พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๗  พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๔ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
กถาวัตถุปกรณ์

๓. นิรยปาลกถา (๑๙๖)
ว่าด้วยนายนิรยบาล
             [๘๖๖] สก. นายนิรยบาลไม่มีในนรกใช่ไหม
             ปร.๑- ใช่๒-
             สก. เครื่องสำหรับลงอาญาไม่มีในนรกใช่ไหม
             ปร. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
@เชิงอรรถ :
@๑ ปร. หมายถึงภิกษุในนิกายอันธกะ (อภิ.ปญฺจ.อ. ๘๖๖/๓๑๑)
@๒ เพราะมีความเห็นว่า ในนรก นายนิรยบาลที่เป็นบุคคลไม่มี กรรมของสัตว์นรกนั้นเองเป็นนายนิรยบาล
@ซึ่งต่างกับความเห็นของสกวาทีที่เห็นว่า มีนายนิรยบาลที่เป็นบุคคลเกิดจากกุศลกรรมและอกุศลกรรม
@(อภิ.ปญฺจ.อ. ๘๖๖/๓๑๑)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๗ หน้า : ๘๙๗}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก กถาวัตถุ [๒๐. วีสติมวรรค]
                                                                 ๓. นิรยปาลกถา (๑๙๖)
             สก. เครื่องสำหรับลงอาญามีอยู่ในนรกใช่ไหม
             ปร. ใช่
             สก. นายนิรยบาลมีอยู่ในนรกใช่ไหม
             ปร. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             สก. เครื่องสำหรับลงอาญามีอยู่ในมนุษย์และผู้ลงอาญาก็มีอยู่ใช่ไหม
             ปร. ใช่
             สก. เครื่องสำหรับลงอาญามีอยู่ในนรกและผู้ลงอาญาก็มีอยู่ใช่ไหม
             ปร. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             สก. เครื่องสำหรับลงอาญามีอยู่ในนรก แต่ผู้ลงอาญาไม่มีใช่ไหม
             ปร. ใช่
             สก. เครื่องสำหรับลงอาญามีอยู่ในมนุษย์ แต่ผู้ลงอาญาไม่มีใช่ไหม
             ปร. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             [๘๖๗] ปร. นายนิรยบาลมีอยู่ในนรกใช่ไหม
             สก. ใช่
             ปร. พระสูตรที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ว่า
                                       “ท้าวเวสสภู๑- ท้าวเปตติราช๒-
                          ท้าวโสมะไม่ได้ฆ่า ท้าวยมะ
                          และท้าวเวสวัณก็ไม่ได้ฆ่า
                          กรรมของตนเองฆ่าบุคคลผู้สิ้นบุญจากโลกนี้
                          เกิดในปรโลกในนรกนั้น”
             มีอยู่จริงมิใช่หรือ
             สก. ใช่
             ปร. ดังนั้น นายนิรยบาลจึงไม่มีในนรก
@เชิงอรรถ :
@๑ คำว่า ท้าวเวสสภู เป็นชื่อของเทพองค์หนึ่ง (อภิ.ปญฺจ.อ. ๘๖๗/๓๑๑)
@๒ คำว่า ท้าวเปตติราช เป็นเทพผู้มีฤทธิ์มากกว่าเปรตในเปตวิสัย (อภิ.ปญฺจ.อ. ๘๖๗/๓๑๑)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๗ หน้า : ๘๙๘}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก กถาวัตถุ [๒๐. วีสติมวรรค]
                                                                 ๓. นิรยปาลกถา (๑๙๖)
             [๘๖๘] สก. นายนิรยบาลไม่มีในนรกใช่ไหม
             ปร. ใช่
             สก. พระสูตรที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ว่า “ภิกษุทั้งหลาย นายนิรยบาลทำ
กรรมกรณ์ (เครื่องสำหรับลงอาญา)ชื่อเครื่องพันธนาการ ๕ อย่าง คือ ตอกตะปู
เหล็กแดงที่มือ ๒ ข้าง ที่เท้า ๒ ข้าง และที่กลางอก เขาเสวยทุกขเวทนากล้า
อย่างหนัก เผ็ดร้อน ณ ที่นั้น แต่ยังไม่ตายตราบเท่าที่บาปกรรมยังไม่สิ้นไป”๑-
มีอยู่จริงมิใช่หรือ
             ปร. ใช่
             สก. ดังนั้น นายนิรยบาลจึงมีอยู่ในนรก
             สก. นายนิรยบาลไม่มีในนรกใช่ไหม
             ปร. ใช่
             สก. พระสูตรที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ว่า “ภิกษุทั้งหลาย นายนิรยบาล
ฉุดลากเขาไป เอาขวานถาก นายนิรยบาลจับเขาเอาเท้าขึ้น เอาศีรษะลง เอา
มีดเฉือน ฯลฯ จับเขาเทียมรถแล่นกลับไปกลับมาบนพื้นอันร้อนลุกเป็นเปลว
โชติช่วง ฯลฯ บังคับเขาขึ้นลงภูเขาถ่านเพลิงลูกใหญ่ที่ไฟลุกโชน ฯลฯ จับเขา
เอาเท้าขึ้น เอาศีรษะลง ทุ่มลงไปในโลหกุมภีอันร้อนแดง ลุกเป็นแสงไฟ เขาถูก
ต้มเดือดจนตัวพองในโลหกุมภีนั้น บางครั้งลอยขึ้น บางครั้งจมลง บางครั้งลอยขวาง
เขาเสวยทุกขเวทนากล้าอย่างหนัก เผ็ดร้อนอยู่ในในโลหกุมภีอันร้อนแดงนั้น แต่
ยังไม่ตายตราบเท่าที่บาปกรรมยังไม่สิ้นไป นายนิรยบาลจับเขาทุ่มลงไปในมหานรก
ก็มหานรกนั้น (มีลักษณะ) ดังนี้
@เชิงอรรถ :
@๑ ดูเทียบ ม.อุ. (แปล) ๑๔/๒๕๐/๒๙๔-๒๙๕, องฺ.ติก. (แปล) ๒๐/๓๖/๑๙๑-๑๙๔
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๗ หน้า : ๘๙๙}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก กถาวัตถุ [๒๐. วีสติมวรรค]
                                                                 ๔. ติรัจฉานกถา (๑๙๗)
                          มี ๔ มุม ๔ ประตู แบ่งกำหนดออกเป็นส่วน
                          มีกำแพงเหล็กล้อมรอบ ครอบด้วยฝาเหล็ก
                          มีพื้นเป็นเหล็กลุกโชติช่วง
                          แผ่ความร้อนไกลด้านละ ๑๐๐ โยชน์
                          ตั้งอยู่ทุกเมื่อ”๑-
             มีอยู่จริงมิใช่หรือ
             ปร. ใช่
             สก. ดังนั้น นายนิรยบาลจึงมีอยู่ในนรก
นิรยปาลกถา จบ
๔. ติรัจฉานกถา (๑๙๗)
ว่าด้วยสัตว์ดิรัจฉาน
             [๘๖๙] สก. สัตว์ดิรัจฉานมีอยู่ในหมู่เทวดาใช่ไหม
             ปร.๒- ใช่๓-
             สก. เทวดามีอยู่ในหมู่สัตว์ดิรัจฉานใช่ไหม
             ปร. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             สก. สัตว์ดิรัจฉานมีอยู่ในหมู่เทวดาใช่ไหม
             ปร. ใช่
@เชิงอรรถ :
@๑ ดูเทียบ ม.อุ. (แปล) ๑๔/๒๕๐/๒๙๔-๒๙๕, องฺ.ติก. (แปล) ๒๐/๓๖/๑๙๔,
@ขุ.เปต. (แปล) ๒๖/๗๐-๗๑/๑๗๙, ๒๖/๒๔๐-๒๔๑/๒๐๖, ๒๖/๖๙๓-๖๙๔/๒๘๑,
@ขุ.ม. (แปล) ๒๙/๑๗๐/๔๘๒, ขุ.จู. (แปล) ๓๐/๑๒๒/๔๐๒-๔๐๘
@๒ ปร. หมายถึงภิกษุในนิกายอันธกะ (อภิ.ปญฺจ.อ. ๘๖๙/๓๑๒)
@๓ เพราะมีความเห็นว่า ในเทวโลก มีเทวบุตรที่เป็นสัตว์ดิรัจฉาน เช่น เอราวัณเทพบุตร ซึ่งต่างกับความเห็น
@ของสกวาทีที่เห็นว่า เทพบุตรที่เป็นสัตว์ดิรัจฉานไม่มี แต่มีเทพบุตรจำแลงเป็นสัตว์
@(อภิ.ปญฺจ.อ. ๘๖๙/๓๑๒)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๗ หน้า : ๙๐๐}


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๓๗ หน้าที่ ๘๙๗-๙๐๐.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_read.php?B=37&A=24495&w=
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=37&siri=214
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [คลิกเพื่อฟัง]
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=37&A=19292&Z=19353&pagebreak=0
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=37&i=1818
             ศึกษาพระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=37&item=1818&items=5
             ศึกษาพระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=37&item=1818&items=5
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu37