อรรถกถาเล่มที่ ๕๔ หน้าที่ ๕๗.

[๑๕๖] เตสํ นิทฺเทสวาเร ตตฺถ กตมํ จกฺขฺวายตนนฺติอาทีนิ เหฏฺฐา วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพานิ. [๑๖๗] ยํ ปเนตํ ธมฺมายตนนิทฺเทเส "ตตฺถ กตมา อสงฺขตา ธาตุ, ราคกฺขโย โทสกฺขโย โมหกฺขโย"ติ วุตฺตํ, ตตฺรายมตฺโถ:- อสงฺขตา ธาตูติ อสงฺขตสภาวํ นิพฺพานํ. ยสฺมา ปเนตํ อาคมฺม ราคาทโย ขียนฺติ, ตสฺมา "ราคกฺขโย โทสกฺขโย โมหกฺขโย"ติ วุตฺตํ. อยเมตฺถ อาจริยานํ สมานตฺถกถา. วิตณฺฑวาที ปนาห "ปาฏิเยกฺกํ นิพฺพานํ นาม นตฺถิ, กิเลสกฺขโยว นิพฺพานนฺ"ติ. สุตฺตํ อาหราติ จ วุตฺเต "นิพฺพานํ นิพฺพานนฺติ อาวุโส สาริปุตฺต วุจฺจติ, กตมํ นุ โข อาวุโส นิพฺพานนฺติ. โย โข อาวุโส ราคกฺขโย โทสกฺขโย โมหกฺขโย, อิทํ วุจฺจติ นิพฺพานนฺ"ติ เอตํ ชมฺพุขาทกสุตฺตํ ^๑- อาหริตฺวา "อิมินา สุตฺเตน เวทิตพฺพํ `ปาฏิเยกฺกํ นิพฺพานํ นาม นตฺถิ, กิเลสกฺขโยว นิพฺพานนฺ"ติ อาห. โส วตฺตพฺโพ "กึ ปน ยถา เจตํ สุตฺตํ, ตถา อตฺโถ"ติ. อทฺธา วกฺขติ "อาม นตฺถิ สุตฺตโต มุญฺจิตฺวา อตฺโถ"ติ. ตโต วตฺตพฺโพ "อิทํ ตาว เต สุตฺตํ อาภตํ, อนนฺตรสุตฺตํ อาหรา"ติ. อนนฺตรสุตฺตํ นาม อรหตฺตํ "อรหตฺตนฺติ อาวุโส สาริปุตฺต วุจฺจติ, กตมํ นุ โข อาวุโส อรหตฺตนฺติ. โย โข อาวุโส ราคกฺขโย โทสกฺขโย โมหกฺขโย, อิทํ วุจฺจติ อรหตฺตนฺ"ติ ^๒- อิทํ ตสฺเสวานนฺตรสุตฺตํ อาภตํ. ^๓- อิมสฺมึ ปน อาภเต ตํ อาหํสุ "นิพฺพานํ นาม ธมฺมายตนปริยาปนฺโน ธมฺโม, อรหตฺตํ จตฺตาโร ขนฺธา. นิพฺพานํ สจฺฉิกตฺวา วิหรนฺโต ธมฺมเสนาปติ นิพฺพานํ ปุจฺฉิโตปิ อรหตฺตํ ปุจฺฉิโตปิ กิเลสกฺขยเมว อาห. กึ ปน นิพฺพานญฺจ อรหตฺตญฺจ เอกํ, อุทาหุ นานนฺ"ติ. เอกํ วา โหตุ นานํ วา, โก เอตฺถ ตยา อติพหุํ จุณฺณีกรณํ กโรนฺเตน อตฺโถ. น ตฺวํ เอกํ นานํ ชานาสีติ. นนุ ญาเต สาธุ โหตีติ เอวํ ปุนปฺปุนํ ปุจฺฉิโต วญเจตุํ อสกฺโกนฺโต อาห "ราคาทีนํ @เชิงอรรถ: ^๑ สํ.สฬา. ๑๘/๔๙๗/๓๑๐ (สฺยา) @^๒ สํ.สฬา. ๑๘/๔๙๘/๓๑๐ (สฺยา) ^๓ ฉ.ม. ตสฺเสวานนฺตรํ อาภตสุตฺตํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๔ หน้าที่ ๕๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=54&page=57&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=54&A=1304&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=54&A=1304&modeTY=2&pagebreak=1#p57