อรรถกถาเล่มที่ ๘ ภาษาบาลี อักษรไทย
ม.อ. (ปปญฺจ.๒)
หน้าที่ ๙-๑๐.

หน้าที่ ๙.
    [๒๓๓] อณุํ วา ถูลํ วาติ อปฺปสาวชฺชํ วา มหาสาวชฺชํ วา.
ยํ ตุเมฺห นาธิวาเสยฺยาถาติ โย ตุเมฺหหิ อธิวาเสตพฺโพ น ภเวยฺยาติ อตฺโถ.
โน เหตํ ภนฺเตติ ภนฺเต อนธิวาเสตพฺพํ นาม วจนปถํ น ปสฺสามาติ อธิปฺปาโย.
ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขายาติ อิติ ภควา อรหตฺเตน กูฏํ คณฺหนฺโต ยถานุสนฺธินา
เทสนํ นิฏฺเปสีติ.
                    ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺกถาย
                      กกจูปมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.
                          ------------
                       ๒. อลคทฺทูปมสุตฺตวณฺณนา
    [๒๓๔] เอวมฺเม สุตนฺติ อลคทฺทูปมสุตฺตํ. ตตฺถ คทฺเธ พาธยึสูติ
คทฺธพาธิโน, คทฺธพาธิโน ปุพฺพปุริสา อสฺสาติ คทฺธพาธิปุพฺโพ, ตสฺส
คทฺธพาธิปุพฺพสฺส, คิชฺฌฆาตกกุลปฺปสุตสฺสาติ อตฺโถ. สคฺคโมกฺขานํ อนฺตรายํ
กโรนฺตีติ อนฺตรายิกา. เต กมฺมกิเลสวิปากอริยูปวาทอาณาวีติกฺกมวเสน ปญฺจวิธา.
ตตฺถ ปญฺจานนฺตริยกมฺมานิ กมฺมนฺตรายิกา นาม. ตถา ภิกฺขุนีทูสกกมฺมํ, ตํ
ปน โมกฺขสฺเสว อนฺตรายํ กโรติ, น สคฺคสฺส. นิยตมิจฺฉาทิฏฺิธมฺมา
กิเลสนฺตรายิกา นาม. ปณฺฑกติรจฺฉานคตอุภโตพฺยญฺชนกานํ ปฏิสนฺธิธมฺมา
วิปากนฺตรายิกา นาม. อริยูปวาทธมฺมา อุปวาทนฺตรายิกา นาม, เต ปน ยาว
อริเย น ขมาเปนฺติ, ตาวเทว, น ตโต ปรํ. สญฺจิจฺจ วีติกฺกนฺตา สตฺตอาปตฺติกฺขนฺธา
อาณาวีติกฺกมนฺตรายิกา นาม, เตปิ ยาว ภิกฺขุภาวํ วา ปฏิชานาติ
น วุฏฺาติ วา เทเสติ วา, ตาวเทว, น ตโต ปรํ.
    ตตฺรายํ ภิกฺขุ พหุสฺสุโต ธมฺมกถิโก เสสนฺตรายิเก ชานาติ, วินเย
ปน อโกวิทตฺตา ปณฺณตฺติวีติกฺกมนฺตรายิเก น ชานาติ, ตสฺมา รโหคโต เอวํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๐.
จินฺเตสิ:- อิเม อาคาริกา ปญฺจ กามคุเณ ปริภุญฺชนฺตา โสตาปนฺนาปิ
สกทาคามิโนปิ อนาคามิโนปิ โหนฺติ, ๑- ภิกฺขูปิ มนาปิกานิ จ ๒- จกฺขุวิญฺเยฺยานิ
รูปานิ ปสฺสนฺติ ฯเปฯ กายวิญฺเยฺเย โผฏฺพฺเพ ผุสนฺติ, มุทุกานิ
อตฺถรณปาปุรณานิ ๓- ปริภุญฺชนฺติ, เอตํ สพฺพํ วฏฺฏติ. กสฺมา อิตฺถีนํเยว
รูปสทฺทคนฺธรสโผฏฺพฺพา น วฏฺฏนฺติ, เอเตปิ วฏฺฏนฺตีติ. เอวํ รเสน รสํ
สํสนฺเทตฺวา สจฺฉนฺทราคปริโภคญฺจ นิจฺฉนฺทราคปริโภคญฺจ เอกํ กตฺวา ถูลวาเกหิ
สทฺธึ อติสุขุมสุตฺตํ ฆเฏนฺโต วิย, ๔- สาสเปน สทฺธึ สิเนรุํ อุปสํหรนฺโต วิย,
ปาปกํ ทิฏฺิคตํ อุปฺปาเทตฺวา "กึ ภควตา มหาสมุทฺทํ พนฺธนฺเตน วิย มหตา
อุสฺสาเหน ปมปาราชิกํ ปญฺตฺตํ, นตฺถิ เอตฺถ โทโส"ติ สพฺพญฺุตาเณน
สทฺธึ ปฏิวิรุชฺฌนฺโต เวสารชฺชาณํ ปฏิพาหนฺโต อริยมคฺเค ขาณุกณฺฏกาทีนิ
ปกฺขิปนฺโต เมถุนธมฺเม โทโส นตฺถีติ ชินสฺส อาณาจกฺเก ปหารํ อทาสิ.
เตนาห "ตถาหํ ภควตา ธมฺมํ เทสิตํ อาชานามี"ติอาทิ.
    เอวํ พฺยา โขติ เอวํ วิย โข. สมนุยุญฺชนฺตีติอาทีสุ กึลทฺธิโก ตฺวํ,
ลทฺธึ วเทหีติ ปุจฺฉมานา สมนุยุญฺชนฺติ นาม. ทิฏฺึ ปฏฺเปนฺตา ๕- สมนุคฺคาหนฺติ
นาม. เกน การเณน เอวํ วเทสีติ การณํ  ปุจฺฉนฺตา สมนุภาสนฺติ นาม. ๖-
อฏฺิกงฺกลูปมาติอาทีสุ อฏฺิกงฺกลูปมา อปฺปสฺสาทฏฺเน. มํสเปสูปมา
พหุสาธารณฏฺเน. ติณุกฺกูปมา อนุทหนฏฺเน. องฺคารกาสูปมา มหาภิตาปนฏฺเน.
สุปินกูปมา อิตรปจฺจุปฏฺานฏฺเน. ยาจิตกูปมา ตาวกาลิกฏฺเน. วิสรุกฺขผลูปมา
สพฺพงฺคปจฺจงฺคปลิภญฺชนฏฺเน. ๖- อสิสูนูปมาติ อธิฉินฺทนฏฺเน. ๗-
สตฺติสูลูปมาติ วินิวิชฺฌนฏฺเน. สปฺปสิรูปมา สาสงฺกสปฺปฏิภยฏฺเน. ๘- ถามสาติ
ทิฏฺิถาเมน. ปรามาสาติ ทิฏฺิปรามาเสน. อภินิวิสฺส โวหรตีติ อธิฏฺหิตฺวา
โวหรติ ทีเปติ วา.
@เชิงอรรถ: ๑ สกทาคามิโนปีโหนฺติ   ๒ ฉ.ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ
@๓ ฉ.ม....ปาวุรณาทีนิ  ๔ ฉ.ม. อุปเนนฺโต วิย  ๕ ฉ.ม. ปติฏฺาเปนฺตา
@๖-๖ ม.ม. ๑๓/๔๒-๘/๒๙-๓๑ โปตลิยสุตฺต  ๗ ฉ.ม. อธิกุฏฺฏนฏฺเน,
@ม.มู. ๑๒/๓๕๑/๒๑๔ วมฺมิกสุตฺต  ๘ ขุ. มหา.๒๙/๑๒/๗ กามสุตฺตนิทฺเทส(สฺยา)


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๘ หน้าที่ ๙-๑๐.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=8&page=9&pages=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=8&A=206&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=8&A=206&pagebreak=1#p9