อรรถกถาเล่มที่ ๙ หน้าที่ ๒๔๖.

ขณํเยว คพฺภวุฏฺานํ โหติ, อญฺปิ โรคํ วูปสเมติ. ยาว กปฺปา ติฏฺนกปาฏิหาริยํ กิเรตํ. กึ ปน ภควา เถรํ เวชฺชกมฺมํ การาเปสีติ. น การาเปสิ. เถรญฺหิ ทิสฺวา มนุสฺสา ภีตา ปลายนฺติ. เถโร ภิกฺขาหาเรน กิลมติ, สมณธมฺมํ กาตุํ น สกฺโกติ. ตสฺส อนุคฺคเหน สจฺจกิริยํ กาเรสิ. เอวํ กิรสฺส อโหสิ "อิทานิ กิร องฺคุลิมาลตฺเถโร เมตฺตจิตฺตํ ปฏิลภิตฺวา สจฺจกิริยาย มนุสฺสานํ โสตฺถิภาวํ กโรตีติ มนุสฺสา เถรํ อุปสงฺกมิตพฺพํ มญฺิสฺสนฺติ, ตโต ภิกฺขาหาเรน อกิลมนฺโต สมณธมฺมํ กาตุํ สกฺขิสฺสตี"ติ อนุคฺคเหน สจฺจกิริยํ กาเรสิ. น หิ สจฺจกิริยา เวชฺชกมฺมํ โหติ. เถรสฺสาปิ จ "สมณธมฺมํ กริสฺสามี"ติ มูลกมฺมฏฺานํ คเหตฺวา รตฺติฏฺานทิวาฏฺาเน นิสินฺนสฺส จิตฺตํ กมฺมฏฺานาภิมุขํ น คจฺฉติ, อฏวิยํ ตฺวา มนุสฺสานํ ฆาฏิตฏฺานเมว ปากฏํ โหติ. "ทุคฺคโตมฺหิ ขุทฺทกปุตฺโตมฺหิ ชีวิตํ เม เทหิ สามี"ติ มรณภีตานํ วจนากาโร จ หตฺถปาทวิกาโร จ อาปาถํ อาคจฺฉติ, โส วิปฺปฏิสารี หุตฺวา ตโตว อุฏฺาย คจฺฉติ, อถสฺส ภควา ตํ ชาตึ อพฺโพหาริกํ กตฺวา เอว ^๑- วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ คณฺหิสฺสตีติ อริยาย ชาติยา สจฺจกิริยํ กาเรสิ. เอโก วูปกฏฺโติอาทิ วตฺถสุตฺเต ^๒- วิตฺถาริตํ. [๓๕๒] อญฺเนปิ เลฑฺฑุขิตฺโตติ กากสุนขสูกราทีนํ ปฏิกฺกมาปนตฺถาย สมนฺตา ปริกฺเขปมตฺเต ^๓- าเน เยน เกนจิ ทิสาภาเคน ขิตฺโต อาคนฺตฺวา เถรสฺเสว กาเย ปตฺติ. กิตฺตเก าเน เอวํ โหติ.? คณฺิกํ ปฏิมุญฺจิตฺวา ปิณฺฑาย จริตฺวา ปฏินิวตฺเตตฺวา ยาว คณฺิกปฏิมุกฺกฏฺานํ อาคจฺฉติ, ตาว โหติ. ภินฺเนน สีเสนาติ มหาจมฺมํ ฉินฺทิตฺวา ยาว อฏฺิมริยาทาย ภินฺเนน. พฺราหฺมณาติ ขีณาสวภาวํ สนฺธายาห. ยสฺส โข ตฺวํ พฺราหฺมณ กมฺมสฺส วิปาเกนาติ อิทํ สภาคทิฏฺธมฺมเวทนียกมฺมํ สนฺธาย วุตฺตํ. กมฺมํ หิ กริยมานเมว ตโย โกฏฺาเส ปูเรติ. สตฺตสุ จิตฺเตสุ กุสลา วา อกุสลา วา ปมชวนเจตนา ทิฏฺธมฺมเวทนียกมฺมํ นาม โหติ. ตํ อิมสฺมึเยว อตฺตภาเว วิปากํ เทติ, ตถา @เชิงอรรถ: ^๑ ม. กตฺวา เอตสฺส, ฉ. กตฺวาวายํ ^๒ ปาลิ. วตฺถูปมสุตฺต...,ม.มู. ๑๒/๗๐/๔๘ @^๓ ฉ.ม. สรกฺเขปมตฺเต

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๙ หน้าที่ ๒๔๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=9&page=246&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=9&A=6196&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=9&A=6196&pagebreak=1#p246