อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๑๖.

ขนฺธาทีหิ อสงฺคหํ ปุจฺฉิตฺวา วิสฺสชฺชนํ กตํ, ตํ ปญฺจกฺขนฺธคฺคาหเกสุ ทุกฺขสจฺจาทีสุ วิญฺญาเณน สทฺธึ สุขุมรูปคฺคาหเกสุ อนิทสฺสนาปฺปฏิฆาทีสุ จ ปเทสุ น ยุชฺชติ. ตาทิเสน หิ ปเทน นิพฺพานํ ขนฺธสงฺคหมตฺตํ น คจฺเฉยฺย. เสสา ขนฺธาทีหิ อสงฺคหิตธมฺมา นาม นตฺถิ, ตสฺมา ตถารูปานิ ปทานิ อิมสฺมึ วาเร น คหิตานิ. ยานิ ปน ปญฺจกฺขนฺเธ วิญฺญาณญฺจ สุขุมรูเปน สทฺธึ เอกโต น ทีเปนฺติ, ตานิ อิธ คหิตานิ. เตสํ อิทมุทฺทานํ:- "สพฺเพ ขนฺธา ตถายตน- ธาตุโย สจฺจโต ตโย อินฺทฺริยานิปิ สพฺพานิ เตวีสติ ปฏิจฺจโต. ปรโต โสฬส ปทา เตจตฺตาฬีสกตฺติเก ^๑- โคจฺฉเก สตฺตติ เทฺว จ สตฺต จูฬนฺตเร ปทา. มหนฺตเร ปทา วุตฺตา อฏฺฐารส ตโต ปรํ อฏฺฐารเสว ญาตพฺพา เสสา อิธ น ภาสิตา"ติ. ปญฺหา ปเนตฺถ สทิสวิสฺสชฺชนานํ วเสน สโมธาเนตฺวา กเตหิ สทฺธึ สพฺเพปิ จตุตฺตึส โหนฺติ. ตตฺถ ยํ ปุจฺฉาย อุทฺธฏํ ปทํ, ตเทว เยหิ ขนฺธาทีหิ อสงฺคหิตํ, เต ธมฺเม สนฺธาย เอเกน ขนฺเธนาติอาทิ วุตฺตํ. ตตฺรายํ นโย:- รูปกฺขนฺเธน หิ จตฺตาโร ขนฺธา นิพฺพานญฺจ ขนฺธสงฺคเหน อสงฺคหิตา. อายตนธาตุสงฺคเหน ปน ฐเปตฺวา วิญฺญาณํ อวเสสา สงฺคหิตาติ วิญฺญาณเมว ตีหิปิ ขนฺธสงฺคหาทีหิ อสงฺคหิตํ นาม. ปุน เตน วิญฺญาเณน สทฺธึ นิพฺพาเนน จตฺตาโร ขนฺธา ขนฺธาทิสงฺคเหน อสงฺคหิตา. เต สพฺเพปิ ปุน วิญฺญาเณเนว ขนฺธาทิสงฺคเหน อสงฺคหิตาติ เอเกน ขนฺเธน @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. เตจตฺตาลีสกํ ติเก

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๑๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=16&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=322&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=322&modeTY=2&pagebreak=1#p16