อรรถกถาเล่มที่ ๔๗ ภาษาบาลี อักษรไทย
ปฏิสํ.อ.๑ (สทฺธมฺม.๑)
หน้าที่ ๑๖๐.

              "ปีเฬติ ยโต จิตฺตํ       กายสฺส จ ปีฬนํ สมาวหติ
               ทุกฺขนฺติ โทมนสฺสํ       วิโทมนสฺสา ตโต อาหู"ติ.
     อุปายาโส นาม ญาติพฺยสนาทีหิ ผุฏฺฐสฺส อธิมตฺตเจโตทุกฺขปฺปภาวิโต
โทโสเยว. "สงฺขารกฺขนฺธปริยาปนฺโน เอโก ธมฺโม"ติ เอเก. ทุกฺโข ปน
สงฺขารทุกฺขภาวโต จิตฺตปริทหนโต กายวิสาทนโต จ. เตเนตํ วุจฺจติ:-
              "จิตฺตสฺส จ ปริทหนา     กายสฺส วิสาทนา จ อธิมตฺตํ
               ยํ ทุกฺขมุปายาโส       ชเนติ ทุกฺโข ตโต วุตฺโต"ติ.
     เอตฺถ จ มนฺทคฺคินา อนฺโตภาชเน ปาโก วิย โสโก, ติกฺขคฺคินา ปจฺจมานสฺส
ภาชนโต พหินิกฺขมนํ วิย ปริเทโว, พหินิกฺขนฺตาวเสสสฺส นิกฺขมิตุมฺปิ อปฺปโหนฺตสฺส
อนฺโตภาชเนเยว ยาว ปริกฺขยา ปาโก วิย อุปายาโส ทฏฺฐพฺโพ.
     อปฺปิยสมฺปโยโค นาม อปฺปิเยหิ สตฺตสงฺขาเรหิ สโมธานํ. ทุกฺโข ปน
ทุกฺขวตฺถุโต. เตเนตํ วุจฺจติ:-
              "ทิสฺวาว อปฺปิเย ทุกฺขํ     ปฐมํ โหติ เจตสิ
               ตทุปกฺกมสมฺภูต-         มถ กาเย ยโต อิธ.
               ตโต ทุกฺขทฺวยสฺสาปิ      วตฺถุโต โส มเหสินา
               ทุกฺโข วุตฺโตติ วิญฺเญยฺโย  อปฺปิเยหิ สมาคโม"ติ.
     ปิยวิปฺปโยโค นาม ปิเยหิ สตฺตสงฺขาเรหิ วินาภาโว. ทุกฺโข ปน วตฺถุโต.
เตเนตํ วุจฺจติ:-
              "ญาติโภคาทิวิโยคา       โสกสรสมปฺปิตา วิตุชฺชติ
               พาลา ยโต ตโตยํ       ทุกฺโขติ มโต ปิยวิโยโค"ติ. ๑-
@เชิงอรรถ: ๑ สี.,ม.ปิยวิปฺปโยโคติ. วิสุทฺธิ. ๓/๙๐


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๗ หน้าที่ ๑๖๐.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=47&page=160&pages=1&modeTY=2&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=47&A=3579&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=47&A=3579&modeTY=2&pagebreak=1#p160