อรรถกถาเล่มที่ ๙ หน้าที่ ๒๙๐.

จกฺกวตฺติ หุตฺวาปิ จตุทีปปริยนฺตมตฺตํ วา, นาหเมว ปริจฺฉินฺนวิสโย, อหํ หิ ธมฺมราชา อนุตฺตโร ภวคฺคโต อวีจิปริยนฺตํ กตฺวา ติริยํ อปฺปมาณโลกธาตุโย อนุสาสามิ. ยาวตา หิ อปททฺวิปทาทิเภทา สตฺตา, อหํ เตสํ อคฺโค. น หิ เม โกจิ สีเลน วา ฯเปฯ วิมุตฺติาณทสฺสเนน วา ปฏิภาโค อตฺถิ, สฺวาหํ เอวํ ธมฺมราชา อนุตฺตโร อนุตฺตเรเนว จตุสติปฏฺานาทิเภเทน ธมฺเมน จกฺกํ วตฺเตมิ. อิทํ ปชหถ, อิทํ อุปสมฺปชฺช วิหรถาติ อาณาจกฺกํ, อิทํ โข ปน ภิกฺขเว ทุกฺขํ อริยสจฺจนฺติอาทินา ปริยตฺติธมฺเมน ธมฺมจกฺกเมว วา. จกฺกํ อปฺปฏิวตฺติยนฺติ ยํ จกฺกํ อปฺปฏิวตฺติยํ โหติ สมเณน วา ฯเปฯ เกนจิ วา โลกสฺมินฺติ. เอวํ อตฺตานํ อาวิกโรนฺตํ ภควนฺตํ ทิสฺวา ปีติโสมนสฺสชาโต เสโล ปุน ทฬฺหีกรณตฺถํ สมฺพุทฺโธ ปฏิชานาสีติ คาถาทฺวยมาห. ตตฺถ โก นุ เสนาปตีติ ธมฺมรญฺโ ^๑- โภโต ธมฺเมน ปวตฺติตสฺส จกฺกสฺส อนุวตฺตโก เสนาปติ โกติ ^๒- ปุจฺฉิ. เตน จ สมเยน ภควโต ทกฺขิณปสฺเส อายสฺมา สาริปุตฺโต นิสินฺโน โหติ สุวณฺณปุญฺโช วิย สิริยา โสภมาโน, ตํ ทสฺเสนฺโต ภควา มยา ปวตฺติตนฺติ คาถมาห. ตตฺถ อนุชาโต ตถาคตนฺติ ตถาคตํ เหตุํ อนุชาโต, ตถาคเตน เหตุนา ชาโตติ อตฺโถ. อปิจ อวชาโต อนุชาโต อติชาโตติ ตโย ปุตฺตา. เตสุ อวชาโต ทุสฺสีโล, โส ตถาคตสฺส ปุตฺโต นาม น โหติ. อติชาโต นาม ปิตรา อุตฺตริตโร, ตาทิโสปิ ตถาคตสฺส ปุตฺโต นตฺถิ. ตถาคตสฺส ปน เอโก อนุชาตปุตฺโตว โหติ, ตํ ทสฺเสนฺโต เอวมาห. เอวํ "โก นุ เสนาปตี"ติ ปญฺหํ พฺยากริตฺวา ยํ เสโล อาห "สมฺพุทฺโธ ปฏิชานาสี"ติ, ตตฺร นํ นิกฺกงฺขํ กาตุกาโม "นาหํ ปฏิญฺามตฺเตเนว ปฏิชานามิ, อปิจาหํ อิมินา การเณน พุทฺโธ"ติ าเปตุํ อภิญฺเยฺยนฺติ คาถมาห. ตตฺร อภิญฺเยฺยนฺติ วิชฺชา จ วิมุตฺติ จ. ภาเวตพฺพํ มคฺคสจฺจํ. ปหาตพฺพํ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. รญฺโ ^๒ ฉ.ม. โก นูติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๙ หน้าที่ ๒๙๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=9&page=290&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=9&A=7311&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=9&A=7311&pagebreak=1#p290