อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๑๙๗.

จ อติสุขุมมฺปิ รูปํ โคจโร, น ตาทิสํ อิตรสฺสาติ เอวเมเตสํ อานุภาวโคจรา อสทิสา. อุปาทินฺนํ หุตฺวา อนุปาทินฺนํ โหตีติ ปุฏฺโ ยสฺมา มํสจกฺขุ อุปาทินฺนํ, ทิพฺพจกฺขุ อนุปาทินฺนํ, น จ มํสจกฺขุเมว ทิพฺพจกฺขุนฺติ ^๑- อิจฺฉติ, ตสฺมา ปฏิกฺขิปติ. ทุติยํ ปุฏฺโ ยสฺมา "มํสจกฺขุสฺส อุปฺปาโท, มคฺโค ทิพฺพสฺส จกฺขุโน"ติ วจนํ นิสฺสาย มํสจกฺขุปจฺจยา ทิพฺพจกฺขุ อุปฺปชฺชติ, ตญฺจ รูปาวจริกานํ จตุนฺนํ มหาภูตานํ ปสาโทติ อิจฺฉติ, ตสฺมา ปฏิชานาติ. กามาวจรํ หุตฺวาติ ปุฏฺโปิ ยสฺมา น มํสจกฺขุเมว ทิพฺพจกฺขุนฺติ ^๑- อิจฺฉติ, ตสฺมา ปฏิกฺขิปติ. ทุติยํ ปุฏฺโ รูปาวจรชฺฌานปจฺจเยน อุปฺปนฺนตฺตา รูปาวจรํ นาม ชาตนฺติ ปฏิชานาติ. รูปาวจรํ หุตฺวา อรูปาวจรนฺติ ปุฏฺโปิ ตโต ปรํ ภาวนาย อรูปาวจรกฺขเณ รูปาวจรจิตฺตสฺส อภาวา ปฏิกฺขิปติ, ทุติยํ ปุฏฺโ อรูปาวจริกานํ จตุนฺนํ มหาภูตานํ ปสาโท หุตฺวา อุปฺปชฺชตีติ ลทฺธิยา ปฏิชานาติ. อปริยาปนฺนภาวํ ปนสฺส น อิจฺฉติ, ตสฺมา ปฏิกฺขิปติเยว. [๓๗๔] ทิพฺพจกฺขุํ ธมฺมุปตฺถทฺธนฺติ กามาวจรธมฺเมน อุปตฺถมฺภิตํ หุตฺวา. ปุน ธมฺมุปตฺถทฺธนฺติ โลกุตฺตรธมฺเมน อุปตฺถทฺธํ. เทฺวว จกฺขูนีติ ปุฏฺโ กิญฺจาปิ ทิพฺพจกฺขุโน ธมฺมุปตฺถทฺธสฺส ปญฺาจกฺขุภาวํ น อิจฺฉติ, ปญฺาจกฺขุสฺส ปน อตฺถิตาย ปฏิกฺขิปติ. ปุน ปุฏฺโ มํสจกฺขุ ธมฺมุปตฺถทฺธํ ทิพฺพจกฺขุ โหตีติ ลทฺธิวเสน ปฏิชานาติ. เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติ. ทิพฺพจกฺขุกถาวณฺณนา นิฏฺิตา. ---------- @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ทิพฺพจกฺขูติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๑๙๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=197&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=4422&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=4422&pagebreak=1#p197