อรรถกถาเล่มที่ ๗ หน้าที่ ๔๐.

ทิฏฺฺสุตวาราทิวณฺณนา [๕] เอวํ ภูมิวิเสสาทินา เภเทเนว วิตฺถารโตปิ มญฺนาวตฺถุํ ทสฺเสตฺวา อิทานิ สพฺพํ มญฺนาวตฺถุภูตํ สกฺกายปริยาปนฺนํ เตภูมิกธมฺมเภทํ ทิฏฺาทีหิ จตูหิ สงฺคณฺหิตฺวา ทสฺเสนฺโต ทิฏฺ ทิฏฺโตติ อาทิมาห. ตตฺถ ทิฏฺนฺติ มํสจกฺขุนาปิ ทิฏฺ. ทิพฺพจกฺขุนาปิ ทิฏฺ. รูปายตนสฺเสตํ อธิวจนํ. ตตฺถ ทิฏฺ มญฺตีติ ตีหิ มญฺนาหิ มญฺติ. กถํ? รูปายตนํ สุภสญฺาย สุขสญฺาย จ ปสฺสนฺโต ตตฺถ ฉนฺทราคํ ชเนติ, ตํ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ. วุตฺตมฺปิ เจตํ ภควตา "อิตฺถีรูเป ภิกฺขเว สตฺตา รตฺตา คิทฺธา คธิตา มุจฺฉิตา อชฺโฌปนฺนา, เต ทีฆรตฺตํ โสจนฺติ อิตฺถีรูปวสานุคา"ติ. ^๑- เอวํ ทิฏฺ ตณฺหามญฺนาย มญฺติ. "อิติ เม รูปํ สิยา อนาคตมทฺธานนฺติ วา ปเนตฺถ นนฺทึ สมนฺนาเนติ, รูปสมฺปทํ วา อากงฺขมาโน ทานํ เทตี"ติ วิตฺถาโร. เอวํปิ ทิฏฺ ตณฺหามญฺนาย มญฺติ. อตฺตโน ปน ปรสฺส จ รูปสมฺปตฺติวิปตฺตึ นิสฺสาย มานํ ชเนติ. "อิมินาหํ เสยฺโยสฺมี"ติ วา "สทิโสสฺมี"ติ วา "หีโนสฺมี"ติ วา ^๒- เอวํ ทิฏฺ มานมญฺนาย มญฺติ. รูปายตนํ ปน นิจฺจํ ธุวํ สสฺสตนฺติ มญฺติ, อตฺตา อตฺตนิยนฺติ มญฺติ, มงฺคเล อมงฺคลนฺติ มญฺติ, เอวํ ทิฏฺ ทิฏฺิมญฺนาย มญฺติ. เอวํ ทิฏฺ ตีหิ มญฺนาหิ มญฺติ. กถํ ทิฏฺสฺมึ มญฺติ? รูปสฺมึ อตฺตานํ สมนุปสฺสนนเยน มญฺนฺโต ทิฏฺสฺมึ มญฺติ. ยถา วา ถเน ถญฺ. ^๓- เอวํ รูปสฺมึ ราคาทโยติ มญฺนฺโตปิ ทิฏฺสฺมึ มญฺติ. อยมสฺส ทิฏฺิมญฺนา. ตสฺมึเยว ปนสฺส ทิฏฺิมญฺนาย มญฺิเต วตฺถุสฺมึ สิเนหํ มานญฺจ อุปฺปาทยโต ตณฺหามานมญฺนาปิ เวทิตพฺพา. เอวํ ทิฏฺสฺมึ มญฺติ. เสสํ ปวีวาเร วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ. @เชิงอรรถ: ^๑ องฺ. ปญฺจก. ๒๒/๕๕/๗๗ นีวรณวคฺค (สฺยา) ^๒ ฉ.ม., อิ. วาติ. ^๓ ฉ.ม. ธเน ธญฺเ.

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๗ หน้าที่ ๔๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=7&page=40&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=7&A=1008&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=7&A=1008&pagebreak=1#p40