อรรถกถาเล่มที่ ๙ หน้าที่ ๑๔๒.

อุปริ ปน ติณฺณํ มคฺคานํ อตฺถาย เสวมานา ภชมานา สมนฺนานยมานา อนุปุพฺเพน อรหตฺตํ ปาปุณิสฺสนฺตีติ อยเมตฺถ ปาลิอตฺโถ. วิตณฺฑวาที ปน อิมเมว ปาลึ คเหตฺวา "โลกุตฺตรมคฺโค น เอกจิตฺตกฺขณิโก, พหุจิตฺตกฺขณิโก"ติ วทติ. โส วตฺตพฺโพ "ยทิ อญฺเน จิตฺเตน เสนาสนํ ปฏิเสวติ, อญฺเน กลฺยาณมิตฺเต ภชติ, อญฺเน อินฺทฺริยานิ สมนฺนาเนติ, อญฺ มคฺคจิตฺตนฺติ สนฺธาย ตฺวํ `น เอกจิตฺตกฺขณิโก มคฺโค, พหุจิตฺตกฺขณิโก'ติ วทสิ, เอวํ สนฺเต เสนาสนํ เสวมาโน นีโลภาสํ ปพฺพตํ ปสฺสติ, วนํ ปสฺสติ, มิคปกฺขีนํ สทฺทํ สุณาติ, ปุปฺผผลานํ ^๑- คนฺธํ ฆายติ, ปานียํ ปิวนฺโต รสํ สายติ, นิสีทนฺโต นิปชฺชนฺโต ผสฺสํ ผุสติ. เอวํ เต ปญฺจวิญฺาณสมงฺคีปิ โลกุตฺตรธมฺมสมงฺคีเยว ภวิสฺสติ. สเจ ปเนตํ สมฺปฏิจฺฉสิ, สตฺถารา สทฺธึ ปฏิวิรุชฺฌติ. สตฺถารา หิ ปญฺจวิญฺาณกายา เอกนฺตอพฺยากตาว วุตฺตา, ตํสมงฺคิสฺส กุสลากุสลํ ปฏิกฺขิตฺตํ, โลกุตฺตรมคฺโค จ เอกนฺตกุสโล. ตสฺมา ปชเหตํ วาทนฺ"ติ ปญฺาเปตพฺโพ. สเจ ปญฺตฺตึ น อุปคจฺฉติ, "คจฺฉ ปาโตว วิหารํ ปวิสิตฺวา ยาคุํ ปิวาหี"ติ อนุโยเชตพฺโพ. [๑๘๓] นาหํ ภิกฺขเว อาทิเกเนวาติ อหํ ภิกฺขเว ปมเมว มณฺฑูกสฺส อุปฺปติตฺวา คมนํ วิย อญฺาราธนํ ^๒- อรหตฺเต ปติฏฺานํ น วทามิ. อนุปุพฺพสิกฺขาติ กรณตฺเถ ปจฺจตฺตวจนํ. ปรโต ปททฺวเยปิ เอเสว นโย. สทฺธาชาโตติ โอกปฺปนียสทฺธาย ชาตสทฺโธ. อุปสงฺกมีติ ครูนํ สมีปํ คจฺฉติ. ปยิรุปาสตีติ สนฺติเก นิสีทติ. ธาเรตีติ ปคุณํ ^๓- กตฺวา ธาเรติ. ฉนฺโท ชายตีติ กตฺตุกมฺยตากุสลจฺฉนฺโท ชายติ. อุสฺสหตีติ วิริยํ กโรติ. ตุเลตีติ อนิจฺจํ ทุกฺขํ อนตฺตาติ ตุลยติ. ตุลยิตฺวา ปทหตีติ เอวํ ตีรณวิปสฺสนาย ตุลยนฺโต มคฺคปฺปธานํ ปทหติ. ปหิตตฺโตติ เปสิตจิตฺโต. กาเยน เจว ปรมสจฺจนฺติ นามกาเยน นิพฺพานสจฺจํ สจฺฉิกโรติ. ปญฺาย จาติ นามกายสมฺปยุตฺตาย มคฺคปญฺาย ปฏิวิชฺฌติ ปสฺสติ. อิทานิ ยสฺมา เต สตฺถุ อาคมนํ สุตฺวา ปจฺจุคฺคมนมตฺตํปิ น อกํสุ, ตสฺมา เตสํ จริยํ ครหนฺโต สาปิ นาม ภิกฺขเว สทฺธา นาโหสีติอาทิมาห. @เชิงอรรถ: ^๑ สี. ปุปฺผผลาผลานํ ^๒ ม. อญฺายาราธนํ ^๓ ฉ.ม. สาธุกํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๙ หน้าที่ ๑๔๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=9&page=142&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=9&A=3568&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=9&A=3568&pagebreak=1#p142