อรรถกถาเล่มที่ ๕ หน้าที่ ๑๙๔.

มา เหวํ อานนฺท อวจาติ อานนฺท มา เอวํ อวจ, "น อิทํ ขุทฺทกนครกนฺ"ติ วตฺตพฺพํ. อหํ หิ อิมสฺเสว นครสฺส สมฺปตฺตึ กเถตุํ "อเนกวารํ ติฏฺฐํ นิสีทํ มหนฺเตนุสฺสาเหน มหนฺเตน ปรกฺกเมน อิธาคโต"ติ วตฺวา ภูตปฺพฺพนฺติ อาทิมาห. สุภิกฺขาติ ขชฺชโภชฺชสมฺปนฺนา. หตฺถิสทฺเทนาติ เอกสฺมึ หตฺถิมฺหิ สทฺทํ กโรนฺเต จตุราสีติหตฺถิสหสฺสานิ สทฺทํ กโรนฺติ, อิติ หตฺถิสทฺเทน อวิวิตฺตา โหติ. ตถา อสฺสสทฺเทน. ปุญฺญวนฺโต ปเนตฺถ สตฺตา จตุสินฺธวยุตฺเตหิ รเถหิ อญฺญมญฺญํ อนุพนฺธมานา อนฺตรวีถีสุ วิจรนฺติ, รถส ทฺเทน อวิวิตฺตา โหติ. นิจฺจปฺปโยชิตาเนว ปเนตฺถ เภริอาทีนิ ตุริยานิ, อิติ เภริสทฺทาทีหิปิ อวิวตฺตาว โหติ. ตตฺถ สมฺมสทฺโทติ กํสตาลสทฺโท. ตาลสทฺโทติ ^๑- ปาณิตาลจตุรสฺสอมฺพณตาลสทฺโท. ^๒- "กูฏเภริสทฺโท"ติปิ วทนฺติ. อสถ ปิวถ ขาทถาติ อสฺนาถ ปิวถ ขาทถ. อยํ ปเนตฺถ สงฺเขโป, ภุญฺชถ โภติ อิมินา ทสเมน สทฺเทน อวิวิตฺตา โหติ อนุปจฺฉินฺนสทฺทา. ยถา ปนญฺเญสุ นคเรสุ "กจวรํ ฉฑฺเฑถ, กุทฺทาลํ คณฺหถ, ปจฺฉึ คณฺหถ, ปวาสํ คมิสฺสาม, ตณฺฑุลปุฏํ คณฺหถ, ภตฺตปุฏํ คณฺหถ, ผลกาวุธานิ สชฺชาเปถา"ติ ^๓- เอวรูปา สทฺทา โหนฺติ, น อิธ เอวํ อโหสีติ ทสฺเสติ. "ทสเมน สทฺเทนา"ติ จ วตฺวา "กุสาวตี อานนฺท ราชธานี สตฺตหิ ปากาเรหิ ปริกฺขิตฺตา อโหสี"ติ สพฺพํ มหาสุทสฺสนสุตฺตํ นิฏฺฐาเปตฺวา คจฺฉ ตฺวํ อานนฺทาติ อาทิมาห. ตตฺถ อภิกฺกมถาติ อภิมุขา กมถ, อาคจฺฉถาติ อตฺโถ. กึ ปน เต ภควโต อาคตภาวํ น ชานนฺตีติ? ชานนฺติ. พุทฺธานํ คตคตฏฺฐาเน ^๔- นาม มหนฺตํ โกลาหลํ โหติ, เกนจิเทว กรณีเยน นิสินฺนตฺตา นาคตา. "เต อาคนฺตฺวา ภิกฺขุสํฆสฺส ฐานนิสชฺโชกาสํ สํวิทหิตฺวา ทสฺสนฺตี"ติ เตสํ สนฺติเก อเวลายํปิ ภควา เปเสสิ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม., อิ. ปาณิตาลสทฺโทติ ^๒ ฉ.ม. ปาณินา จตุรสฺสอมฺพฺณ.... @^๓ ฉ.ม., อิ. สชฺชานิ กโรถาติ ^๔ ฉ.ม. คตคตฏฺฐานํ, อิ. คตฏฺฐาเน

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕ หน้าที่ ๑๙๔. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=5&page=194&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=5&A=5016&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=5&A=5016&modeTY=2&pagebreak=1#p194