อรรถกถาเล่มที่ ๗ หน้าที่ ๘๑.

สจฺฉิกิริยาปฏิเวเธน, มคฺคํ ภาวนาปฏิเวเธน. ทุกฺขญฺจ ปริญฺญาภิสมเยนาภิสเมติ ฯเปฯ มคฺคํ ภาวนาภิสมเยน อภิสเมติ, โน จ โข อญฺญมญฺเญน ญาเณน. เอกญาเณเนว หิ เอส นิโรธํ อารมฺมณโต เสสานิ กิจฺจโต ปฏิวิชฺฌติ เจว อภิสเมติ จ. น หิ ตสฺส ตสฺมึ สมเย เอวํ โหติ "อหํ ทุกฺขํ ปริชานามี"ติ วา ฯเปฯ "มคฺคํ ภาเวมี"ติ วาติ, อปิจ ขฺวาสฺส อารมฺมณํ กตฺวา ปฏิเวธวเสน นิโรธํ สจฺฉิกโรโตเยว ตํ ญาณํ ทุกฺขปริญฺญากิจฺจมฺปิ สมุทยปหานกิจฺจมฺปิ มคฺคภาวนากิจฺจมฺปิ กโรติเยว. ตสฺส เอวํ อุปาเยน โยนิโส มนสิกโรโต ตีณิ สํโยชนานิ ปหียนฺติ. วีสติวตฺถุกา สกฺกายทิฏฺฐิ, อฏฺฐวตฺถุกา วิจิกิจฺฉา, "สีเลน สุทฺธิ วเตน สุทฺธี"ติ สีลพฺพตานํ ปรามสนโต สีลพฺพตปรามาโสติ. ตตฺถ จตูสุ อาสเวสุ สกฺกายทิฏฺฐิสีลพฺพตปรามาสา ทิฏฺฐาสเวน สงฺคหิตา อาสวา เจว สํโยชนา จ. วิจิกิจฺฉา สํโยชนเมว, น อาสโว. "ทสฺสนา ปหาตพฺพา อาสวา"ติ เอตฺถ ปริยาปนฺนตฺตา ปน อาสวาติ. "อิเม วุจฺจนฺติ ฯเปฯ ปหาตพฺพา"ติ อิเม สกฺกายทิฏฺฐิอาทโย ทสฺสนา ปหาตพฺพา นาม อาสวาติ ทสฺเสนฺโต อาห. อถวา ยา อยํ ฉนฺนํ ทิฏฺฐีนํ อญฺญตรา ทิฏฺฐิ อุปฺปชฺชตีติ เอวํ สรูเปเนว สกฺกายทิฏฺฐิ วิภตฺตา. ตํ สนฺธายาห "อิเม วุจฺจนฺติ ภิกฺขเว"ติ. สา จ ยสฺมา สหชาตปหาเนกฏฺเฐหิ สทฺธึ ปหียติ. ทิฏฺฐาสเว หิ ปหียมาเน ตํสหชาโต จตูสุ ทิฏฺฐิสมฺปยุตฺตจิตฺเตสุ กามาสโวปิ อวิชฺชาสโวปิ ปหียติ. ปหาเนกฏฺโฐ ปน จตูสุ ทิฏฺฐิวิปฺปยุตฺเตสุ นาคสุปณฺณาทิสมิทฺธิปตฺถนาวเสน อุปฺปชฺชมาโน ภวาสโว. เตเนว สมฺปยุตฺโต อวิชฺชาสโวปิ. ทวีสุ โทมนสฺสจิตฺเตสุ ปาณาติปาตาทินิพฺพตฺตโก อวิชฺชาสโวปิ, ตถา วิจิกิจฺฉาจิตฺตสมฺปยุตฺโต อวิชฺชาสโวปีติ เอวํ สพฺพตฺถาปิ อวเสสา ตโยปิ อาสวา ปหียนฺติ. ตสฺมา พหุวจนนิทฺเทโส กโตติ เอวเมตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. เอส โปราณานํ อธิปฺปาโย. ทสฺสนา ปหาตพฺพาติ ทสฺสนํ นาม โสตาปตฺติมคฺโค, เตน ปหาตพฺพาติ อตฺโถ. กสฺมา โสตาปตฺติมคฺโค ทสฺสนํ? ปฐมํ นิพฺพานทสฺสนโต. นนุ โคตฺรภู ปฐมตรํ ปสฺสตีติ. โน น ปสฺสติ. ทิสฺวา กตฺตพฺพกิจฺจมฺปน น กโรติ สํโยชนานํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๗ หน้าที่ ๘๑. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=7&page=81&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=7&A=2029&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=7&A=2029&modeTY=2&pagebreak=1#p81