พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕  พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๗ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ-ธรรมบท-อุทาน-อิติวุตตกะ-สุตตนิบาต

๒. คุหัฏฐกสูตร๒-
ว่าด้วยผู้ข้องอยู่ในถ้ำ
             (พระผู้มีพระภาคตรัสแก่ท่านพระปิณโฑลภารทวาชะ ณ กรุงสาวัตถีดังนี้)
             [๗๗๙] นรชนผู้ข้องอยู่ในถ้ำ๓- ถูกกิเลสมากหลายปิดบังไว้
                       เมื่อดำรงตนอยู่(อย่างนี้) ก็จมลงในเหตุให้ลุ่มหลง๔-
                       ผู้เป็นเช่นนั้นแล ย่อมอยู่ไกลจากวิเวก
                       เพราะกามทั้งหลายในโลกไม่เป็นของที่นรชนละได้ง่ายเลย
             [๗๘๐] สัตว์เหล่านั้นมีความปรารถนาเป็นต้นเหตุ
                       ติดพันอยู่กับความพอใจในภพ มุ่งหวัง(กาม)
                       ในกาลภายหลัง(อนาคต)หรือในกาลก่อน(อดีต)
                       ปรารถนากามเหล่านี้และกามที่มีอยู่ก่อน
                       ย่อมเป็นผู้หลุดพ้นได้ยาก(และ)ทำให้ผู้อื่นหลุดพ้นไม่ได้เลย
@เชิงอรรถ :
@๑ สัตว์เกิด หมายถึงนรชน มานพ บุรุษ บุคคล ผู้มีชีวิต ผู้เป็นไปตามกรรม (ขุ.ม. (แปล) ๒๙/๖/๒๓)
@๒ ขุ.ม. (แปล) ๒๙/๗-๑๔/๒๘-๖๗
@๓ ถ้ำ ในที่นี้หมายถึงร่างกาย (ขุ.สุ.อ. ๒/๗๗๙/๓๕๐)
@๔ เหตุให้ลุ่มหลง ในที่นี้หมายถึงกามคุณ ๕ (ขุ.ม. (แปล) ๒๙/๗/๓๑)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๕ หน้า : ๖๘๘}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต [๔. อัฏฐกวรรค]
                                                                 ๒. คุหัฏฐกสูตร
             [๗๘๑] สัตว์เหล่านั้นยินดีขวนขวาย ลุ่มหลงในกามทั้งหลาย
                       เป็นผู้ตกต่ำ ตั้งอยู่ในกรรมที่ผิด
                       ประสบทุกข์แล้วจึงคร่ำครวญอยู่ว่า
                       เราจุติจากภพนี้ จักเป็นอะไรหนอ
             [๗๘๒] เพราะฉะนั้น สัตว์เกิดพึงศึกษาในที่นี้๑-
                       พึงรู้จักกรรมอย่างใดอย่างหนึ่งในโลกว่า เป็นกรรมที่ผิด
                       ไม่พึงประพฤติผิดเพราะเหตุแห่งกรรมที่ผิดนั้น
                       นักปราชญ์กล่าวว่า ชีวิตนี้เป็นของน้อย
             [๗๘๓] เราเห็นหมู่สัตว์นี้ผู้ตกไปในอำนาจตัณหาในภพทั้งหลาย๒-
                       กำลังดิ้นรนอยู่ในโลก
                       นรชนที่เลวผู้ยังไม่คลายตัณหาในภพน้อยภพใหญ่
                       ร่ำไรอยู่ใกล้ปากมัจจุราช
             [๗๘๔] พวกเธอจงดูหมู่สัตว์ผู้กำลังดิ้นรนอยู่
                       เพราะวัตถุที่ยึดถือว่าเป็นของเรา
                       เหมือนฝูงปลาในน้ำน้อยสิ้นกระแสแล้ว
                       นรชนเห็นโทษนี้แล้วก็อย่าก่อตัณหาเครื่องเกี่ยวข้องในภพทั้งหลาย
                       พึงประพฤติไม่ยึดถือว่า เป็นของเรา
             [๗๘๕] นักปราชญ์พึงกำจัดความพอใจในส่วนสุดทั้ง ๒ ด้าน
                       กำหนดรู้ผัสสะ๓- แล้ว ก็ไม่ติดใจ
@เชิงอรรถ :
@๑ คำว่า สัตว์เกิดพึงศึกษาในที่นี้ ดูรายละเอียดใน ขุ.ม. (แปล) ๒๙/๑๐/๔๘-๔๙
@๒ ภพทั้งหลาย ในที่นี้หมายถึงกามภพ รูปภพ และอรูปภพ (ขุ.ม. (แปล) ๒๙/๑๑/๕๗)
@๓ ผัสสะ หมายถึงความสัมผัสอารมณ์ที่มากระทบ เช่น ตากระทบกับรูป หรือตาเห็นรูป เรียกจักขุสัมผัส
@เป็นต้น (ขุ.ม. (แปล) ๒๙/๑๓/๖๓)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๕ หน้า : ๖๘๙}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต [๔. อัฏฐกวรรค]
                                                                 ๓. ทุฏฐัฏฐกสูตร
                       ติเตียนกรรมใดด้วยตน ก็ไม่ทำกรรมนั้น
                       ไม่ติดในสิ่งที่ได้เห็นและได้ยินแล้ว
             [๗๘๖] มุนีกำหนดรู้สัญญาแล้ว ไม่เข้าไปติดในความยึดถือทั้งหลาย
                       พึงข้ามโอฆะได้ ถอนลูกศรได้แล้ว ไม่ประมาท
                       ประพฤติอยู่ ย่อมไม่หวังโลกนี้และโลกหน้า
คุหัฏฐกสูตรที่ ๒ จบ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๒๕ หน้าที่ ๖๘๘-๖๙๐.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_read.php?B=25&A=18537&w=
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=25&siri=267
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [คลิกเพื่อฟัง]
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=25&A=9969&Z=10002&pagebreak=0
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=409
             ศึกษาพระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=25&item=409&items=1
             ศึกษาพระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=25&item=409&items=1
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕
http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu25