ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
หน้า
แสดง
หน้า
คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๔๙ ภาษาบาลี อักษรไทย อป.อ.๑ (วิสุทฺธ.๑)

หน้าที่ ๒๑๘-๒๑๙.

หน้าที่ ๒๑๘.

ปมุทิตมโน หุตฺวา ปจฺเจกพุทฺธํ สกฺกจฺจํ อุปฏฺฐหิตฺวา ตตฺเถว วาสํ ยาจิตฺวา ปณฺณสาลาทิวาวิหารจงฺกมาทิสพฺพํ กาเรตฺวา วาเสสิ. โส ตตฺถ วสนฺโต เอกทิวสํ โอกาสํ ลภิตฺวา กุมารํ ปุจฺฉิ "โกสิ ตฺวนฺ"ติ. "อหํ ปพฺพชิโต"ติ. ปพฺพชิตา นาม น อีทิสา โหนฺตีติ. อถ "ภนฺเต กีทิสา โหนฺติ, กึ มยฺหํ อนนุจฺฉวิกนฺ"ติ วุตฺเต "ตฺวํ อตฺตโน อนนุจฺฉวิกํ น เปกฺขสิ, นนุ เต มาตา วีสติสหสฺสิตฺถีหิ สทฺธึ ปุพฺพณฺหสมเย อาคจฺฉนฺตี อุยฺยานํ อวิวิตฺตํ กโรติ, ปิตา จสฺส มหตา พลกาเยน สายนฺหสมเย ชคฺคนกปริสา สกลํ รตฺตึ, ปพฺพชิตา นาม ตว สทิสา น โหนฺติ, อีทิสา ปน โหนฺตี"ติ ตตฺถ ฐิตสฺเสว อิทฺธิยา หิมวนฺเต อญฺญตรํ วิหารํ ทสฺเสสิ. โส ตตฺถ ปจฺเจกพุทฺเธ อาลมฺพนผลกํ นิสฺสาย ฐิเต จ จงฺกมนฺเต จ รชนกกมฺมสูจิกมฺมาทีนิ กโรนฺเต จ ทิสฺวา อาห "ตุเมฺห อิธ นาคจฺฉถ, ปพฺพชฺชา จ ตุเมฺหหิ อนุญฺญาตา"ติ. "อาม ปพฺพชฺชา อนุญฺญาตา, ปพฺพชิตกาลโต ปฏฺฐาย สมณา นาม อตฺตโน นิสฺสรณํ กาตุํ, ปเทสญฺจ อิจฺฉิตํ ปตฺถิตํ คนฺตุํ ลภนฺติ, เอตฺตกํว วฏฺฏตี"ติ วตฺวา อากาเส ฐตฺวา อฏฺฐาน ตํ สงฺคณิการตสฺส, ยํ ผสฺสเย สามยิกํ วิมุตฺตินฺติ อิมํ อุปฑฺฒคาถํ วตฺวา ทิสฺสมาโนเยว อากาเสน นนฺทมูลกปพฺภารํ อคมาสิ. เอวํ คเต ปจฺเจกพุทฺเธ โส อตฺตโน ปณฺณสาลํ ปวิสิตฺวา นิปชฺชิ. อารกฺขปุริโสปิ "สยิโต กุมาโร, อิทานิ กุหึ คมิสฺสตี"ติ ปมตฺโต นิทฺทํ โอกฺกมิ. โส ตสฺส ปมตฺตภาวํ ญตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย อรญฺญํ ปาวิสิ. ตตฺร จ ฐิโต วิปสฺสนํ อารภิตฺวา ปจฺเจกโพธึ สจฺฉิกตฺวา ปจฺเจกพุทฺธฏฺฐานํ คโต. ตตฺร จ "กถมธิคตนฺ"ติ ปุจฺฉิโต อาทิจฺจพนฺธุนา วุตฺตํ อุปฑฺฒคาถํ ปริปุณฺณํ กตฺวา อภาสิ. ตสฺสตฺโถ:- อฏฺฐาน ตนฺติ อฏฺฐานํ ตํ, อการณํ ตนฺติ วุตฺตํ โหติ. อนุนาสิกโลโป กโต "อริยสจฺจาน ทสฺสนนฺ"ติอาทีสุ ๑- วิย. สงฺคณิการตสฺสาติ คณาภิรตสฺส. ยนฺติ การณวจนเมตํ "ยํ หิรียติ หิรียิตพฺเพนา"ติอาทีสุ ๒- วิย. ผสฺสเยติ อธิคจฺเฉ. สามยิกํ วิมุตฺตินฺติ โลกิยสมาปตฺตึ. สา หิ อปฺปิตปฺปิตสมเย @เชิงอรรถ: ขุ.ขุ. ๒๕/๑๑/๔, ขุ.สุ. ๒๕/๒๗๐/๓๘๖. อภิ. สํ. ๓๔/๓๐/๒๖.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๙.

เอว ปจฺจตฺถิเกหิ วิมุจฺจนโต สามยิกา วิมุตฺตีติ วุจฺจติ. ตํ สามยิกํ วิมุตฺตึ. อฏฺฐานํ ตํ, น ตํ การณํ วิชฺชติ สงฺคณิการตสฺส, เยน การเณน วิมุตฺตึ ผสฺสเย อิติ เอตํ อาทิจฺจพนฺธุสฺส ปจฺเจกพุทฺธสฺส วโจ นิสมฺม สงฺคณิการตึ ปหาย โยนิโส ปฏิปชฺชนฺโต อธิคโตมฺหีติ อาห. เสสํ วุตฺตนยเมวาติ. อฏฺฐานคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ทุติยวคฺโค นิฏฺฐิโต. -------- ทิฏฺฐีวิสูกคาถาวณฺณนา ๑- [๑๑๑] ทิฏฺฐีวิสูกานีติ กา อุปฺปตฺติ? อญฺญตโร กิร พาราณสิราชา รโหคโต จินฺเตสิ "ยถา สีตาทีนํ ปฏิฆาตกานิ อุณฺหาทีนิ อตฺถิ, อตฺถิ นุ โข เอวํ วฏฺฏปฏิฆาตกํ วิวฏฺฏํ, โน"ติ. โส อมจฺเจ ปุจฺฉิ "วิวฏฺฏํ ชานาถา"ติ. เต "ชานาม มหาราชา"ติ อาหํสุ. ราชา กึ ตนฺติ. ตโต "อนฺตวา โลโก"ติอาทินา นเยน สสฺสตุจฺเฉทํ กเถสุํ. ราชา "อิเม น ชานนฺติ, สพฺเพปิเม ทิฏฺฐิคติกา"ติ สยเมว เตสํ วิโลมตญฺจ อยุตฺตตญฺจ ทิสฺวา "วฏฺฏปฏิฆาตกํ วิวฏฺฏํ อตฺถิ, ตํ คเวสิตพฺพนฺ"ติ จินฺเตตฺวา รชฺชํ ปหาย ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนฺโต ปจฺเจกโพธึ สจฺฉากาสิ. อิมญฺจ อุทานคาถํ อภาสิ ปจฺเจกพุทฺธานํ มชฺเฌ พฺยากรณคาถญฺจ. ตสฺสตฺโถ:- ทิฏฺฐีวิสูกานีติ ทฺวาสฏฺฐิทิฏฺฐิคตานิ. ตานิ หิ มคฺคสมฺมาทิฏฺฐิยา วิสูกฏฺเฐน วิชฺฌนฏฺเฐน วิโลมฏฺเฐน จ วิสูกานิ, เอวํ ทิฏฺฐิยา ๒- วิสูกานิ, ทิฏฺฐิ เอว วา วิสูกานิ ทิฏฺฐิวิสูกานิ. ๒- อุปาติวตฺโตติ ทสฺสนมคฺเคน อติกฺกนฺโต. ปตฺโต นิยามนฺติ อวินิปาตธมฺมตาย สมฺโพธิปรายณตาย จ นิยตภาวํ อธิคโต, สมฺมตฺตนิยามสงฺขาตํ วา ปฐมมคฺคนฺติ. เอตฺตาวตา ปฐมมคฺคกิจฺจนิปฺผตฺติ จ ตสฺส ปฏิลาโภ จ วุตฺโต. อิทานิ ปฏิลทฺธมคฺโคติ อิมินา เสสมคฺคปฏิลาภํ ทสฺเสติ. อุปฺปนฺนญาโณมฺหีติ อุปฺปนฺนปจฺเจกโพธิญาโณ อมฺหิ. เอเตน ผลํ ทสฺเสติ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ. ๒-๒ สี. วิสูกานีติ ทิฏฺฐิ เอว วา วิสูกานีติ @ทิฏฺฐิวิสูกานิ.


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๙ หน้าที่ ๒๑๘-๒๑๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=49&page=218&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=49&A=5462&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=49&A=5462&modeTY=2&pagebreak=1#p218


จบการแสดงผล หน้าที่ ๒๑๘-๒๑๙.

บันทึก ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]