อรรถกถาเล่มที่ ๔๗ หน้าที่ ๓๐๕.

เอวํ วุตฺตํ. อิเม ธมฺมา ตทา สมุทาคตาติ อิเม วุตฺตปฺปการา ธมฺมา มคฺคกฺขเณ จ ผลกฺขเณ จ สมุทาคตาติ ปจฺจเวกฺขตีติ อิติสทฺทํ ปาฐเสสํ กตฺวา สมฺพนฺโธ เวทิตพฺโพ. ปจฺจเวกฺขณญาณนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา. --------------- ๑๕. วตฺถุนานตฺตญาณนิทฺเทสวณฺณนา [๖๖] วตฺถุนานตฺตญาณนิทฺเทเส จกฺขุํ อชฺฌตฺตํ ววตฺเถตีติ อชฺฌตฺตภูตํ จกฺขุํ ววตฺถเปติ. ยถา โส จกฺขุํ ววตฺถเปติ, ตถา วตฺตุกาโม กถํ จกฺขุํ อชฺฌตฺตํ ววตฺเถตีติ ปุจฺฉิตฺวา ปุน จกฺขุ อวิชฺชาสมฺภูตนฺติ ววตฺเถตีติอาทินา ววตฺถาปนาการํ ทสฺเสติ. ตตฺถ อวิชฺชาตณฺหา อตีตา อุปตฺถมฺภกเหตุโย, กมฺมํ อตีตํ ชนกเหตุ, อาหาโร อิทานิ อุปตฺถมฺภกเหตุ. เอเตน จกฺขูปตฺถมฺภกานิ อุตุจิตฺตานิ คหิตาเนว โหนฺติ. จตุนฺนํ มหาภูตานํ อุปาทายาติ อุปโยคตฺเถ สามิวจนํ, จตฺตาริ มหา- ภูตานิ อุปาทิยิตฺวา ปวตฺตนฺติ อตฺโถ. เอเตน ปสาทจกฺขุภาโว ทสฺสิโต โหติ, สสมฺภารภาโว ปฏิกฺขิตฺโต. อุปฺปนฺนนฺติ อทฺธาวเสน, สนฺตติขณวเสน วา ปจฺจุปฺปนฺนํ. สมุทาคตนฺติ เหตุโต สมุฏฺฐิตํ. เอตฺตาวตา วิปสฺสนาปุพฺพภาเค จกฺขุ ววตฺถานํ ทสฺสิตํ. อหุตฺวา สมฺภูตนฺติอาทีหิ อนิจฺจานุปสฺสนา. ปุพฺเพ อุทยา อวิชฺชมานโต อหุตฺวา สมฺภูตํ, อุทฺธํ วยา อภาวโต หุตฺวา น ภวิสฺสติ. อนฺตวนฺตโตติ อนฺโต อสฺส อตฺถีติ อนฺตวา, อนฺตวา เอว อนฺตวนฺโต. ยถา "สติมนฺโต คติมนฺโต ธิติมนฺโต จ โย อิสี"ติ ^๑- ตโต อนฺตวนฺตโต, ภงฺควิชฺชมานโตติ อตฺโถ. อทฺธุวนฺติ สพฺพาวตฺถานิปาติตาย, ถิรภาวสฺส จ อภาวตาย น ถิรํ. อสสฺสตนฺติ น @เชิงอรรถ: ^๑ ขุ.เถร. ๒๖/๑๐๕๒/๔๐๑

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๗ หน้าที่ ๓๐๕. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=47&page=305&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=47&A=6811&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=47&A=6811&modeTY=2&pagebreak=1#p305