บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ | |||
อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลี อักษรไทย ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.) หน้าที่ ๑๙๒-๑๙๓.
อนิมิตฺตาปณิหิเตสุปิ เอเสว นโย. สตฺตนิมิตฺตาภาวโต หิ ขนฺธา อนิมิตฺตา, สงฺขารนิมิตฺตาภาวโต นิพฺพานํ. เอกธมฺมสฺมิมฺปิ อาโรเปตฺวา ฐเปตพฺพสงฺขาเตน จ ปณิหิตพฺพฏฺเฐน ๑- ปณิธีติ สงฺขคเตน ๒- สตฺตปณิธินา ๓- อปฺปณิหิตา ขนฺธา, ตณฺหาปณิธินา วา ตณฺหาย วา อารมฺมณภูเตน สพฺพสงฺขารปณิธินา อปฺปณิหิตํ นิพฺพานํ. ตสฺมา อิธาปิ ปฏิกฺเขโป จ ปฏิญฺญา จ ปุริมนเยเนว เวทิตพฺพา. [๓๕๘] ตโต "ยถา สติปฏฺฐานาทโย โลกุตฺตรธมฺมา อริยา เจว สุญฺญตาทิอารมฺมณา จ, กินฺเต เอวํ ฐานาฐานญาณนฺ"ติ อนุโลมปฏิโลมปุจฺฉา โหนฺติ. ตตฺถ สพฺพาปิ ปฏิญฺญา สพฺเพ จ ปฏิกฺเขปา ปรวาทิสฺเสว. อิมินาว อุปาเยน เสสญาเณสุปิ ปุจฺฉาวิสฺสชฺชนํ เวทิตพฺพํ. ปาลิยมฺปน เสสานิ สงฺขิปิตฺวา อวสาเน จุตูปปาตญาณเมว วิภตฺตํ. ตโต ปรํ สกสมเยปิ "อริยนฺ"ติ สิทฺเธน อาสวานํ ขยญาเณน สทฺธึ สํสนฺเทตฺวา เสสญาณานํ อนุโลมโต จ ปฏิโลมโต จ อริยภาวปุจฺฉา โหนฺติ. ตา สพฺพา ปรวาทิสฺส, ปฏิญฺญา จ ปฏิกฺเขโป จ สกวาทิสฺส. เต อุตฺตานตฺถาเยว. ปาลิยํ ปเนตฺถ ปฐมนเยเนว ๔- ทสฺเสตฺวา สตฺต ญาณานิ สงฺขิตฺตานีติ. อริยนฺติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------- ๓. วิมุตฺติกถาวณฺณนา [๓๖๓] อิทานิ วิมุตฺติกถา นาม โหติ. ตตฺถ เยสํ "วีตราคจิตฺตานํ วิมุตฺติปฺปโยชนํ นาม นตฺถิ. ยถา ปน มลีนํ วตฺถํ โธวิยมานํ มลา วิมุจฺจติ, เอวํ สราคํ จิตฺตํ ราคโต วิมุจฺจตี"ติ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ เอตรหิ อนฺธกานํ, @เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. ปณิทหิตพฺพฏฺเฐน ๒ ฉ.ม. ปณิหิตสงฺขํ คเตน @๓ สี.,ม. สตฺตปณิธินา จ ๔ ฉ.ม. ปฐมนวมาเนว--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๓.
เต สนฺธาย สราคนฺติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. ตโต ราคสหคตนฺติอาทินา นเยน ปุฏฺโฐ ตํ ๑- มคฺคกฺขเณ จิตฺตํ วิมุจฺจติ นาม, ตทา จ เอวรูปํ จิตฺตํ นตฺถีติ ปฏิกฺขิปติ. สผสฺสนฺติอาทินา นเยน ปุฏฺโฐปิ ยถา ผสฺโส จ จิตฺตญฺจ อุโภ ราคโต วิมุจฺจนฺติ, เอวํ ราคสฺส วิมุตฺตึ อปสฺสมาโน ปฏิกฺขิปติ. สโทสาทีสฺวปิ อิมินาว อุปาเยน อตฺโถ เวทิตพฺโพติ. ๒- วิมุตฺติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ----------- ๔. วิมุจฺจมานกถาวณฺณนา [๓๖๖] อิทานิ วิมุจฺจมานกถา นาม โหติ. ตตฺถ เยสํ "ฌาเนน วิกฺขมฺภนวิมุตฺติยา วิมุตฺตํ จิตฺตํ, ๓- มคฺคกฺขเณ สมุจฺเฉทวิมุตฺติยา วิมุจฺจมานํ นาม โหตี"ติ ลทฺธิ, เต สนฺธาย วิมุตฺตํ วิมุจฺจมานนฺติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. ปุน เอกเทสนฺติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส. ตตฺถ เอกเทสนฺติ ภาวนปุํสกํ. ยถา วิมุตฺตํ เอกเทเสน วา เอกเทเส วา อวิมุตฺตํ โหติ, กึ เอวํ เอกเทสํ วิมุตฺตํ, เอกเทสํ อวิมุตฺตนฺติ ปุจฺฉติ. กึการณา เอวํ ปุจฺฉตีติ. "วิมุตฺตํ วิมุจฺจมานนฺ"ติ วิปฺปกตภาเวน วุตฺตตฺตา. ยถา หิ กริยมานา กฏาทโย วิปฺปกตตฺตา เอกเทเสน กตา เอกเทเสน อกตา โหนฺติ, ตถา อิทมฺปิ เอกเทสํ วิมุตฺตํ เอกเทสํ อวิมุตฺตนฺติ อาปชฺชติ. ตโต ปรวาที กฏาทีนํ วิย จิตฺตสฺส เอกเทสาภาวา ปฐมปเญฺห ปฏิกฺขิปิตฺวา ทุติเย วิมุจฺจมานสฺส อปรินิฏฺฐิตวิมุตฺติตาย ปฏิชานาติ. โลกิยชฺฌานกฺขณํ วา สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ. น หิ ตํ ตทา สมุจฺเฉทวิมุตฺติยา วิมุจฺจมานํ. โลกุตฺตรชฺฌานกฺขณํ สนฺธาย ปฏิชานาติ. ตญฺหิ ตทา @เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ๒ ฉ.ม. เวทิตพฺโพ ๓ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติเนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๑๙๒-๑๙๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=192&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=4308&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=4308&modeTY=2&pagebreak=1#p192
จบการแสดงผล หน้าที่ ๑๙๒-๑๙๓.
บันทึก ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]