พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๘ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๐ สุตฺต. ขุ. ชาตกํ (๒): ปญฺญาส-มหานิปาตชาตกํ

                                         ๓ สุวณฺณสามชาตกํ
     [๔๘๒]        |๔๘๒.๑|   โก นุ มํ อุสุนา วิชฺฌิ    ปมตฺตํ อุทหาริกํ ๒-
                       ขตฺติโย พฺราหฺมโณ เวสฺโส โก มํ วิทฺธา นิลียสิ ฯ
                       |๔๘๒.๒|   น เม มํสานิ ขชฺชานิ         จมฺเมนตฺโถ น วิชฺชติ
                       อถ เกน นุ วณฺเณน          วิทฺเธยฺยํ มํ อมญฺญถ ฯ
                       |๔๘๒.๓|   โก วา ตฺวํ กสฺส วา ปุตฺโต  กถํ ชาเนมุ ตํ มยํ
                       ปุฏฺโฐ เม สมฺม อกฺขาหิ    กึ มํ วิทฺธา นิลียสิ ฯ
     [๔๘๓]        |๔๘๓.๑|   ราชาหมสฺมิ กาสีนํ      ปิลยกฺโขติ มํ วิทู
                       โลภา รฏฺฐํ ปหิตฺวาน        มิคเมสํ จรามหํ
                       |๔๘๓.๒|   อิสฺสตฺเถ จสฺมิ กุสโล        ทฬฺหธมฺโมติ วิสฺสุโต
                       นาโคปิ เม น มุญฺเจยฺย    อาคโต อุสุปาตนํ ฯ
                       |๔๘๓.๓|   โก วา ตฺวํ กสฺส วา ปุตฺโต ๓-    กถํ ชาเนมุ ตํ มยํ
                       ปิตุโน อตฺตโน จาปิ          นามโคตฺตํ ปเวทย ฯ
     [๔๘๔]        |๔๘๔.๑|   เนสาทปุตฺโต ภทฺทนฺเต  สาโม อิติ มํ ญาตโย
                       อามนฺตยึสุ ชีวนฺตํ            สฺวาชฺเชวงฺคโต ๔- สเย
                       |๔๘๔.๒|   วิทฺโธสฺมิ ปุถุสลฺเลน         สวิเสน ยถา มิโค
                       สกมฺหิ โลหิเต ราช          ปสฺส เสมิ ปริปฺลุโต
@เชิงอรรถ: ๑ ม. มุญฺชาเวสิกา ปวาฬฺหา ฯ  ๒ ม. อุทหารกํ ฯ  ๓ สี. ยุ. ตฺวํ จ กสฺส วา
@ปุตฺโตสิ ฯ ๔ ม. สฺวชฺเชวาหํ คโต ฯ
                       |๔๘๔.๓|   ปฏิวามคตํ สลฺลํ             ปสฺส ถิมฺหามิ ๑- โลหิตํ
                       อาตุโร ตฺยานุปุจฺฉามิ       กึ มํ วิทฺธา นิลียสิ
                       |๔๘๔.๔|   อชินมฺหิ หญฺญเต ทีปิ      นาโค ทนฺเตหิ หญฺญเต
                       อถ เกน นุ วณฺเณน         วิทฺเธยฺยํ มํ อมญฺญถ ฯ
     [๔๘๕]        มิโค อุปฏฺฐิโต อาสิ                   อาคโต อุสุปาตนํ
                       ตํ ทิสฺวา อุพฺพิชฺชิ สาม              เตน โกโธ มมาวิสิ ฯ
     [๔๘๖]        |๔๘๖.๑|   ยโต สรามิ อตฺตานํ      ยโต ปตฺโตสฺมิ วิญฺญุตํ
                       น มํ มิคา อุตฺราสนฺติ ๒-   อรญฺเญ สาปทานิปิ ฯ
                       |๔๘๖.๒|   ยโต นิธึ ปริหารึ              ยโต ปตฺโตสฺมิ โยพฺพนํ
                       น มํ มิคา อุตฺราสนฺติ       อรญฺเญ สาปทานิปิ ฯ
                       |๔๘๖.๓|   ภีรู กึปุริสา ราช              ปพฺพเต คนฺธมาทเน
                       สมฺโมทมานา คจฺฉาม     ปพฺพตานิ วนานิ จ
                       อถ เกน นุ วณฺเณน         อุตฺราสนฺติ มิคา มมํ ฯ
     [๔๘๗]        |๔๘๗.๑|   น ตํ ตส ๓- มิโค สาม กินฺตาหํ อลิกํ ภเณ
                       โกธโลภาภิภูตาหํ           อุสุํ เต ตํ อวิสฺสชึ ๔- ฯ
                       |๔๘๗.๒|   กุโต นุ สาม อาคมฺม       กสฺส วา ปหิโต ตุวํ
                       อุทหาโร นทึ คจฺฉ           อาคโต มิคสมฺมตํ ฯ
     [๔๘๘]        อนฺธา มาตาปิตา มยฺหํ              เต ภรามิ พฺรหาวเน
                       เตสาหํ อุทกหาโร                      อาคโต มิคสมฺมตํ ฯ
     [๔๘๙]        |๔๘๙.๑|   อตฺถิ เนสํ อุสามตฺตํ    อถ สาหสฺส ชีวิตํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ธิมฺหามิ ฯ วิหามีติปิ ฯ  ๒ ม. อุตฺตสนฺติ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
@๓ น ตทฺทสา อิติปิ ฯ  ๔ ม. อวสฺสชึ ฯ
                       อุทกสฺส อลาเภน            มญฺเญ อนฺธา มริสฺสเร ฯ
                       |๔๘๙.๒|   น เม อิทํ ตถา ทุกฺขํ         ลพฺภา หิ ปุมุนา อิทํ
                       ยญฺจ อมฺมํ น ปสฺสามิ      ตํ เม ทุกฺขตรํ อิโต ฯ
                       |๔๘๙.๓|   น เม อิทํ ตถา ทุกฺขํ         ลพฺภา หิ ปุมุนา อิทํ
                       ยญฺจ ตาตํ น ปสฺสามิ       ตํ เม ทุกฺขตรํ อิโต ฯ
                       |๔๘๙.๔|   สา นูน กปณา อมฺมา       จิรํ รตฺตาย รุจฺฉติ
                       อฑฺฒรตฺเตว รตฺเต วา       นทีว อวสุสฺสติ ๑- ฯ
                       โส นูน กปโณ ตาโต        จิรํ รตฺตาย รุจฺฉติ
                       |๔๘๙.๕|   อฑฺฒรตฺเตว รตฺเต วา       นทีว อวสุสฺสติ ฯ
                       อุฏฺฐานปาทจริยาย ๒-    ราช สมฺพาหนสฺส ๓- จ
                       สาม ตาต วิลปนฺตา         หิณฺฑิสฺสนฺติ พฺรหาวเน ฯ
                       |๔๘๙.๖|   อิทมฺปิ ทุติยํ สลฺลํ           กมฺเปติ หทยํ มม
                       ยญฺจ อนฺเธ น ปสฺสามิ     มญฺเญ หิสฺสามิ ชีวิตํ ฯ
     [๔๙๐]        |๔๙๐.๑|   มา พาฬฺหํ ปริเทเวสิ   สาม กลฺยาณทสฺสน
                       อหํ กมฺมกโร หุตฺวา         ภริสฺสนฺเต พฺรหาวเน ฯ
                       |๔๙๐.๒|   อิสฺสตฺเถ จสฺมิ กุสโล        ทฬฺหธมฺโมติ วิสฺสุโต
                       อหํ กมฺมกโร หุตฺวา         ภริสฺสนฺเต พฺรหาวเน ฯ
                       |๔๙๐.๓|   มิคานํ วิฆาสมนฺเวสํ        วนมูลผลานิ จ
                       อหํ กมฺมกโร หุตฺวา         ภริสฺสนฺเต พฺรหาวเน ฯ
                       |๔๙๐.๔|   กตมนฺตํ วนํ สาม            ยตฺถ มาตาปิตา ตว
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อวสุจฺฉติ ฯ  ๒ สี. ยุ. ปาริจริยาย ฯ  ๓ ม. ปาทสมฺพาหนสฺส จ ฯ
                       อหนฺเต ตถา ภริสฺสํ        ยถา เต อภรี ตุวํ ฯ
     [๔๙๑]        อยํ เอกปที ราช                        โยยํ อุสฺสีสเก มม
                       อิโต คนฺตฺวา อฑฺฒโฆสํ ๑-           ตตฺถ เนสํ อคารกํ
                       ยตฺถ มาตาปิตา มยฺหํ                  เต ภรสฺสุ อิโต คโต ฯ
     [๔๙๒]        |๔๙๒.๑|   นโม เต กาสิราชตฺถุ     นโม เต กาสิวฑฺฒน
                       อนฺธา มาตาปิตา มยฺหํ    เต ภรสฺสุ พฺรหาวเน ฯ
                       |๔๙๒.๒|   อญฺชลินฺเต ปคฺคณฺหามิ   กาสิราช นมตฺถุ เต
                       มาตรํ ปิตรํ มยฺหํ             วุตฺโต วชฺชาสิ วนฺทนํ ฯ
     [๔๙๓]        อิทํ วตฺวาน โส สาโม                 ยุวา กลฺยาณทสฺสโน
                       มุจฺฉิโต วิสเวเคน                      วิสญฺญี สมปชฺชถ ฯ
     [๔๙๔]        |๔๙๔.๑|   ส ราชา ปริเทเวสิ        พหุํ การุญฺญสญฺหิตํ
                       อชรามโรหํ อาสึ             อชฺเชตํ ญามิ โน ปุเร ฯ
                       |๔๙๔.๒|   สามํ กาลกตํ ทิสฺวา         นตฺถิ มจฺจุสฺส นาคโม
                       ยสฺสุ มํ ปฏิมนฺเตติ           สวิเสน สมปฺปิโต ฯ
                       |๔๙๔.๓|   สฺวาชฺเชวงฺคเต กาเล         น กิญฺจิมภิภาสติ
                       นิรยํ นูน คจฺฉามิ             เอตฺถ เม นตฺถิ สํสโย ฯ
                       |๔๙๔.๔|   ตทา หิ ปกตํ ปาปํ           จิรํ รตฺตาย กิพฺพิสํ
                       ภวนฺติ ตสฺส วตฺตาโร        คาเม กิพฺพิสการโก
                       อรญฺเญ นิมฺมนุสฺสมฺหิ     โก มํ วตฺตุมรหติ ฯ
                       |๔๙๔.๕|   สารยนฺติ หิ กมฺมานิ         คาเม สงฺคจฺฉ มาณวา
@เชิงอรรถ: ๑ อฑฺฒโสนฺติปิ ฯ
                       อรญฺเญ นิมฺมนุสฺสมฺหิ     โก นุ มํ สารยิสฺสติ  ฯ
     [๔๙๕]        |๔๙๕.๑|   สา เทวตา อนฺตรหิตา  ปพฺพเต คนฺธมาทเน
                       รญฺโญว อนุกมฺปาย        อิมา คาถา อภาสถ ฯ
                       |๔๙๕.๒|   อาคุํ กิร มหาราช            อกริ กมฺมทุกฺกฏํ
                       อทูสกา ปิตาปุตฺตา         ตโย เอกูสุนา หตา ฯ
                       |๔๙๕.๓|   เอหิ ตํ อนุสิกฺขามิ           ยถา เต สุคตี สิยา
                       ธมฺเมนนฺเธว เน โปส       มญฺเญหํ สุคตี สิยา ๑- ฯ
     [๔๙๖]        ส ราชา ปริเทวิตฺวา                    พหุํ การุญฺญสญฺหิตํ
                       อุทกกุมฺภมาทาย           ปกฺกามิ ทกฺขิณามุโข ฯ
     [๔๙๗]        |๔๙๗.๑|   กสฺส นุ เอโส ปทสทฺโท  มนุสฺสสฺเสว อาคโต
                       เนโส สามสฺส นิคฺโฆโส     โก นุ ตฺวมสิ มาริส ฯ
                       |๔๙๗.๒|   สนฺตํ หิ สาโม วชติ           สนฺตํ ปาทานิ เนยติ
                       เนโส สามสฺส นิคฺโฆโส     โก นุ ตฺวมสิ มาริส ฯ
     [๔๙๘]        |๔๙๘.๑|   ราชาหมสฺมิ กาสีนํ       ปิลยกฺโขติ มํ วิทู
                       โลภา รฏฺฐํ ปหิตฺวาน        มิคเมสํ จรามหํ ฯ
                       |๔๙๘.๒|   อิสฺสตฺเถ จสฺมิ กุสโล        ทฬฺหธมฺโมติ วิสฺสุโต
                       นาโคปิ เม น มุญฺเจยฺย     อาคโต อุสุปาตนํ ฯ
     [๔๙๙]        |๔๙๙.๑|   สฺวาคตนฺเต มหาราช   อโถ เต อทุราคตํ
                       อิสฺสโรสิ อนุปฺปตฺโต        ยํ อิธตฺถิ ปเวทย ฯ
                       |๔๙๙.๒|   ติณฺฑุกานิ ปิยาลานิ        มธุเก กาสมาริโย
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ตยา ฯ
                       ผลานิ ขุทฺทกปฺปานิ         ภุญฺช ราช วรํ วรํ ฯ
                       |๔๙๙.๓|   อิทมฺปิ ปานียํ สีตํ            อาภตํ คิริคพฺภรา
                       อิโต ๑- ปิว มหาราช       สเจ ตฺวํ อภิกงฺขสิ ฯ
     [๕๐๐]        นาลํ อนฺธา วเน ทฏฺฐุํ            โก นุ โว ผลมาหริ
                       อนนฺธสฺเสวายํ สมฺมา            นิวาโป มยฺห ขายติ ฯ
     [๕๐๑]        |๕๐๑.๑|   ทหโร ยุวา นาติพฺรหา  สาโม กลฺยาณทสฺสโน
                       ทีฆสฺส เกสา อสิตา         อโถ สุนคฺคเวลฺลิตา ฯ
                       |๕๐๑.๒|   โส หเว ผลมาหริตฺวา       อิโต อาทาย กมณฺฑลุํ
                       นทึ คโต อุทหาโร            มญฺเญ น ทูรมาคโต ฯ
     [๕๐๒]        |๕๐๒.๑|   อหนฺตํ อวธึ สามํ         โย ตุยฺหํ ปริจารโก
                       ยํ กุมารํ ปเวเทถ              สามํ กลฺยาณทสฺสนํ ฯ
                       |๕๐๒.๒|   ทีฆสฺส เกสา อสิตา          อโถ สุนคฺคเวลฺลิตา
                       เตสุ โลหิตลิตฺเตสุ            เสติ สาโม มยา หโต ฯ
     [๕๐๓]        |๕๐๓.๑|   เกน ทุกูล มนฺเตสิ       หโต สาโมติ วาทินา
                       หโต สาโมติ สุตฺวาน        หทยํ เม ปเวธติ ฯ
                       |๕๐๓.๒|   อสฺสตฺถสฺเสว ตรุณํ          ปวาลํ มาลุเตริตํ
                       หโต สาโมติ สุตฺวาน        หทยํ เม ปเวธติ ฯ
     [๕๐๔]        ปาริเก กาสิราชายํ                    โส สามํ มิคสมฺมเต
                       โกธสา อุสุนา วิชฺฌิ                   ตสฺส มา ปาปมิจฺฉิมฺหา ฯ
     [๕๐๕]        กิจฺฉา ลทฺโธ ปิโย ปุตฺโต            โย อนฺเธ อภรี วเน
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ตโต ฯ
                       ตเมกปุตฺตฆาติมฺหิ                    กถํ จิตฺตํ น โกปเย ฯ
     [๕๐๖]        กิจฺฉา ลทฺโธ ปิโย ปุตฺโต             โย อนฺเธ อภรี วเน
                       ตเมกปุตฺตฆาติมฺหิ                    อกฺโกธํ อาหุ ปณฺฑิตา ฯ
     [๕๐๗]        |๕๐๗.๑|   มา พาฬฺหํ ปริเทเวถ    หโต สาโมติ วาทินา
                       อหํ กมฺมกโร หุตฺวา         ภริสฺสามิ พฺรหาวเน ฯ
                       |๕๐๗.๒|   อิสฺสตฺเถ จสฺมิ กุสโล       ทฬฺหธมฺโมติ วิสฺสุโต
                       อหํ กมฺมกโร หุตฺวา         ภริสฺสามิ พฺรหาวเน ฯ
                       |๕๐๗.๓|   มิคานํ วิฆาสมเนฺวสํ        วนมูลผลานิ จ
                       อหํ กมฺมกโร หุตฺวา         ภริสฺสามิ พฺรหาวเน ฯ
     [๕๐๘]        เนส ธมฺโม มหาราช                  เนตํ อเมฺหสุ กปฺปติ
                       ราชา ตฺวมสิ อมฺหากํ                ปาเท วนฺทาม เต มยํ ฯ
     [๕๐๙]        ธมฺมํ เนสาท ภณถ                   กตา อปจิตี ตยา
                       ปิตา ตฺวมสิ อมฺหากํ                    มาตา ตฺวมสิ ปาริเก ฯ
     [๕๑๐]        |๕๑๐.๑|   นโม เต กาสิราชตฺถุ     นโม เต กาสิวฑฺฒน
                       อญฺชลินฺเต ปคฺคณฺหาม    ยาว สามานุปาปย ฯ
                       |๕๑๐.๒|   ตสฺส ปาเท สมชฺชนฺตา ๑- มุขญฺจ ภุชทสฺสนํ
                       สํสุมฺภมานา อตฺตานํ       กาลมาคมยามเส ฯ
     [๕๑๑]        |๕๑๑.๑|   พฺรหา วาฬมิคากิณฺณํ อากาสนฺตํว ทิสฺสติ
                       ยตฺถ สาโม หโต เสติ       จนฺโทว ปติโต ฉมา ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ สิ. ยุ. ปวฏฺฏนฺตา ฯ
                       |๕๑๑.๒|   พฺรหา วาฬมิคากิณฺณํ      อากาสนฺตํว ทิสฺสติ
                       ยตฺถ สาโม หโต เสติ        สุริโยว ปติโต ฉมา ฯ
                       |๕๑๑.๓|   พฺรหา วาฬมิคากิณฺณํ      อากาสนฺตํว ทิสฺสติ
                       ยตฺถ สาโม หโต เสติ        ปํสุนา ปริกุณฺฐิโต ๑- ฯ
                       |๕๑๑.๔|   พฺรหา วาฬมิคากิณฺณํ      อากาสนฺตํว ทิสฺสติ
                       ยตฺถ สาโม หโต เสติ        อิเธว วสถสฺสเม ฯ
     [๕๑๒]        ยทิ ตตฺถ สหสฺสานิ                    สตานิ นหุตานิ ๒- จ
                       เนวมฺหากํ ภยํ โกจิ                      วเน วาเฬสุ วิชฺชติ ฯ
     [๕๑๓]        ตโต อนฺธานมาทาย                  กาสิราชา พฺรหาวเน
                       หตฺเถ คเหตฺวา ปกฺกามิ                ยตฺถ สาโม หโต อหุ ฯ
     [๕๑๔]        |๕๑๔.๑|   ทิสฺวาน ปติตํ สามํ       ปุตฺตกํ ปํสุกุณฺฐิตํ
                       อปวิทฺธํ พฺรหารญฺเญ       จนฺทํว ปติตํ ฉมา ฯ
                       |๕๑๔.๒|   ทิสฺวาน ปติตํ สามํ          ปุตฺตกํ ปํสุกุณฺฐิตํ
                       อปวิทฺธํ พฺรหารญฺเญ       สุริยํว ปติตํ ฉมา ฯ
                       |๕๑๔.๓|   ทิสฺวาน ปติตํ สามํ           ปุตฺตกํ ปํสุกุณฺฐิตํ
                       อปวิทฺธํ พฺรหารญฺเญ       กลูนํ ปริเทวยุํ ฯ
                       |๕๑๔.๔|   ทิสฺวาน ปติตํ สามํ           ปุตฺตกํ ปํสุกุณฺฐิตํ
                       พาหา ปคฺคยฺห ปกฺกนฺทุํ   อธมฺโม กิร โภ อิติ ฯ
                       |๕๑๔.๕|   พาฬฺหํ โข ตฺวํ ปมตฺโตสิ    สาม กลฺยาณทสฺสน
                       โย อชฺเชวงฺคเต กาเล        น กิญฺจิมภิภาสสิ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ปติกุนฺถิโต ฯ   ๒ ม. นิยุตานิ ฯ
                       |๕๑๔.๖|   พาฬฺหํ โข ตฺวํ ปทิตฺโตสิ    สาม กลฺยาณทสฺสน
                       โย อชฺเชวงฺคเต กาเล        น กิญฺจิมภิภาสสิ
                       |๕๑๔.๗|   พาฬฺหํ โข ตฺวํ ปกุทฺโธสิ    สาม กลฺยาณทสฺสน
                       โย อชฺเชวงฺคเต กาเล        น กิญฺจิมภิภาสสิ ฯ
                       |๕๑๔.๘|   พาฬฺหํ โข ตฺวํ ปสุตฺโตสิ    สาม กลฺยาณทสฺสน
                       โย อชฺเชวงฺคเต กาเล        น กิญฺจิมภิภาสสิ ฯ
                       |๕๑๔.๙|   พาฬฺหํ โข ตฺวํ วิมโนสิ       สาม กลฺยาณทสฺสน
                       โย อชฺเชวงฺคเต กาเล        น กิญฺจิมภิภาสสิ ฯ
                       |๕๑๔.๑๐|   ชฏํ วลินํ ปํสุคตํ            โกทานิ สณฺฐเปสฺสติ ๑-
                       สาโม อยํ กาลกโต       อนฺธานํ ปริจาริโก ฯ
                       |๕๑๔.๑๑|   โก โน ๒- สมฺมชฺชนาทาย  สมฺมชฺชิสฺสติ อสฺสมํ
                       สาโม อยํ กาลกโต       อนฺธานํ ปริจาริโก ฯ
                       |๕๑๔.๑๒|   โกทานิ นฺหาปยิสฺสติ     สีเตนุโณฺหทเกน จ
                       สาโม อยํ กาลกโต       อนฺธานํ ปริจาริโก ฯ
                       |๕๑๔.๑๓|   โกทานิ โภชยิสฺสติ        วนมูลผลานิ จ
                       สาโม อยํ กาลกโต       อนฺธานํ ปริจาริโก ฯ
     [๕๑๕]        |๕๑๕.๑|   ทิสฺวาน ปติตํ สามํ      ปุตฺตกํ ปํสุกุณฺฐิตํ
                       อฏฺฏิตา ปุตฺตโสเกน        มาตา สจฺจํ อภาสถ ฯ
                       |๕๑๕.๒|   เยน สจฺเจนยํ สาโม         ธมฺมจารี ปุเร อหุ
                       เอเตน สจฺจวชฺเชน           วิสํ สามสฺส หญฺญตุ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สนฺตเปสฺสติ ฯ        ๒ ม. เม ฯ
                       |๕๑๕.๓|   เยน สจฺเจนยํ สาโม         พฺรหฺมจารี ปุเร อหุ
                       เอเตน สจฺจวชฺเชน           วิสํ สามสฺส หญฺญตุ ฯ
                       |๕๑๕.๔|   เยน สจฺเจนยํ สาโม         สจฺจวาที ปุเร อหุ
                       เอเตน สจฺจวชฺเชน           วิสํ สามสฺส หญฺญตุ ฯ
                       |๕๑๕.๕|   เยน สจฺเจนยํ สาโม         มาตาเปติภโร อหุ
                       เอเตน สจฺจวชฺเชน           วิสํ สามสฺส หญฺญตุ ฯ
                       |๕๑๕.๖|   เยน สจฺเจนยํ สาโม         กุเล เชฏฺฐาปจายิโก
                       เอเตน สจฺจวชฺเชน           วิสํ สามสฺส หญฺญตุ ฯ
                       |๕๑๕.๗|   เยน สจฺเจนยํ สาโม         ปาณา ปิยตโร มม
                       เอเตน สจฺจวชฺเชน           วิสํ สามสฺส หญฺญตุ ฯ
                       |๕๑๕.๘|   ยงฺกิญฺจิตฺถิ กตํ ปุญฺญํ     มยฺหญฺเจว ปิตุจฺจ เต
                       สพฺเพน เตน กุสเลน        วิสํ สามสฺส หญฺญตุ ฯ
     [๕๑๖]        |๕๑๖.๑|   ทิสฺวาน ปติตํ สามํ        ปุตฺตกํ ปํสุกุณฺฐิตํ
                       อฏฺฏิโต ปุตฺตโสเกน         ปิตา สจฺจํ อภาสถ ฯ
                       |๕๑๖.๒|   เยน สจฺเจนยํ สาโม          ธมฺมจารี ปุเร อหุ
                       เอเตน สจฺจวชฺเชน           วิสํ สามสฺส หญฺญตุ ฯ
                       |๕๑๖.๓|   เยน สจฺเจนยํ สาโม         พฺรหฺมจารี ปุเร อหุ
                       เอเตน สจฺจวชฺเชน           วิสํ สามสฺส หญฺญตุ ฯ
                       |๕๑๖.๔|   เยน สจฺเจนยํ สาโม          สจฺจวาที ปุเร อหุ
                       เอเตน สจฺจวชฺเชน            วิสํ สามสฺส หญฺญตุ ฯ
                       |๕๑๖.๕|   เยน สจฺเจนยํ สาโม         มาตาเปติภโร อหุ
                       เอเตน สจฺจวชฺเชน           วิสํ สามสฺส หญฺญตุ ฯ
                       |๕๑๖.๖|   เยน สจฺเจนยํ สาโม         กุเล เชฏฺฐาปจายิโก
                       เอเตน สจฺจวชฺเชน           วิสํ สามสฺส หญฺญตุ ฯ
                       |๕๑๖.๗|   เยน สจฺเจนยํ สาโม         ปาณา ปิยตโร มม
                       เอเตน สจฺจวชฺเชน           วิสํ สามสฺส หญฺญตุ ฯ
                       |๕๑๖.๘|   ยงฺกิญฺจิตฺถิ กตํ ปุญฺญํ     มยฺหญฺเจว มาตุจฺจ เต
                       สพฺเพน เตน กุสเลน        วิสํ สามสฺส หญฺญตุ ฯ
     [๕๑๗]        |๕๑๗.๑|   สา เทวตา อนฺตรหิตา    ปพฺพเต คนฺธมาทเน
                       สามสฺส อนุกมฺปาย         อิมํ สจฺจํ อภาสถ ฯ
                       |๕๑๗.๒|   ปพฺพตฺยาหํ คนฺธมาทเน  จิรํ รตฺตํ นิวาสินี ๑-
                       น เม ปิยตโร โกจิ            อญฺโญ สาเมน วิชฺชติ
                       เอเตน สจฺจวชฺเชน           วิสํ สามสฺส หญฺญตุ ฯ
                       |๕๑๗.๓|   สพฺเพ วนา คนฺธมยา       ปพฺพเต คนฺธมาทเน
                       เอเตน สจฺจวชฺเชน           วิสํ สามสฺส หญฺญตุ ฯ
                       |๕๑๗.๔|   เตสํ ลาลปฺปมานานํ        พหุํ การุญฺญสญฺหิตํ
                       ขิปฺปํ สาโม สมุฏฺฐาสิ      ยุวา กลฺยาณทสฺสโน ฯ
     [๕๑๘]        สาโมหมสฺมิ ภทฺทํ โว                โสตฺถินามฺหิ สมุฏฺฐิโต
                       มา พาฬฺหํ ปริเทเวถ                   มญฺชุนาภิวเทถ มํ ฯ
     [๕๑๙]        |๕๑๙.๑|   สฺวาคตนฺเต มหาราช   อโถ เต อทุราคตํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. จิรรตฺตนิวาสนี ฯ
                       อิสฺสโรสิ อนุปฺปตฺโต            ยํ อิธตฺถิ ปเวทย ฯ
                       |๕๑๙.๒|   ติณฺฑุกานิ ปิยาลานิ        มธุเก กาสมาริโย
                       ผลานิ ขุทฺทกปฺปานิ         ภุญฺช ราช วรํ วรํ ฯ
                       |๕๑๙.๓|   อตฺถิ เม ปานียํ สีตํ          อาภตํ คิริคพฺภรา
                       ตโต ปิว มหาราช            สเจ ตฺวํ อภิกงฺขสิ ฯ
     [๕๒๐]        สมฺมุยฺหามิ ปมุยฺหามิ                สพฺพา มุยฺหนฺติ เม ทิสา
                       เปตนฺตํ สามมทฺทกฺขึ                    โก นุ ตฺวํ สาม ชีวสิ ฯ
     [๕๒๑]        |๕๒๑.๑|   อปิ ชีวํ มหาราช          ปุริสํ คาฬฺหเวทนํ
                       อุปนีตมนสงฺกปฺปํ           ชีวนฺตํ มญฺญเต มตํ ฯ
                       |๕๒๑.๒|   อปิ ชีวํ มหาราช              ปุริสํ คาฬฺหเวทนํ
                       ตํ นิโรธคตํ สนฺตํ              ชีวนฺตํ มญฺญเต มตํ ฯ
     [๕๒๒]        |๕๒๒.๑|   โย มาตรํ ปิตรํ วา        มจฺโจ ธมฺเมน โปสติ
                       เทวาปิ นํ ติกิจฺฉนฺติ       มาตาเปติภรํ นรํ ฯ
                       |๕๒๒.๒|   โย มาตรํ ปิตรํ วา            มจฺโจ ธมฺเมน โปสติ
                       อิเธว นํ ปสํสนฺติ              เปจฺจ สคฺเค ปโมทติ ฯ
     [๕๒๓]        เอส ภิยฺโย ปมุยฺหามิ                 สพฺพา มุยฺหนฺติ เม ทิสา
                       สรณํ [๑]- สาม คจฺฉามิ              ตฺวญฺจ เม สรณํ ภว ฯ
     [๕๒๔]        |๕๒๔.๑|   ธมฺมญฺจร ๒- มหาราช มาตาปิตูสุ ขตฺติย
                       อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน            ราช สคฺคํ คมิสฺสสิ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ตํ ฯ   ๒ ม. ธมฺมํ จร ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
                       |๕๒๔.๒|   ธมฺมญฺจร มหาราช          ปุตฺตทาเรสุ ขตฺติย
                       อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน            ราช สคฺคํ คมิสฺสสิ ฯ
                       |๕๒๔.๓|   ธมฺมญฺจร มหาราช          มิตฺตามจฺเจสุ ขตฺติย
                       อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน            ราช สคฺคํ คมิสฺสสิ ฯ
                       |๕๒๔.๔|   ธมฺมญฺจร มหาราช          วาหเนสุ พเลสุ จ
                       อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน            ราช สคฺคํ คมิสฺสสิ ฯ
                       |๕๒๔.๕|   ธมฺมญฺจร มหาราช          คาเมสุ นิคเมสุ จ
                       อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน            ราช สคฺคํ คมิสฺสสิ ฯ
                       |๕๒๔.๖|   ธมฺมญฺจร มหาราช          รฏฺเฐสุ ชนปเทสุ จ
                       อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน            ราช สคฺคํ คมิสฺสสิ ฯ
                       |๕๒๔.๗|   ธมฺมญฺจร มหาราช          สมเณ ๑- พฺราหฺมเณสุ จ
                       อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน            ราช สคฺคํ คมิสฺสสิ ฯ
                       |๕๒๔.๘|   ธมฺมญฺจร มหาราช          มิคปกฺขีสุ ขตฺติย
                       อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน            ราช สคฺคํ คมิสฺสสิ ฯ
                       |๕๒๔.๙|   ธมฺมญฺจร มหาราช          ธมฺโม จิณฺโณ สุขาวโห
                       อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน            ราช สคฺคํ คมิสฺสสิ ฯ
                       |๕๒๔.๑๐|   ธมฺมญฺจร มหาราช        อินฺทา เทวา สพฺรหฺมกา
                       สุจิณฺเณน ทิวํ ปตฺตา        มา ธมฺมํ ราช ปามโทติ ฯ
                                      สุวณฺณสามชาตกํ ๒- ตติยํ ฯ
                                                ---------
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สมณพฺราหฺมเณสุ จ ฯ    ๒ สี. ยุ. สามชาตกํ ฯ


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๘ หน้าที่ ๑๘๕-๑๙๗.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=28&item=482&items=43&modeTY=2
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=28&item=482&items=43&modeTY=2&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=28&item=482&items=43&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=28&item=482&items=43&modeTY=2
             ศึกษาอรรถกถาชาดกนี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=482
             The Pali Atthakatha in Thai :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=43&A=2349
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=43&A=2349
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๘
http://84000.org/tipitaka/read/?index_28