อรรถกถาเล่มที่ ๕ หน้าที่ ๑๐๗.

ตญฺจ ปน วิวฏฺฏกถํ ภควา เทสนาสุ กุสลตาย ^๑- วิสฏฺกมฺมฏฺานํ นวกมฺมาทิวเสน วิกฺขิตฺตปุคฺคลํ อนามสิตฺวา การกสฺส สติปฏฺานวิหาริโน ปุคฺคลสฺส วเสน อารภนฺโต เนว เวทนํ อตฺตานํ สมนุปสฺสตีติ อาทิมาห. เอวรูโป หิ ภิกฺขุ "ยํกิญฺจิ รูปํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ อชฺฌตฺตํ วา พหิทฺธา วา โอฬาริกํ วา สุขุมํ วา หีนํ วา ปณีตํ วา ยํ ทูเร วา สนฺติเก วา, สพฺพํ รูปํ อนิจฺจโต ววฏฺเปติ, เอกํ สมฺมสนํ ทุกฺขโต ววฏฺเปติ, เอกํ สมฺมสนํ อนตฺตโต ววฏฺเปติ, เอกํ สมฺมสนนฺ"ติ ^๒- อาทินา นเยน วุตฺตสฺส สมฺมสนาณสฺส วเสน สพฺพธมฺเมสุ ปวตฺตตฺตา เนว เวทนํ อตฺตานํ ^๓- สมนุปสฺสติ, น อญฺเ ^๔- ธมฺเม, ^๔- โส เอวํ อสมนุปสฺสนฺโต น กิญฺจิ โลเก อุปาทิยตีติ ขนฺธโลกาทิเภเท โลเก รูปาทีสุ ธมฺเมสุ กิญฺจิ เอกํ ธมฺมํปิ อตฺตาติ วา อตฺตนิยนฺติ วา น อุปาทิยติ. อนุปาทิยํ จ น ปริตสฺสตีติ อนุปาทิยนฺโต ตณฺหาทิฏฺิมานปริตสฺสนายปิ น ปริตสฺสติ. อปริตสฺสนฺติ อปริตสฺสมาโน. ปจฺจตฺตญฺเว ปรินิพฺพายตีติ อตฺตนาว กิเลสปรินิพฺพาเนน ปรินิพฺพายติ, เอวํ ปรินิพฺพุตสฺส ปนสฺส ปจฺจเวกฺขณปวตฺติทสฺสนตฺถํ ขีณา ชาตีติ อาทิ วุตฺตํ. อิติ สา ทิฏฺีติ ยา ตถา วิมุตฺตสฺส อรหโต ทิฏฺิ, สา เอวํ ทิฏฺิ. "อิติสฺส ทิฏฺี"ติปิ ปาโ. โส ^๕- ตถา วิมุตฺโต อรหา, เอวํ อสฺส ทิฏฺีติ อตฺโถ. ตทกลฺลนฺติ ตํ น ยุตฺตํ. กสฺมา? เอวํ หิ สติ "อรหา น กิญฺจิ ชานาตี"ติ วุตฺตํ ภเวยฺย, เอวํ ตฺวา วิมุตฺตจ อรหนฺตํ "น กิญฺจิ ชานาตี"ติ วตฺตุํ น ยุตฺตํ. เตเนว จตุนฺนํปิ นยานํ อวสาเน "ตํ กิสฺส เหตู"ติ อาทิมาห. ตตฺถ ยาวตานนฺท อธิวจนนฺติ ยตฺตโก อธิวจนสงฺขาโต โวหาโร อตฺถิ. ยาวตา อธิวจนปโถติ ยตฺตโก อธิวจนปโถ, ขนฺธา อายตนานิ ธาตุโย วา อตฺถิ. เอส นโย สพฺพตฺถ. ปญฺาวจรนฺติ ปญฺาย อวจริตพฺพํ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม.,อิ. กุสลตฺตา. ^๒ ขุ. ปฏิ ๓๑/๔๘ สมฺมสนาณนิทฺเทส ^๓ ฉ.ม. อตฺตาติ. @^๔-๔ ฉ.ม. น อญฺ โส เอวํ อิ. น อญฺ' ธมฺมํ โส เอวํ ^๕ ฉ.ม.,อิ. โย

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕ หน้าที่ ๑๐๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=5&page=107&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=5&A=2751&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=5&A=2751&pagebreak=1#p107