพฺพิทาติ วุจฺจติ, "นิพฺพินฺทํ วิรชฺชตี"ติ ^๑- หิ วุตฺตํ. วิราคูปสํหิตาติ อริยมคฺคปฺปฏิสญฺญุตฺตา วิปสฺสนา. วิปสฺสนา หิ สิขาปฺปตฺตา มคฺควุฏฺฐานํ ปาเปติ. ตสฺมา วิปสฺสนารมฺมณา สญฺญามนสิการา "วิราคูปสํหิตา"ติ วุจฺจนฺติ, "วิราคา วิมุจฺจตี"ติ หิ วุตฺตํ. วิตกฺกสหคตาติ วิตกฺกวเสน ปฐมชฺฌานารมฺมณา. อุเปกฺขาสุขสหคตาติ ตตฺร- มชฺฌตฺตุเปกฺขาย จ สุขเวทนาย จ วเสน ตติยชฺฌานารมฺมณา. ปีติสุขสหคตาติ ปีติยา จ สุขเวทนาย จ วเสน ทุติยชฺฌานารมฺมณา. อทุกฺขมสุขสหคตาติ อุเปกฺขา- เวทนาวเสน จตุตฺถชฺฌานารมฺมณา. สา หิ เวทนา น ทุกฺขา สุขาติ อทุกฺขมสุขาติ วุจฺจติ, มกาโร ปเนตฺถ ปทสนฺธิวเสน วุตฺโต. รูปสหคตาติ รูปชฺฌานารมฺมณา. เนวสญฺญานาสญฺญายตเน ฐิตสฺส หานภาคิยฐิติภาคิยนิพฺเพธภาคิยตฺเตสุ วิชฺชมาเนสุปิ วิเสสภาคิยตฺตาภาวา เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ น นิทฺทิฏฺฐํ. สพฺโพปิ เจส โลกิโย สมาธิ ปมาทวิหาริสฺส มุทินฺทฺริยสฺส หานภาคิโย โหติ, อปฺปมาทวิหาริสฺส มุทินฺทฺริยสฺส ฐิติภาคิโย โหติ, ตณฺหาจริตสฺส ติกฺขินฺทฺริยสฺส วิเสสภาคิโย โหติ, ทิฏฺฐิจริตสฺส ติกฺขินฺทฺริยสฺส นิพฺเพธภาคิโย โหตีติ วุจฺจติ. หานภาคิยจตุกฺกนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา. @เชิงอรรถ: ^๑ วิ.มหา. ๔/๒๓/๑๙, สํ.ข. ๑๗/๕๙/๕๖

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๗ หน้าที่ ๑๕๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=47&page=152&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=47&A=3399&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=47&A=3399&modeTY=2&pagebreak=1#p152