อรรถกถาเล่มที่ ๘ หน้าที่ ๑๖.

สาสงฺกํ นาม ยตฺถ โจรานํ นิวุฏฺโฐกาโส ทิสฺสติ ฐิโตกาโส, นิสินฺโนกาโส, นิปนฺโนกาโส ทิสฺสติ. สปฺปฏิภยํ นาม ยตฺถ โจเรหิ มนุสฺสา หตา ทิสฺสนฺติ, วิลุตฺตา ทิสฺสนฺติ, อาโกฏฺฏิตา ทิสฺสนฺติ. อุตฺตรเสตูติ อุทกณฺณวสฺส อุปริ พทฺโธ เสตุ. กุลฺลํ พนฺธิตฺวาติ กุลฺโล นาม ตรณตฺถาย กลาปํ กตฺวา พทฺโธ. ปตฺถริตฺวา พทฺธา ปน ทารุจาฏิอาทโย ^๑- อุฬุมฺโปติ วุจฺจนฺติ. อุจฺจาเรตฺวาติ ^๒- ฐเปตฺวา. กิจฺจการีติ ปตฺตการี ^๓- ยุตฺตการี, ปฏิรูปการีติ อตฺโถ. ธมฺมาปิ โว ปหาตพฺพาติ เอตฺถ ธมฺมาติ สมถวิปสฺสนา. ภควา หิ สมเถปิ ฉนฺทราคํ ปชหาเปสิ, วิปสฺสนายปิ. สมเถ ฉนฺทราคํ กตฺถ ปชหาเปสิ? "อิติ โข อหํ อุทายิ เนว สญฺญานาสญฺญายตนสฺสปิ ปหานํ วทามิ, ปสฺสสิ โน ตฺวํ อุทายิ ตํ สญฺโญชนํ อณุํ วา ถูลํ วา, ยสฺสาหํ โน ปหานํ วทามี"ติ ^๔- เอตฺถ สมเถ ฉนฺทราคํ ปชหาเปสิ. "อิมญฺเจ ตุเมฺห ภิกฺขเว ทิฏฺฐึ เอวํ ปริสุทฺธํ เอวํ ปริโยทาตํ น อลฺลีเยถ น เกฬาเยถ น ธนาเยถา"ติ ^๕- เอตฺถ วิปสฺสนาย ฉนฺทราคํ ปชหาเปสิ. อิธ ปน อุภยตฺถ ปชหาเปนฺโต "ธมฺมาปิ โว ปหาตพฺพา, ปเคว อธมฺมา"ติ อาห. ตตฺรายํ อธิปฺปาโย:- ภิกฺขเว อหํ เอวรูเปสุ สนฺตปณีเตสุ ธมฺเมสุ ฉนฺทราคปฺปหานํ วทามิ, กึ ปน อิมสฺมึ อสทฺธมฺเม คามธมฺเม วสลธมฺเม ทุฏฺฐุลฺเล โอทกนฺติเก, ยตฺถ อยํ อริฏฺโฐ โมฆปุริโส นิทฺโทสสญฺญี ปญฺจสุ กามคุเณสุ ฉนฺทราคํ นาลํ อนฺตรายายาติ วทติ, อริฏฺเฐน วิย น ตุเมฺหหิ มยฺหํ สาสเน กลลํ วา กจวโร วา ปกฺขิปิตพฺโพติ เอวํ ภควา อิมินาปิ โอวาเทน อริฏฺฐํเยว นิคฺคณฺหาติ. [๒๔๑] อิทานิ โย ปญฺจสุ ขนฺเธสุ ติวิธคาหวเสน อหํ มมนฺติ คณฺหาติ, โส มยฺหํ สาสเน อยํ อริฏฺโฐ วิย กลลํ วา กจวรํ วา ปกฺขิปตีติ ทสฺเสนฺโต ฉยิมานิ ภิกฺขเวติอาทิมาห. ตตฺถ ทิฏฺฐิฏฺฐานานีติ ทิฏฺฐิปิ ทิฏฺฐิฏฺฐานํ, ทิฏฺฐิยา อารมฺมณํปิ ทิฏฺฐิฏฺฐานํ, ทิฏฺฐิยา ปจฺจโยปิ. รูปํ เอตํ มมาติอาทีสุ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ปทรจาฏิอาทโย ^๒ ก. อุสฺสาเปตฺวาติ ^๓ สี. กตฺตพฺพการี @^๔ ม.ม. ๑๓/๑๕๖/๑๓๐ ลฏุกิโกปมสุตฺต ^๕ ม.มู. ๑๒/๔๐๑/๓๕๙ มหาตณฺหาสงฺขยสุตฺต

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๘ หน้าที่ ๑๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=8&page=16&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=8&A=386&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=8&A=386&modeTY=2&pagebreak=1#p16