อรรถกถาเล่มที่ ๙ หน้าที่ ๑๖๔.

อุฏฺาย กตฺตพฺพํ นาม เจติยวตฺตํ วา โพธิวตฺตํ วา อาจริยูปชฺฌายวตฺตํ วา โยนิโสมนสิกาโร วา นตฺถิ. เตน เต ปาโตว อุฏฺาย พาลาตเป สนฺนิสินฺนา, สายํ วา กถาย ผาสุกตฺถาย สนฺนิปติตา "อิมสฺส หตฺโถ โสภโน, อิมสฺส ปาโท"ติ เอวํ อญฺมญฺสฺส หตฺถปาทาทีนิ วา อารพฺภ อิตฺถีปุริสทารกทาริกาวณฺเณ วา อญฺ วา กามสฺสาทภวสฺสาทาทิวตฺถุํ อารพฺภ กถํ ปฏฺเปตฺวา อนุปุพฺเพน ราชกถาทิอเนกวิธํ ติรจฺฉานกถํ กเถนฺติ. สา หิ อนิยฺยานิกตฺตา สคฺคโมกฺขมคฺคานํ ติรจฺฉานภูตา กถา ^๑- ติรจฺฉานกถา. ตตฺถ ราชานํ อารพฺภ "มหาสมฺมโต มนฺธาตา ธมฺมาโสโก เอวํมหานุภาโว"ติอาทินา นเยน ปวตฺตา กถา ราชกถา. เอเสว นโย โจรกถาทีสุ. เตสุ "อสุโก ราชา อภิรูโป ทสฺสนีโย"ติอาทินา นเยน เคหสฺสิตกถาว ติรจฺฉานกถา โหติ. "โสปิ นาม เอวํมหานุภาโว ขยํ คโต"ติ เอวํ ปวตฺตา ปน กมฺมฏฺานภาเว ติฏฺติ. โจเรสุปิ "มูลเทโว เอวํมหานุภาโว, เมฆมาโล เอวํมหานุภาโว"ติ เตสํ กมฺมํ ปฏิจฺจ อโห สูโรติ ^๒- เคหสฺสิตกถาว ติรจฺฉานกถา. ยุทฺเธปิ ภารตยุทฺธาทีสุ "อสุเกน อสุโก เอวํ มาริโต เอวํ วิทฺโธ"ติ กามสฺสาทวเสเนว กถา ติรจฺฉานกถา. "เตปิ นาม ขยํ คตา"ติ เอวํ ปวตฺตา ปน สพฺพตฺถ กถา กมฺมฏฺานเมว โหติ. อปิจ อนฺนาทีสุ "อวํ วณฺณวนฺตํ คนฺธวนฺตํ รสวนฺตํ ผสฺสสมฺปนฺนํ ขาทิมฺห ภุญฺชิมฺห ปิวิมฺห ปริภุญฺชิมฺหา"ติ กามสฺสาทวเสน กเถตุํ น วฏฺฏติ, สาตฺถกํ ปน กตฺวา "ปุพฺเพ เอวํ วณฺณาทิสมฺปนฺนํ อนฺนํ ปานํ วตฺถํ สยนํ มาลํ คนฺธํ สีลวนฺตานํ อทมฺห, เจติเย ปูชํ อกริมฺหา"ติ กเถตุํ วฏฺฏติ. าติกถาทีสุปิ "อมฺหากํ าตกา สูรา สมตฺถา"ติ วา "ปุพฺเพ มยํ เอวํ วิจิเตฺรหิ ยาเนหิ จริมฺหา"ติ วา อสฺสาทวเสน วตฺตุํ น วฏฺฏติ, สาตฺถกํ ปน กตฺวา "เตปิ โน าตกา ขยํ คตา"ติ วา "ปุพฺเพ มยํ เอวรูปา อุปาหนา สํฆสฺส อทมฺหา"ติ วา กเถตพฺพา. คามกกาปิ สุนิวิฏฺทุนฺนิวิฏฺสุภิกฺขทุพฺภิกฺขาทิวเสน วา "อสุกคามวาสิโน สูรา สมตฺถา"ติ วา เอวํ อสฺสาทวเสน น @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. กถาติ ^๒ ฉ.ม. สูราติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๙ หน้าที่ ๑๖๔. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=9&page=164&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=9&A=4127&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=9&A=4127&pagebreak=1#p164