อรรถกถาเล่มที่ ๕๓ หน้าที่ ๔๒๖.

เอวเมตฺถ โยชนา กาตพฺพา. เอวํ หิ สติ ปุน รุตฺติโทโส ^๑- ปฏิเสธิโต โหติ. โมหนิทฺเทโส อโมหนิทฺเทเส วุตฺตปฏิปกฺขนเยน เวทิตพฺโพ. สพฺพากาเรน ปเนส วิภงฺคฏฺกถาย ^๒- อาวีภวิสฺสติ. [๑๐๗๙] เตหิ ธมฺเมหิ เย ธมฺมา สเหตุกาติ เตหิ เหตุธมฺเมหิ เย อญฺเ เหตุธมฺมา วา นเหตุธมฺมา วา, เต สเหตุกา. อเหตุกปเทปิ เอเสว นโย. เอตฺถ จ เหตุ เหตุเยว จ โหติ, ติณฺณํ วา ทฺวินฺนํ วา เอกโต อุปฺปตฺติยํ สเหตุโก จ. วิจิกิจฺฉุทฺธจฺจสหคโต ปน โมโห เหตุ อเหตุโก. เหตุสมฺปยุตฺตทุกนิทฺเทเสปิ เอเสว นโย. [๑๐๙๑] สงฺขตทุกนิทฺเทเส ปุริมทุเก วุตฺตํ อสงฺขตธาตุํ สนฺธาย "โยเอว โส ธมฺโม"ติ เอกวจนนิทฺเทโส กโต. ปุริมทุเก ปน พหุวจนวเสน ปุจฺฉาย อุทฺธตตฺตา "อิเม ธมฺมา อปฺปจฺจยา"ติ ปุจฺฉานุสนฺธินเยน พหุวจนํ กตํ. อิเม ธมฺมา สนิทสฺสนาติอาทีสุปิ เอเสว นโย. [๑๑๐๑] เกนจิวิญฺเยฺยทุกนิทฺเทเส จกฺขุวิญฺเยฺยาติ จกฺขุวิญฺาเณน วิชานิตพฺพา. เสสปเทสุปิ เอเสว นโย. เอตฺถ จ เกนจิ วิญฺเยฺยาติ จกฺขุวิญฺาณาทีสุ เกนจิ เอเกน จกฺขุวิญฺาเณน วา โสตวิญฺาเณน วา วิชานิตพฺพา. เกนจิ น วิญฺเยฺยาติ เตเนว จกฺขุวิญฺาเณน วา โสตวิญฺาเณน วา น วิชานิตพฺพา. เอวํ สนฺเต ทฺวินฺนมฺปิ ปทานํ อตฺถนานตฺตโต ทุโก โหตีติ เหฏฺา วุตฺตตฺตา เย เต ธมฺมา จกฺขุวิญฺเยฺยา, น เต ธมฺมา โสตวิญฺเยฺยาติ อยํ ทุโก น โหติ. รูปํ ปน จกฺขุวิญฺเยฺยํ, สทฺโท น จกฺขุวิญฺเยฺโยติ อิมมตฺถํ คเหตฺวา เย เต ธมฺมา จกฺขุวิญฺเยฺยา, น เต ธมฺมา โสตวิญฺเยฺยา. เย วา ปน เต ธมฺมา โสตวิญฺเยฺยา, น เต ธมฺมา จกฺขุวิญฺเยฺยาติ อยเมโก ทุโกติ เวทิตพฺโพ. เอวํ เอเกกอินฺทฺริยมูลเก จตฺตาโร จตฺตาโร กตฺวา วีสติ ทุกา วิภตฺตาติ เวทิตพฺพา. @เชิงอรรถ: ^๑ สี. ปุนรุตฺตโทโส ^๒ สมฺโม.วิ. ๑๐๗ สจฺจวิภงฺคนิทฺเทส (สฺยา)

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๓ หน้าที่ ๔๒๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=53&page=426&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=53&A=10594&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=53&A=10594&pagebreak=1#p426