อรรถกถาเล่มที่ ๗ หน้าที่ ๔๒.

ปุพฺเพ กตกมฺมเหตุ, สพฺพํ อิสฺสรนิมฺมานเหตุ, สพฺพํ อเหตุ อปฺปจฺจยา, สพฺพํ อตฺถิ, สพฺพํ นตฺถี"ติอาทินา นเยน มญฺนฺโต สพฺพํ ทิฏฺิมญฺนาย มญฺตีติ เวทิตพฺโพ. กถํ สพฺพสฺมึ มญฺติ? อิเธกจฺโจ เอวํทิฏฺิโก โหติ "มหา เม อตฺตา"ติ. โส สพฺพํ โลกสนฺนิวาสนฺตสฺโสกาสภาเวน ปริกปฺเปตฺวา โส โข ปน เม อยํ อตฺตา สพฺพสฺมินฺติ มญฺติ, อยมสฺส ทิฏฺิมญฺนา. ตสฺมึเยว ปนสฺส อตฺตนิ สิเนหํ ตพฺพตฺถุกญฺจ มานํ อุปฺปาทยโต ตณฺหามานมญฺนาปิ เวทิตพฺพา. เสสํ ปวีวาเร วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ. เอวํ สพฺพํ สกฺกายํ เอกตฺตํ ทสฺเสตฺวา อิทานิ อปเรนปิ นเยน ตํ เอกธา ทสฺเสนฺโต นิพฺพานํ นิพฺพานโตติ อาทิมาห. ตตฺถ นิพฺพานนฺติ "ยโต โข โภ อยํ อตฺตา ปญฺจหิ กามคุเณหิ สมปฺปิโต สมงฺคีภูโต ปริจาเรติ, เอตฺตาวตา โข โภ อยํ อตฺตา ปรมทิฏฺธมฺมนิพฺพานํ ปตฺโต โหตี"ติอาทินา นเยน ปญฺจธา อาคตํ ปรมทิฏฺธมฺมนิพฺพานํ เวทิตพฺพํ. ตตฺถ นิพฺพานํ อสฺสาเทนฺโต ตณฺหามญฺนาย มญฺตีติ เวทิตพฺโพ. เตน นิพฺพาเนน ^๑- "อหมสฺมิ นิพฺพานปฺปตฺโต"ติ มานํ ชเนนฺโต มานมญฺนาย มญฺติ. อนิพฺพานํเยว สมานํ ตํ นิพฺพานโต ^๒- นิพฺพานํ อสฺสาทโต จ คณฺหนฺโต ^๒- ทิฏฺิมญฺนาย มญฺตีติ เวทิตพฺโพ. นิพฺพานโต ปน อญฺ อตฺตานํ คเหตฺวา โส โข ปน เม อยํ อตฺตา อิมสฺมึ นิพฺพาเนติ มญฺนฺโต นิพฺพานสฺมึ มญฺติ, อยมสฺส ทิฏฺิมญฺนา. ตสฺมึเยว ปนสฺส อตฺตนิ สิเนหํ ตพฺพตฺถุกญฺจ มานํ อุปฺปาทยโต ตณฺหามานมญฺนาปิ เวทิตพฺพา. เอส นโย นิพฺพานโต มญฺนายปิ. ตตฺราปิ หิ นิพฺพานโต อญฺ อตฺตานํ คเหตฺวา "อิทํ นิพฺพานํ, อยํ อตฺตา, โส โข ปน เม อยํ อตฺตา อิโต นิพฺพานโต อญฺโ"ติ มญฺนฺโต นิพฺพานโต มญฺติ, อยมสฺส ทิฏฺิมญฺนา. ตสฺมึเยว ปนสฺส อตฺตนิ สิเนหํ ตพฺพตฺถุกญฺจ มานํ อุปฺปาทยโต ตณฺหามานมญฺนาปิ เวทิตพฺพา. "อโห สุขํ มม นิพฺพานนฺ"ติ มญฺนฺโต ปน นิพฺพานํ เมติ มญฺตีติ เวทิตพฺโพ. เสสํ วุตฺตนยเมว. อยมฺปเนตฺถ อนุสงฺคีติ. ^๓- @เชิงอรรถ: ^๑ ก. มาเนน. ^๒-๒ ฉ.ม. นิพฺพานโต นิจฺจาทิโต จ คณฺหนฺโต ^๓ ฉ.ม., อิ. อนุคีติ.

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๗ หน้าที่ ๔๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=7&page=42&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=7&A=1054&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=7&A=1054&pagebreak=1#p42