[๕๐๕] สุญฺโต โลกํ อเวกฺขสฺสูติ โลกนฺติ นิรยโลโก
ติรจฺฉานโลโก ปิตฺติวิสยโลโก มนุสฺสโลโก เทวโลโก
ขนฺธโลโก ธาตุโลโก อายตนโลโก อยํ โลโก ปโร โลโก
พฺรหฺมโลโก สเทวโก ฯ
{๕๐๕.๑} อญฺตโร ภิกฺขุ ภควนฺตํ เอตทโวจ โลโก โลโกติ
ภนฺเต ภควตา วุจฺจติ กิตฺตาวตา นุ โข ภนฺเต โลโกติ วุจฺจติ ฯ
ลุชฺชตีติ โข ภิกฺขุ [๑]- โลโกติ วุจฺจติ ฯ กิญฺจ ลุชฺชติ ฯ จกฺขุ [๒]-
ลุชฺชติ รูปา ลุชฺชนฺติ จกฺขุวิญฺาณํ ลุชฺชติ จกฺขุสมฺผสฺโส ลุชฺชติ
ยมฺปิทํ จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา
อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ ลุชฺชติ โสตํ ลุชฺชติ สทฺทา ลุชฺชนฺติ
ฆานํ ลุชฺชติ คนฺธา ลุชฺชนฺติ ชิวฺหา ลุชฺชติ รสา ลุชฺชนฺติ กาโย
ลุชฺชติ โผฏฺพฺพา ลุชฺชนฺติ มโน ลุชฺชติ ธมฺมา ลุชฺชนฺติ
มโนวิญฺาณํ ลุชฺชติ มโนสมฺผสฺโส ลุชฺชติ ยมฺปิทํ
มโนสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา
อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ ลุชฺชติ ลุชฺชตีติ โข ภิกฺขุ ตสฺมา โลโกติ
วุจฺจติ ฯ สุญฺโต โลกํ อเวกฺขสฺสูติ ทฺวีหิ การเณหิ สุญฺโต
โลกํ อเวกฺขติ อวสฺสิยปวตฺตสลฺลกฺขณวเสน ๓- วา
ตุจฺฉสงฺขารสมนุปสฺสนาวเสน วา ฯ
{๕๐๕.๒} กถํ อวสฺสิยปวตฺตสลฺลกฺขณวเสน สุญฺโต โลกํ
อเวกฺขติ ฯ รูเป วโส น ลพฺภติ เวทนาย วโส น ลพฺภติ สญฺาย
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ตสฺมา ฯ ๒ ม. โข ฯ ๓ ม. อวสิย ... ฯ เอวมุปริปิ ฯ
วโส น ลพฺภติ สงฺขาเรสุ วโส น ลพฺภติ วิญฺาเณ วโส
น ลพฺภติ ฯ
{๕๐๕.๓} วุตฺตเญฺหตํ ภควตา รูปํ ภิกฺขเว อนตฺตา รูปญฺจ
หิทํ ภิกฺขเว อตฺตา อภวิสฺส นยิทํ รูปํ อาพาธาย สํวตฺเตยฺย
ลพฺเภถ จ รูเป เอวํ เม รูปํ โหตุ เอวํ เม รูปํ มา อโหสีติ
ยสฺมา จ โข ภิกฺขเว รูปํ อนตฺตา ตสฺมา รูปํ อาพาธาย
สํวตฺตติ น จ ลพฺภติ รูเป เอวํ เม รูปํ โหตุ เอวํ เม รูปํ
มา อโหสีติ
{๕๐๕.๔} เวทนา อนตฺตา เวทนา จ หิทํ ภิกฺขเว อตฺตา
อภวิสฺส นยิทํ เวทนา อาพาธาย สํวตฺเตยฺย ลพฺเภถ จ เวทนาย
เอวํ เม เวทนา โหตุ เอวํ เม เวทนา มา อโหสีติ ยสฺมา
จ โข ภิกฺขเว เวทนา อนตฺตา ตสฺมา เวทนา อาพาธาย
สํวตฺตติ น จ ลพฺภติ เวทนาย เอวํ เม เวทนา โหตุ เอวํ
เม เวทนา มา อโหสีติ
{๕๐๕.๕} สญฺา อนตฺตา สญฺา จ หิทํ ภิกฺขเว อตฺตา
อภวิสฺส นยิทํ สญฺา อาพาธาย สํวตฺเตยฺย ลพฺเภถ จ สญฺาย
เอวํ เม สญฺา โหตุ เอวํ เม สญฺา มา อโหสีติ ยสฺมา จ โข
ภิกฺขเว สญฺา อนตฺตา ตสฺมา สญฺา อาพาธาย สํวตฺตติ น จ
ลพฺภติ สญฺาย เอวํ เม สญฺา โหตุ เอวํ เม สญฺา มา อโหสีติ
{๕๐๕.๖} สงฺขารา อนตฺตา สงฺขารา จ หิทํ ภิกฺขเว อตฺตา
อภวิสฺสํสุ นยิทํ สงฺขารา อาพาธาย สํวตฺเตยฺยุํ ลพฺเภถ จ สงฺขาเรสุ
เอวํ เม สงฺขารา โหนฺตุ เอวํ เม สงฺขารา มา อเหสุนฺติ ยสฺมา จ โข ภิกฺขเว
สงฺขารา อนตฺตา ตสฺมา สงฺขารา อาพาธาย สํวตฺตนฺติ น
จ ลพฺภติ สงฺขาเรสุ เอวํ เม สงฺขารา โหนฺตุ เอวํ เม สงฺขารา
มา อเหสุนฺติ
{๕๐๕.๗} วิญฺาณํ อนตฺตา วิญฺาณญฺจ หิทํ ภิกฺขเว
อตฺตา อภวิสฺส นยิทํ วิญฺาณํ อาพาธาย สํวตฺเตยฺย ลพฺเภถ
จ วิญฺาเณ เอวํ เม วิญฺาณํ โหตุ เอวํ เม วิญฺาณํ มา
อโหสีติ ยสฺมา จ โข ภิกฺขเว วิญฺาณํ อนตฺตา ตสฺมา
วิญฺาณํ อาพาธาย สํวตฺตติ น จ ลพฺภติ วิญฺาเณ เอวํ
เม วิญฺาณํ โหตุ เอวํ เม วิญฺาณํ มา อโหสีติ ฯ
{๕๐๕.๘} วุตฺตเญฺหตํ ภควตา นายํ ภิกฺขเว กาโย ตุมฺหากํ
นปิ ปเรสํ ๑- ปุราณมิทํ ภิกฺขเว กมฺมํ สงฺขตํ ๒- อภิสญฺเจตยิตํ
เวทนิยํ ทฏฺพฺพํ ตตฺร [๓]- ภิกฺขเว สุตวา อริยสาวโก ปฏิจฺจสมุปฺปาทญฺเว
สาธุกํ โยนิโส มนสิกโรติ อิติ อิมสฺมึ สติ อิทํ โหติ อิมสฺสุปฺปาทา
อิทํ อุปฺปชฺชติ อิมสฺมึ อสติ อิทํ น โหติ อิมสฺส นิโรธา อิทํ
นิรุชฺฌติ ยทิทํ อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขารา สงฺขารปจฺจยา วิญฺาณํ
วิญฺาณปจฺจยา นามรูปํ นามรูปปจฺจยา สฬายตนํ สฬายตนปจฺจยา
ผสฺโส ผสฺสปจฺจยา เวทนา เวทนาปจฺจยา ตณฺหา ตณฺหาปจฺจยา
อุปาทานํ อุปาทานปจฺจยา ภโว ภวปจฺจยา ชาติ ชาติปจฺจยา
ชรามรณํ โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา สมฺภวนฺติ
{๕๐๕.๙} เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ อวิชฺชาย
เตฺวว อเสสวิราคนิโรธา สงฺขารนิโรโธ สงฺขารนิโรธา วิญฺาณนิโรโธ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อญฺเสํ ฯ ๒ ม. อภิสงฺขตํ ฯ ๓ ม. โข ฯ
วิญฺาณนิโรธา นามรูปนิโรโธ นามรูปนิโรธา สฬายตนนิโรโธ
สฬายตนนิโรธา ผสฺสนิโรโธ ผสฺสนิโรธา เวทนานิโรโธ
เวทนานิโรธา ตณฺหานิโรโธ ตณฺหานิโรธา อุปาทานนิโรโธ
อุปาทานนิโรธา ภวนิโรโธ ภวนิโรธา ชาตินิโรโธ ชาตินิโรธา
ชรามรณํ โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา นิรุชฺฌนฺติ
เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส นิโรโธ โหตีติ ฯ เอวํ
อวสฺสิยปวตฺตสลฺลกฺขณวเสน สุญฺโต โลกํ อเวกฺขติ ฯ
{๕๐๕.๑๐} กถํ ตุจฺฉสงฺขารสมนุปสฺสนาวเสน สุญฺโต โลกํ
อเวกฺขติ ฯ รูเป สาโร น ลพฺภติ เวทนาย สาโร น ลพฺภติ สญฺาย
สาโร น ลพฺภติ สงฺขาเรสุ สาโร น ลพฺภติ วิญฺาเณ สาโร น
ลพฺภติ ฯ รูปํ อสฺสารํ นิสฺสารํ สาราปคตํ นิจฺจสารสาเรน วา
สุขสารสาเรน วา อตฺตสารสาเรน วา นิจฺเจน วา ธุเวน วา
สสฺสเตน วา อวิปริณามธมฺเมน วา ฯ เวทนา อสฺสารา นิสฺสารา
สาราปคตา สญฺา อสฺสารา นิสฺสารา สาราปคตา สงฺขารา
อสฺสารา นิสฺสารา สาราปคตา วิญฺาณํ อสฺสารํ นิสฺสารํ
สาราปคตํ นิจฺจสารสาเรน วา สุขสารสาเรน วา อตฺตสารสาเรน
วา นิจฺเจน วา ธุเวน วา สสฺสเตน วา อวิปริฌามธมฺเมน วา ฯ
{๕๐๕.๑๑} ยถา นโฬ อสฺสาโร นิสฺสาโร สาราปคโต ยถา
จ เอรณฺโฑ อสฺสาโร นิสฺสาโร สาราปคโต ยถา จ อุทุมฺพโร
อสฺสาโร นิสฺสาโร สาราปคโต ยถา จ เสตคจฺโฉ อสฺสาโร
นิสฺสาโร สาราปคโต ยถา จ ปาลิภทฺทโก อสฺสาโร นิสฺสาโร
สาราปคโต ยถา จ เผณุปิณฺโฑ ๑- อสฺสาโร นิสฺสาโร สาราปคโต
ยถา จ ปุพฺพุลกํ ๒- อสฺสารํ นิสฺสารํ สาราปคตํ [๓]- ยถา จ กทฺทลิกฺขนฺโธ
อสฺสาโร นิสฺสาโร สาราปคโต
{๕๐๕.๑๒} ยถา จ มายา อสฺสารา นิสฺสารา สาราปคตา
เอวเมว รูปํ อสฺสารํ นิสฺสารํ สาราปคตํ นิจฺจสารสาเรน วา
สุขสารสาเรน วา อตฺตสารสาเรน วา นิจฺเจน วา ธุเวน วา
สสฺสเตน วา อวิปริณามธมฺเมน วา เวทนา อสฺสารา นิสฺสารา
สาราปคตา สญฺา อสฺสารา นิสฺสารา สาราปคตา สงฺขารา
อสฺสารา นิสฺสารา สาราปคตา วิญฺาณํ อสฺสารํ นิสฺสารํ
สาราปคตํ นิจฺจสารสาเรน วา สุขสารสาเรน วา อตฺตสารสาเรน
วา นิจฺเจน วา ธุเวน วา สสฺสเตน วา อวิปริณามธมฺเมน วา ฯ
เอวํ ตุจฺฉสงฺขารสมนุปสฺสนาวเสน สุญฺโต โลกํ อเวกฺขติ ฯ
อิเมหิ ทฺวีหิ การเณหิ สุญฺโต โลกํ อเวกฺขติ ฯ
{๕๐๕.๑๓} อปิจ ฉหากาเรหิ สุญฺโต โลกํ อเวกฺขติ รูปํ ๔-
อนิสฺสริยโต อกามการิยโต อผาสุนิยโต อวสวตฺตนโต ปวุตฺติโต
วิวิตฺตโต อเวกฺขติ เวทนํ สญฺ สงฺขาเร วิญฺาณํ อนิสฺสริยโต
อกามการิยโต อผาสุนิยโต อวสวตฺตนโต ปวุตฺติโต วิวิตฺตโต
อเวกฺขติ ๔- ฯ เอวํ ฉหากาเรหิ สุญฺโต โลกํ อเวกฺขติ ฯ อปิจ
ทสหากาเรหิ สุญฺโต โลกํ อเวกฺขติ รูปํ ริตฺตโต ตุจฺฉโต
@เชิงอรรถ: ๑ ม. เผณปิณฺโฑ ฯ ๒ ม. อุทกปุพฺพุฬํ ฯ ๓ ม. ยถา จ มรีจิ อสฺสารา
@นิสฺสารา สาราปคตา ฯ ๔ ม. อิเม ปาา นตฺถิ ฯ อิมสฺมึ าเน อญฺถา ทิสฺสนฺติ ฯ
สุญฺโต อนตฺตโต อสารกโต วธกโต วิภวโต อฆมูลโต สาสวโต
สงฺขตโต อเวกฺขติ เวทนํ สญฺ สงฺขาเร วิญฺาณํ [๑]-
ริตฺตโต ตุจฺฉโต สุญฺโต อนตฺตโต อสารกโต วธกโต วิภวโต
อฆมูลโต สาสวโต สงฺขตโต อเวกฺขติ ฯ
{๕๐๕.๑๔} เอวํ ทสหากาเรหิ สุญฺโต โลกํ อเวกฺขติ ฯ อปิจ
ทฺวาทสหากาเรหิ สุญฺโต โลกํ อเวกฺขติ รูปํ น สตฺโต น ชีโว
น โปโส น นโร น มานโว น อิตฺถี น ปุริโส น อตฺตา น อตฺตนิยํ
น อหํ น มม น โกจิ อตฺถิ ๒- เวทนา สญฺา สงฺขารา วิญฺาณํ
น สตฺโต น ชีโว น โปโส น นโร น มานโว น อิตฺถี น ปุริโส
น อตฺตา น อตฺตนิยํ น อหํ น มม น โกจิ อตฺถิ ๒- ฯ เอวํ
ทฺวาทสหากาเรหิ สุญฺโต โลกํ อเวกฺขติ ฯ
{๕๐๕.๑๕} วุตฺตเญฺหตํ ภควตา ยํ ภิกฺขเว น ตุมฺหากํ
ตํ ปชหถ ตํ โว ปหีนํ ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขาย ภวิสฺสติ กิญฺจ
ภิกฺขเว น ตุมฺหากํ รูปํ ภิกฺขเว น ตุมฺหากํ ตํ ปชหถ ตํ โว
ปหีนํ ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขาย ภวิสฺสติ เวทนา ภิกฺขเว น
ตุมฺหากํ ตํ ปชหถ สา โว ปหีนา ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขาย
ภวิสฺสติ สญฺา ภิกฺขเว น ตุมฺหากํ ตํ ปชหถ สา โว ปหีนา
ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขาย ภวิสฺสติ สงฺขารา ภิกฺขเว น ตุมฺหากํ
เต ปชหถ เต โว ปหีนา ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขาย ภวิสฺสนฺติ
วิญฺาณํ ภิกฺขเว น ตุมฺหากํ ตํ ปชหถ ตํ โว ปหีนํ ทีฆรตฺตํ หิตาย
@เชิงอรรถ: ๑ ม. จุตึ อุปปตฺตึ ปฏิสนฺธึ ภวํ สํสารวฏฺฏํ ฯ ๒ ม. น กสฺสจิ ฯ
สุขาย ภวิสฺสติ ฯ ตํ กึ มญฺถ ๑- ภิกฺขเว ยํ อิมสฺมึ เชตวเน
ติณกฏฺสาขาปลาสํ ตํ ชโน หเรยฺย วา ฑเหยฺย วา ยถาปจฺจยํ
วา กเรยฺย อปินุ ตุมฺหากํ เอวมสฺส อเมฺห ชโน หรติ
วา ฑหติ วา ยถาปจฺจยํ วา กโรตีติ ฯ โน เหตํ ภนฺเต ฯ
{๕๐๕.๑๖} ตํ กิสฺส เหตุ ฯ น โน เอวํ ภนฺเต อตฺตา วา
อตฺตนิยํ วาติ ฯ เอวเมว โข ภิกฺขเว ยํ น ตุมฺหากํ ตํ ปชหถ ตํ
โว ปหีนํ ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขาย ภวิสฺสติ กิญฺจ ภิกฺขเว น ตุมฺหากํ
รูปํ ภิกฺขเว น ตุมฺหากํ ตํ ปชหถ ตํ โว ปหีนํ ทีฆรตฺตํ
หิตาย สุขาย ภวิสฺสติ เวทนา สญฺา สงฺขารา วิญฺาณํ
ภิกฺขเว น ตุมฺหากํ ตํ ปชหถ ตํ โว ปหีนํ ทีฆรตฺตํ หิตาย
สุขาย ภวิสฺสตีติ ฯ เอวมฺปิ สุญฺโต โลกํ อเวกฺขติ ฯ
{๕๐๕.๑๗} อายสฺมา อานนฺโท ภควนฺตํ เอตทโวจ [๒]- สุญฺโ
โลโกติ ภนฺเต วุจฺจติ กิตฺตาวตา นุ โข ภนฺเต สุญฺโ โลโกติ วุจฺจติ ฯ
ยสฺมา [๓]- โข อานนฺท สุญฺ อตฺเตน วา อตฺตนิเยน วา ตสฺมา
สุญฺโ โลโกติ วุจฺจติ กิญฺจานนฺท สุญฺ อตฺเตน วา อตฺตนิเยน
วา ฯ
{๕๐๕.๑๘} จกฺขุ [๔]- สุญฺ รูปา สุญฺา จกฺขุวิญฺาณํ
สุญฺ จกฺขุสมฺผสฺโส สุญฺโ ยมฺปิทํ จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ
เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ สุญฺ อตฺเตน วา
อตฺตนิเยน วา โสตํ สุญฺ สทฺทา สุญฺา ฆานํ สุญฺ คนฺธา
สุญฺา ชิวฺหา สุญฺา รสา สุญฺา กาโย
@เชิงอรรถ: ๑ ม. เสยฺยถาปิ ฯ ๒ ม. สุญฺโ โลโก ... ฯ ๓ ม. จ ฯ ๔ ม. โข ฯ
สุญฺโ โผฏฺพฺพา สุญฺา มโน สุญฺโ ธมฺมา สุญฺา
มโนวิญฺาณํ สุญฺ มโนสมฺผสฺโส สุญฺโ ยมฺปิทํ
มโนสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา
อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ สุญฺ อตฺเตน วา อตฺตนิเยน วา
ยสฺมา จ โข อานนฺท สุญฺ อตฺเตน วา อตฺตนิเยน วา
ตสฺมา สุญฺโ โลโกติ วุจฺจตีติ ฯ
{๕๐๕.๑๙} เอวมฺปิ สุญฺโต โลกํ อเวกฺขติ ฯ
สุทฺธํ ธมฺมสมุปฺปาทํ สุทฺธํ สงฺขารสนฺตตึ
ปสฺสนฺตสฺส ยถาภูตํ น ตํ ๑- ภยํ โหติ คามณิ
ติณกฏฺสมํ โลกํ ยทา ปญฺาย ปสฺสติ
น อญฺ ปตฺถเย ๒- กิญฺจิ อญฺตฺร อปฺปฏิสนฺธิยาติ ฯ
เอวมฺปิ สุญฺโต โลกํ อเวกฺขติ ฯ
{๕๐๕.๒๐} วุตฺตเญฺหตํ ภควตา เอวเมว ภิกฺขเว ภิกฺขุ รูปํ
สมนฺเนสติ ยาวตา รูปสฺส คติ เวทนํ สมนฺเนสติ ยาวตา เวทนาย
คติ สญฺ สมนฺเนสติ ยาวตา สญฺาย คติ สงฺขาเร สมนฺเนสติ
ยาวตา สงฺขารานํ คติ วิญฺาณํ สมนฺเนสติ ยาวตา วิญฺาณสฺส
คติ ตสฺส ภิกฺขุโน ๓- รูปํ สมนฺเนสโต ยาวตา รูปสฺส คติ เวทนํ
สมนฺเนสโต ยาวตา เวทนาย คติ สญฺ สมนฺเนสโต ยาวตา
สญฺาย คติ สงฺขาเร สมนฺเนสโต ยาวตา สงฺขารานํ คติ
วิญฺาณํ สมนฺเนสโต ยาวตา วิญฺาณสฺส คติ ยมฺปิ ยสฺส ๔-
โหติ อหนฺติ วา มมนฺติ วา อสฺมีติ วา
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อยํ ปาโ นตฺถิ ฯ ๒ ม. ปตฺถยเต ฯ ๓ ม. อยํ ปาโ นตฺถิ ฯ
@๔ ม. ยมฺปิสฺส ตํ ฯ
ตมฺปิ ตสฺส น โหตีติ ฯ เอวมฺปิ สุญฺโต โลกํ อเวกฺขติ ฯ
{๕๐๕.๒๑} สุญฺโต โลกํ อเวกฺขสฺสูติ สุญฺโต โลกํ อเวกฺขสฺสุ
ปจฺจเวกฺขสฺสุ ตุเลหิ ตีเรหิ วิภาเวหิ วิภูตํ กโรหีติ สุญฺโต โลกํ
อเวกฺขสฺสุ ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๐ หน้าที่ ๒๔๖-๒๕๔.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=30&item=505&items=1
อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=30&item=505&items=1&mode=bracket
อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=30&item=505&items=1
อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=30&item=505&items=1
ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=505
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๐
https://84000.org/tipitaka/read/?index_30
https://84000.org/tipitaka/english/?index_30
บันทึก ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
