ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
หน้า
แสดง
หน้า
คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๕๑ ภาษาบาลี อักษรไทย พุทฺธ.อ. (มธุรตฺถ.)

หน้าที่ ๑๕๕-๑๕๖.

หน้าที่ ๑๕๕.

อวิตถวจนา. วิตถนฺติ วิตถวจนํ นตฺถีติ อตฺโถ. ธุวํ พุทฺโธ ภวามหนฺติ อหํ เอกํเสเนว พุทฺโธ ภวิสฺสามีติ นิยตวเสน อวสฺสมฺภาวิวเสน จ วตฺตมานวจนํ กตนฺติ เวทิตพฺพํ. สูริยุคฺคมนนฺติ สูริยสฺส อุทยนํ, อยเมว วา ปาโฐ. ธุวสสฺสตนฺติ เอกํสภาวี เจว สสฺสตญฺจ. นิกฺขนฺตสยนสฺสาติ สยนโต นิกฺขนฺตสฺส. อาปนฺนสตฺตานนฺติ ครุคพฺภานํ, คพฺภินีนนฺติ อตฺโถ. ภารโมโรปนนฺติ ภารโอโรปนํ, คพฺภสฺส โอโรปนนฺติ, อตฺโถ. มกาโร ปทสนฺธิกโร, เสสเมตฺถาปิ อุตฺตานเมวาติ. "สฺวาหํ อทฺธา พุทฺโธ ภวิสฺสามี"ติ เอวํ กตสนฺนิฏฺฐาโน พุทฺธการเก ธมฺเม อุปธาเรตุํ "กหํ นุ โข พุทฺธการกา ธมฺมา"ติ อุทฺธํ อโธ ทิสาสุ วิทิสาสู"ติ อนุกฺกเมน สกลํ ธมฺมธาตุํ วิจินนฺโต ปุพฺเพ โปราณเกหิ โพธิสตฺเตหิ อาเสวิตนิเสวิตํ ปฐมํ ทานปารมึ ทิสฺวา เอวํ อตฺตานํ โอวทิ "สุเมธปณฺฑิต ตฺวํ อิโต ปฏฺฐาย ปฐมํ ทานปารมึ ปูเรยฺยาสิ. ยถา หิ นิกุชฺชิโต อุทกกุมฺโภ นิสฺเสสํ กตฺวา อุทกํ วมติเยว น ปจฺจาหรติ, เอวเมว ธนํ วา ยสํ วา ปุตฺตทารํ วา องฺคปจฺจงฺคํ วา อโนโลเกตฺวา สพฺพตฺถ ๑- ยาจกานํ สพฺพํ อิจฺฉิติจฺฉิตํ นิสฺเสสํ กตฺวา ททมาโน โพธิมูเล นิสีทิตฺวา พุทฺโธ ภวิสฺสสี"ติ ปฐมํ ทานปารมึ ทฬฺหํ กตฺวา อธิฏฺฐาสิ. เตน วุตฺตํ:- [๑๑๕] "หนฺท พุทฺธกเร ธมฺเม วิจินามิ อิโต จิโต อุทฺธํ อโธ ทส ทิสา ยาวตา ธมฺมธาตุยา. [๑๑๖] วิจินนฺโต ตทา ทกฺขึ ปฐมํ ทานปารมึ ปุพฺพเกหิ มเหสีหิ อนุจิณฺณํ มหาปถํ. @เชิงอรรถ: สี.,อิ. สพฺพสมฺปตฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๖.

[๑๑๗] อิมํ ตฺวํ ปฐมํ ตาว ทฬฺหํ กตฺวา สมาทิย ทานปารมิตํ คจฺฉ ยทิ โพธึ ปตฺตุมิจฺฉสิ. [๑๑๘] ยถาปิ กุมฺโภ สมฺปุณฺโณ ยสฺส กสฺสจิ อโธ กโต วมเตวุทกํ นิสฺเสสํ น ตตฺถ ปริรกฺขติ. [๑๑๙] ตเถว ยาจเก ทิสฺวา หีนมุกฺกฏฺฐมชฺฌิเม ททาหิ ทานํ นิสฺเสสํ กุมฺโภ วิย อโธ กโต"ติ, ตตฺถ หนฺทาติ ววสฺสคฺคตฺเถ นิปาโต. พุทฺธกเร ธมฺเมติ พุทฺธตฺตเร ธมฺเม. พุทฺธตฺตกรา นาม ธมฺมา ทานปารมิตาทโย ทส ธมฺมา. วิจินามีติ วิจินิสฺสามิ, วีมํสิสฺสามิ อุปปริกฺขิสฺสามีติ อตฺโถ. อิโต จิโตติ อิโต อิโต, อยเมว วา ปาโฐ. ตตฺถ ตตฺถ วิจินามีติ อตฺโถ. อุทฺธนฺติ เทวโลเก. อโธติ มนุสฺสโลเก. ทส ทิสาติ ทสสุ ทิสาสุ, กตฺถ นุ โข เต พุทฺธการกธมฺมา อุทฺธํ อโธ ติริยํ ทิสาสุ วิทิสาสูติ อธิปฺปาโย. ยาวตา ธมฺมธาตุยาติ เอตฺถ ยาวตาติ ปริจฺเฉทวจนํ. ธมฺมธาตุยาติ สภาวธมฺมสฺส, ปวตฺตนีติ วจนเสโส ทฏฺฐพฺโพ. กึ วุตฺตํ โหติ? ยาวติกา สภาวธมฺมานํ กามรูปารูปธมฺมานํ ปวตฺติ, ตาวติกํ วิจินิสฺสามีติ วุตฺตํ โหติ. วิจินนฺโตติ วีมํสนฺโต อุปปริกฺขนฺโต. ปุพฺพเกหีติ โปราณเกหิ โพธิสตฺเตหิ. อนุจิณฺณนฺติ อชฺฌาจิณฺณํ ๑- อาเสวิตํ. สมาทิยาติ สมาทิยนํ กโรหิ, อชฺช ปฏฺฐาย อยํ ปฐมํ ทานปารมี ปูเรตพฺพา มยาติ เอวํ สมาทิยาติ อตฺโถ. ทานปารมิตํ คจฺฉาติ ทานปารมึ คจฺฉ, ปูรยาติ อตฺโถ, ยทิ โพธึ ปตฺตุมิจฺฉสีติ โพธิมูลมุปคนฺตฺวา อนุตฺตรํ สมฺมาสมฺโพธึ ปตฺตุํ อิจฺฉสิ เจ. ยสฺส กสฺสจีติ อุทกสฺส วา ขีรสฺส วา ยสฺส กสฺสจิ สมฺปุณโณ. @เชิงอรรถ: สี.,อิ. อาจิณฺณํ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๑ หน้าที่ ๑๕๕-๑๕๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=51&page=155&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=51&A=3463&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=51&A=3463&modeTY=2&pagebreak=1#p155


จบการแสดงผล หน้าที่ ๑๕๕-๑๕๖.

บันทึก ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]