อรรถกถาเล่มที่ ๔๘ ภาษาบาลี อักษรไทย
ปฏิสํ.อ.๒ (สทฺธมฺม.๒)
หน้าที่ ๓๑๑.

ปญฺจวิมุตฺติวเสน กามราคโต วิปฺปมุตฺตํ. อถ วา ปญฺจวิมุตฺติวเสน ตโต ตโต
ปฏิปกฺขโต วิปฺปมุตฺตํ. อิทํ ปุถุชฺชนเสขาเสขานมฺปิ อภิญฺญาย อุปฺปาทนโต
นิโรธสมาปตฺติญาเณ "โสฬสหิ ญาณจริยาหี"ติ ๑- วุตฺตนเยน อุกฺกฏฺฐปริจฺเฉเทน
วุตฺตํ, ยถาลาภวเสน ปน คเหตพฺพํ. กามราเคติ เมถุนราเคน. วิสญฺญุตฺตนฺติ
วิกฺขมฺภนโต เสสกิเลเสหิ วิสํยุตฺตํ, อุกฺกฏฺฐนเยน ๒- สมุจฺเฉทโต วา วิปฺปยุตฺตํ.
กิเลเสติ เสสกิเลเสน. วิมริยาทิกตนฺติ ๓- วิกฺขมฺภิตพฺพมริยาทวเสน
วิคตกิเลสมริยาทํ กตํ, เตน เตน มคฺเคน ปหาตพฺพมริยาทวเสน วา วิคตกิเลสมริยาทํ
กตํ. กิเลสมริยาเทติ เตน เตน ปหีเนน กิเลสมริยาเทน. ลิงฺควิปลฺลาโส เจตฺถ
ทฏฺฐพฺโพ. เอกตฺตคตนฺติ ๔- เอการมฺมณคตํ. นานตฺตกิเลเสหีติ นานารมฺมเณ
ปวตฺตมาเนหิ กิเลเสหิ. อิทํ อารมฺมณมเปกฺขิตฺวา วุตฺตํ, "อโนนตนฺ"ติอาทิ ปน
กิเลเส เอว อเปกฺขิตฺวา. โอภาสคตนฺติ ปญฺญาย วิสทปฺปวตฺติวเสน ปญฺโญภาสํ คตํ.
อวิชฺชนฺธกาเรติ พลวอวิชฺชาย. จตสฺโส ภูมิโย โสฬส จ มูลานิ อิทฺธิยา
ปุพฺพภาควเสน วุตฺตานิ, จตฺตาโร จ ปาทา อฏฺฐ จ ปทานิ ปุพฺพภาควเสน จ
สมฺปโยควเสน จ วุตฺตานีติ.
     [๑๐] เอวํ อิทฺธิยา ภูมิปาทปทมูลภูเต ธมฺเม ทสฺเสตฺวา อิทานิ ตา อิทฺธิโย
ทสฺเสนฺโต กตมา อธิฏฺฐานา อิทฺธีติอาทิมาห. ตตฺถ อุทฺเทสปทานํ อตฺโถ
อิทฺธิวิธญาณนิทฺเทเส วุตฺโตเยว. อิธ ภิกฺขูติ อิมสฺมึ สาสเน ภิกฺขุ. เตน
สพฺพปการวเสน อิทฺธิวิธการกสฺส อญฺญตฺถ อภาวํ ทีเปติ. อิเมสํ ทฺวินฺนํ ปทานํ
นิทฺเทโส เหฏฺฐา วุตฺตตฺโถ. เตเนว จ อิทฺธิยา ภูมิปาทปทมูลภูเตหิ ธมฺเมหิ
สมนฺนาคโต วิสุทฺธิมคฺเค ๕- วุตฺเตหิ จุทฺทสหิ ปณฺณรสหิ วา อากาเรหิ
ปริทมิตจิตฺตตฺตา จ ฉนฺทาทิเอเกกาธิปติสมาปชฺชนวเสน อาวชฺชนาทิวสีภาววเสน จ
@เชิงอรรถ: ๑ ขุ.ปฏิ. ๓๑/๘๔/๑๐๓  ๒ สี. อุกฺกฏฺฐวเสน
@๓ อิ. วิมริยาทกิตนฺติ  ๔ ก. เอกคฺคตนฺติ  ๕ วิสุทฺธิ. ๒/๒๐๐ (สฺยา)


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๘ หน้าที่ ๓๑๑.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=48&page=311&pages=1&modeTY=2&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=48&A=7017&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=48&A=7017&modeTY=2&pagebreak=1#p311