อรรถกถาเล่มที่ ๕ หน้าที่ ๒๕๕.

อสํสฏฺโฐติ วตฺถุกาเมหิปิ กิเลสกาเมหิปิ อสํสฏฺโฐ วิหรติ. อุปฺปชฺชติ สุขนฺติ อุปฺปชฺชติ ปฐมชฺฌานสุขํ. สุขา ภิยฺโย โสมนสฺสนฺติ สมาปตฺติโต วุฏฺฐิตสฺส ฌานสุขปจฺจยา อปราปรํ โสมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ. ปมุทาติ ตุฏฺฐาการโต ทุพฺพลปีติ. ปาโมชฺชนฺติ พลวปีติโสมนสฺสํ ^๑- ปฐโม โอกาสาธิคโมติ ปฐมชฺฌานํ ปญฺจ นีวรณานิ วิกฺขมฺเภตฺวา อตฺตโน โอกาสํ คเหตฺวา ติฏฺฐติ, ตสฺมา "ปฐโม โอกาสาธิคโม"ติ วุตฺตํ. โอฬาริกาติ เอตฺถ กายวจีสงฺขารา ตาว โอฬาริกา โหนฺตุ, จิตฺตสงฺขารา กถํ โอฬาริกาติ. อปฺปหีนตฺตา. กายสงฺขารา หิ จตุตฺถชฺฌาเนน ปหียนฺติ, วจีสงฺขารา ทุติยชฺฌาเนน, จิตฺตสงฺขารา นิโรธสมาปตฺติยา. อิติ กายวจีสงฺขาเรสุ ปหีเนสุปิ เต ติฏฺฐนฺติเยวาติ ปหีเน อุปาทาย อปฺปหีนตฺตา โอฬาริกา นาม ชาตา. สุขนฺติ นิโรธา วุฏฺฐหนฺตสฺส อุปฺปนฺนํ จตุตฺถชฺฌานิกผลสมาปตฺติสุขํ. สุขา ภิยฺโย โสนมสฺสนฺติ ผลสมาปตฺติโต วุฏฺฐิตสฺส อปราปรํ โสนมสฺสํ, ทุติโย โอกาสาธิคโมติ จตุตฺถชฺฌานํ สุขทุกฺขํ วิกฺขมฺเภตฺวา อตฺตโน โอกาสํ คเหตฺวา ติฏฺฐติ, ตสฺมา "ทุติโย โอกาสาธิคโม"ติ วุตฺตํ. ทุติยตติยชฺฌานานิ ปเนตฺถ จตุตฺเถ คหิเต คหิตาเนว โหนฺตีติ วิสุํ น วุตฺตานีติ. อิทํ กุสลนฺติ อาทีสุ. กุสลํ นาม ทส กุสลกมฺมปถา. อกุสลนฺติ ทสอกุสลกมฺมปถา. สาวชฺชทุกาทโยปิ เอเตสํเยว วเสน เวทิตพฺพา. สพฺพญฺเจว ปเนตํ กณฺหญฺจ สุกฺกญฺจ สปฺปฏิภาคํ จาติ กณฺหสุกฺกสปฺปฏิภาคํ. นิพฺพานเมว เจกํ ^๒- อปฺปฏิภาคํ. อวิชฺชา ปหียตีติ วฏฺฏปฏิจฺฉาทิกา อวิชฺชา ปหียติ. วิชฺชา อุปฺปชฺชตีติ อรหตฺตมคฺควิชฺชา อุปฺปชฺชติ. สุขนฺติ อรหตฺตมคฺคสุขญฺเจว ผลสุขญฺจ. สุขา ภิยฺโย โสมนสฺสนฺติ ผลสมาปตฺติโต วุฏฺฐิตสฺส อปราปรํ โสมนสฺสํ. ตติโย โอกาสาธิคโมติ อรหตฺตมคฺโค สพฺพกิเลเส วิกฺขมฺเภตฺวา อตฺตโน โอกาสํ คเหตฺวา ติฏฺฐติ, ตสฺมา "ตติโย โอกาสาธิคโม"ติ วุตฺโต. เสสา มคฺคา ปน ตสฺมึ คหิเต อนฺโตคธาเอวาติ วิสุํ น วุตฺตา. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม., อิ. พลวตรํ ปีติโสมนสฺสํ ^๒ ฉ.ม., อิ. เหตํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕ หน้าที่ ๒๕๕. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=5&page=255&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=5&A=6576&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=5&A=6576&modeTY=2&pagebreak=1#p255