อรรถกถาเล่มที่ ๙ หน้าที่ ๒๕๙.

[๓๗๙] ปญฺจิมานีติ อิมสฺมึ สุตฺเต ปญฺจ ปธานิยงฺคานิ โลกุตฺตรมิสฺสกานิ กถิตานิ. กวลงฺคณวาสิจูฬสมุทฺทตฺเถโร ^๑- ปน "ตุมฺหากํ ภนฺเต กึ รุจฺจตี"ติ วุตฺเต "มยฺหํ โลกุตฺตราเนวาติ รุจฺจตี"ติ อาห. ปธานเวมตฺตตนฺติ ปธานนานตฺตํ. อญฺาทิสเมว หิ ปุถุชฺชนสฺส ปธานํ, อญฺาทิสํ โสตาปนฺนสฺส, อญฺาทิสํ สกทาคามิโน, อญฺาทิสํ อนาคามิโน, อญฺาทิสํ อรหโต, อญฺาทิสํ อสีติมหาสาวกานํ, อญฺาทิสํ ทฺวินฺนํ อคฺคสาวกานํ, อญฺาทิสํ ปจฺเจกพุทฺธานํ, อญฺาทิสํ สพฺพญฺุพุทฺธานํ. ปุถุชฺชนสฺส ปธานํ โสตาปนฺนสฺส ปธานํ น ปาปุณาติ ฯเปฯ ปจฺเจกพุทฺธสฺส ปธานํ สพฺพญฺุพุทฺธสฺส ปธานํ น ปาปุณาติ. อิมมตฺถํ สนฺธาย "ปธานเวมตฺตตํ วทามี"ติ อาห. ทนฺตการณํ คจฺเฉยฺยุนฺติ ยํ อกูฏฺกรณํ, อนวจฺฉินฺทนํ, ธุรสฺส ^๒- อจฺฉินฺทนนฺติ ทนฺเตสุ การณํ ทิสฺสติ, ตํ การณํ อุปคจฺเฉยฺยุนฺติ อตฺโถ. ทนฺตภูมินฺติ ทนฺเตหิ คนฺตพฺพภูมึ. อสฺสทฺโธติอาทีสุ ปุถุชฺชนโสตาปนฺนสกทาคามิอนาคามิโน จตฺตาโรปิ อสฺสทฺธา นาม. ปุถุชฺชโน หิ โสตาปนฺนสฺส สทฺธํ อปฺปตฺโตติ อสฺสทฺโธ, โสตาปนฺโน สกทาคามิสฺส, สกทาคามี อนาคามิสฺส, อนาคามี อรหโต สทฺธํ อปฺปตฺโตติ อสฺสทฺโธ. อาพาโธ อรหโตปิ อุปฺปชฺชตีติ ปญฺจปิ พหฺวาพาธา นาม โหนฺติ. อริยสาวกสฺส ปน สโ มายาวีติ นามํ นตฺถิ. เตเนว เถโร "ปญฺจงฺคานิ โลกุตฺตรานิ กถิตานีติ มยฺหํ รุจฺจตี"ติ อาห. อสฺสขลุงฺกสุตฺตนฺเต ปน "ตโย จ ภิกฺขเว อสฺสขลุงฺเก ตโย จ ปริสขลุงฺเก เทเสสฺสามี"ติ ^๓- เอตฺถ อริยสาวกสฺสาปิ สมฺโพธินามํ อาคตํ, ตสฺส วเสน โลกุตฺตรมิสฺสกา กถิตาติ วุตฺตํ. ปุถุชฺชโน ปน โสตาปตฺติมคฺควีริยํ อสมฺปตฺโต ฯเปฯ อนาคามี อรหตฺตมคฺควีริยํ อสมฺปตฺโตติ. กุสิโตปิ อสฺสทฺโธ วิย จตฺตาโร จ โหนฺติ, ตถา ทุปฺปญฺโ. เอวํ ปเนตฺถ โอปมฺมสํสนฺทนํ เวทิตพฺพํ:- อทนฺตหตฺถิอาทโย วิย หิ มคฺคปธานรหิโต ปุคฺคโล. ทนฺตหตฺถิอาทโย วิย มคฺคปธานวา. ยถา อทนฺตหตฺถิอาทโย @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. กถินงฺคณวาสีจูฬสมุทฺทตฺเถโร ^๒ ม., ก. ธุราย @^๓ องฺ. ติก. ๒๐/๑๔๑/๒๘๐

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๙ หน้าที่ ๒๕๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=9&page=259&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=9&A=6519&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=9&A=6519&pagebreak=1#p259