บาลีพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๒ - พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๔

สุตฺตนฺตปิฏเก ขุทฺทกนิกายสฺส อปทานํ ----- นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ฯ ปฐโม พุทฺธวคฺโค ปฐมํ พุทฺธาปทานํ [๑] |๑.๑| ตถาคตํ เชตวเน วสนฺตํ อปุจฺฉิ เวเทหมุนี นตงฺโค สพฺพญฺญุพุทฺธา กิร นาม โหนฺติ ภวนฺติ เต เหตุหิ เกหิ ธีรา ^๑- ฯ |๑.๒| ตทาห สพฺพญฺญุวโร มเหสี อานนฺทภทฺทํ มธุรสฺสเรน เย สพฺพพุทฺเธสุ กตาธิการา อลทฺธโมกฺขา ชินสาสเนสุ ฯ |๑.๓| เตเนว สมฺโพธิมุเขน ธีรา อชฺฌาสเยนาปิ มหาพเลน ปญฺญาย เตเชน สุติกฺขปญฺญา สพฺพญฺญุภาวํ อนุปาปุณนฺติ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ธีร ฯ |๑.๔| อหมฺปิ ปุพฺพพุทฺเธสุ พุทฺธตฺตํ อภิปตฺถยึ ตึส ปารมิ สมฺปุณฺณา ^[๑]- ธมฺมราชา อสงฺขิยา ฯ |๑.๕| สมฺโพธึ พุทฺธเสฏฺฐานํ สสงฺเฆ โลกนายเก ทสงฺคุลี นมสฺสิตฺวา สิรสา อภิวาทเย ^๒- ฯ |๑.๖| ยาวตา พุทฺธเขตฺเตสุ รตนา วิชฺชนฺติสงฺขิยา อากาสฏฺฐา จ ภุมฺมฏฺฐา มนสา สพฺพมาหเร ^๓- ฯ |๑.๗| ตตฺถ รูปิยภูมิยํ ปาสาทํ มาปเย อหํ เนกภุมฺมํ รตนมยํ ^๔- อุพฺพิทฺธํ นภมุคฺคตํ ฯ |๑.๘| วิจิตฺตถมภํ สุกตํ สุวิภตฺตํ มหารหํ กนกามยสงฺฆาฏํ ^๕- โกนฺตจฺฉตฺเตหิ มณฺฑิตํ ฯ |๑.๙| ปฐมา เวฬุริยา ภูมิ วิมลพฺภสมา สุภา นฬินาชลชากิณฺณา ^๖- วรกญฺจนภูมิยา ฯ |๑.๑๐| ปหฏฺฐสาขาปวาฬ- วณฺณา โลหิตกา สุภา ^๗- อินฺทโคปกวณฺณาภา ภูมิ โอภาสตี ทิสา ฯ |๑.๑๑| สุวิภตฺตา ฆรมุขา นิยฺยุหา ^๘- สีหปญฺชรา จตุโร เวทิกา ชาลา คนฺธาเวฬา มโนรมา ฯ |๑.๑๒| นีลา ปีตา โลหิตกา โอทาตา สุทฺธกาฬกา กูฏาคารวรูเปตา สตฺตรตนภูสิตา ฯ |๑.๑๓| โอโลกมยา ปทุมา วาฬวิหงฺคโสภิตา นกฺขตฺตตารกากิณฺณา จนฺทสุริเยหิ ^๙- มณฺฑิตา ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. มนสาเยว หุตฺวาน ธมฺมราชา อสงฺขิยา ฯ @ อถ พุทฺธาปทานานิ สุณาถ สุทฺธมานสา ฯ @^๒ ม. อภิวาทยึ ฯ ๓. ม. สพฺพมาหรึ ฯ ^๔ ม. รตนามยํ ฯ ^๕ ม. กนกมย- ฯ @^๖ ม. นฬินชลชากิณฺณา ฯ ^๗ ม. ปวาฬสา ปวาฬวณฺณา กาจิ โลหิตกา สุภา ฯ @^๘ ม. นิยฺยูหา ฯ ^๙ ม. จนฺทสูเรหิ ฯ |๑.๑๔| เหมชาเลน สญฺฉนฺนา โสณฺณกึกิณิกายุตา วาตเวเคน กุชฺชนฺติ โสณฺณชาลา ^๑- มโนรมา ฯ |๑.๑๕| มญฺเชฏฺฐกํ โลหิตกํ ปีตกํ หริปญฺชรํ นานารงฺเคหิ สํจิตฺตํ ^๒- อุสฺสิตทฺธชมาลินี ฯ |๑.๑๖| นานา ^๓- พหูเนกสตา ผลกา ^๔- รชตามยา มณิมยา โลหิตงฺกา มสารคลฺลมยา ตถา ฯ นานาสยนจิตฺติตา ^๕- สณฺหกาสิกสนฺถตา |๑.๑๗| กมฺพลา ทุกุลา จีนา ปตฺตุณฺณา ปณฺฑุปาวุรา ฯ วิวิธตฺถรณํ สพฺพํ มนสา ปญฺญเปมหํ |๑.๑๘| ตาสุ ตาเสฺวว ภูมีสุ รตนกูฏลงฺกตา ฯ มณิเวโรจนา อุกฺกา ธารยนฺตา สุติฏฺฐเร |๑.๑๙| โสภนฺติ เอสิกา ถมฺภา สุภา กญฺจนโตรณา ฯ ชมฺโพนทา สารมยา อโถ รชตมยาปิจ |๑.๒๐| เนกาสนฺธี สุวิภตฺตา กวาฏคฺคลจิตฺติตา ฯ อุภโต ปุณฺณฆฏาเนกา ปทุมุปฺปลสํยุตา |๑.๒๑| อตีเต สพฺพพุทฺเธ จ สสงฺเฆ โลกนายเก ฯ ปกติวณฺณรูเปน นิมฺมินิตฺวา สสาวเก |๑.๒๒| เตน ทฺวาเรน ปวีสิตฺวา สพฺพพุทฺธา สสาวกา ฯ สพฺพโสวณฺณมเย ปีเฐ นิสินฺนา อริยมณฺฑลา |๑.๒๓| เย จ เอตรหิ อตฺถิ พุทฺธา โลเก อนุตฺตรา ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. โสณฺณมาลา ฯ ^๒ ม. สมฺปิตํ ฯ ^๓ ม. น นํ ฯ ^๔ ม. ผลิกา ฯ @^๕ ม. นานาสยนวิจิตฺตา ฯ อตีตา ^๑- วตฺตมานา จ ภวนํ สพฺเพ สมารุหุ ํ |๑.๒๔| ปจฺเจกพุทฺเธเนกสเต สยมฺภู อปราชิเต ฯ อตีเต วตฺตมาเน จ ภวนํ สพฺเพ สมารุหุ ํ |๑.๒๕| กปฺปรุกฺขา พหู อตฺถิ เย ทิพฺพา เย จ มานุสา ฯ สพฺพํ ทุสฺสํ สมาหนฺตฺวา อจฺฉาเทมิ ติจีวรํ |๑.๒๖| ขชฺชโภชฺชํ สายนิยํ สมฺปนฺนํ ปานโภชนํ ฯ มณิมเย สุเภ ปตฺเต สมฺปูเรตฺวา อทาสหํ |๑.๒๗| ทิพฺพวตฺถา สมาหุตฺวา มฏฺฐา จีวรสํยุตา ฯ มธุรา สกฺขรา เจว เตลา จ มธุผาณิตา |๑.๒๘| ตปฺปิตา ปรมนฺเนน สพฺเพ อริยมณฺฑลา ฯ รตนคพฺภํ ปวีสิตฺวา เกสรีว คุหาสเย |๑.๒๙| มหารหมฺหิ สยเน สีหเสยฺยมกปฺปยุ ํ ฯ สมฺปชานา สมุฏฺฐาย เสยฺเย ปลฺลงฺกมาภชุ ํ |๑.๓๐| โคจรํ สพฺพพุทฺธานํ ฌานรติสมปฺปิตา ฯ อญฺเญ ธมฺมานิ เทเสนฺติ อญฺเญ กีฬนฺติ อิทฺธิยา |๑.๓๑| อปฺปนายปิ กีฬนฺติ อภิญฺญาวสิภาวิตา ฯ วิกุพฺพนา วิกุพฺพนฺติ อเนกสตสหสฺสิโย |๑.๓๒| พุทฺธาปิ พุทฺเธ ปุจฺฉนฺติ วิสยํ สพฺพญฺญุมาลยํ ฯ คมฺภีรํ นิปุณํ ฐานํ ปญฺญาย วินิพุชฺฌเร |๑.๓๓| สาวกา พุทฺเธ ปุจฺฉนฺติ พุทฺธา ปุจฺฉนฺติ สาวเก ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. อตีเต ฯ ^๒ สมาหรึ ฯ อญฺญมญฺญญฺจ ปุจฺฉนฺติ ^๑- อญฺญมญฺญํ พฺยากโรนฺติ เต |๑.๓๔| พุทฺธา ปจฺเจกพุทฺธา จ สาวกา ปริจารกา ฯ เอวํ รตีสุ รมมานา ปาสาเทภิรมนฺติ เต |๑.๓๕| ฉตฺตาติฉตฺตา ติฏฺฐนฺติ รตนาเวฬุสนฺนิภา ^๒- ฯ สุวณฺณชาลสํยุตฺตํ รชตชาลขจิตํ ^๓- มุตฺตาชาลปริกฺขิตฺตํ ^๔- สพฺเพ ธาเรนฺตุ มตฺถเก ฯ |๑.๓๖| ภวนฺติ ^๕- เจลวิตานา โสณฺณตารกจิตฺติตา วิจิตฺตา มลยวิตตา สพฺเพ ธาเรนฺตุ มตฺถเก ฯ |๑.๓๗| วิตตา มลยทาเมหิ คนฺธทาเมหิ โสภิตา ทุสฺสทาเมหิ ปริกิณฺณา รตนทามภูสิตา ฯ |๑.๓๘| ปุปฺผาภิกิณฺณา สุวิจิตฺตา สุรภิคนฺธธูปิตา คนฺธปญฺจางฺคุลงฺกตา เหมจฺฉทนฉาทิตา ฯ |๑.๓๙| จตุทฺทิสา โปกฺขรญฺโญ ปทุมุปฺปลสนฺถตา โสวณฺณรูเป ขายนฺตุ ปทุมเรณุรชุคฺคตา ฯ |๑.๔๐| ปุปฺผนฺตุ ปาทปา สพฺเพ ปาสาทสฺส สมนฺตโต สยญฺจ ปุปฺผา มุญฺจิตฺวา คนฺตฺวา ภวนโมกิรุ ํ ฯ |๑.๔๑| สิขิโน ตตฺถ นจฺจนฺตุ ทิพฺพา หํสา ปกุชฺชเร กรวิกา จ คายนฺตุ ทิชสงฺฆา สมนฺตโต ฯ |๑.๔๒| เภริโย สพฺพา วชฺชนฺตุ วีณา สพฺพา รวนฺตุ ตา ^๖- สพฺพา สงฺคีติ วตฺตนฺตุ ปาสาทสฺส สมนฺตโต ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ปุจฺฉิตฺวา ฯ ^๒ ม. ฉตฺตา ติฏฺฐนฺตุ รตนา กาญฺจนาเวฐปนฺติกา ฯ ^๓ ม. @อยํ อุปฑฺฒคาถา นตฺถิ ฯ ^๔ ม. มุตฺตาชาลปริกฺขิตฺตา ฯ ^๕ ม. ภวนฺตุ ฯ @^๖ ม. รสนฺตุ ตา ฯ |๑.๔๓| ยาวตา พุทฺธเขตฺตมฺหิ จกฺกวาฬา ^๑- จมูปริ มหนฺตา โชติสมฺปนฺนา อจฺฉิทฺทา รตนามยา ฯ |๑.๔๔| ติฏฺฐนฺตุ โสณฺณปลฺลงฺกา ทีปรุกฺขา ชลนฺตุ เต ภวนฺตุ เอกปชฺโชตา ทสสหสฺสปรมฺปรา ฯ |๑.๔๕| คณิกา ลาสิกา เจว นจฺจนฺตุ อจฺฉราคณา นานารงฺคา ปทิสฺสนฺตุ ปาสาทสฺส สมนฺตโต ฯ |๑.๔๖| ทุมคฺเค ปพฺพตคฺเค วา สิเนรุคิริมุทฺธเน อุสฺสาเปมิ ธชํ สพฺพํ วิจิตฺตํ ปญฺจวณฺณิกํ ฯ |๑.๔๗| นรา นาคา จ คนฺธพฺพา สพฺเพ เทวา อุเปนฺตุ เต นมสฺสนฺตา ปญฺชลิกา ปาสาทํ ปริวารยุ ํ ฯ |๑.๔๘| ยงฺกิญฺจิ กุสลํ กมฺมํ กตฺตพฺพํ กิริยํ มม กาเยน วาจามนสา ติทเส สุคตํ กตํ ฯ |๑.๔๙| เย สตฺตา สญฺญิโน อตฺถิ เย จ สตฺตา อสญฺญิโน กตํ ปุญฺญผลํ มยฺหํ สพฺเพ ภาคี ภวนฺตุ เต ฯ |๑.๕๐| เย ^๒- ตํ กตํ สุวิทิตํ ทินฺนํ ปุญฺญผลํ มยา เย จ ตตฺถ น ชานนฺติ เทวา คนฺตฺวา นิเวทยุ ํ ฯ |๑.๕๑| สพฺเพ โลกมฺหิ เย สตฺตา ชีวนฺตาหารเหตุกา มนุญฺญํ โภชนํ สพฺเพ ^๓- ลภนฺตุ มม เจตสา ฯ |๑.๕๒| มนสา ทานํ มยา ทินฺนํ มนสา ปสาทมาทยึ ^๔- ปูชิตฺวา ^๕- สพฺพสมฺพุทฺธํ ปจฺเจกานญฺจ ปูชยึ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. จกฺกวาเฬ ตโต ปเร ฯ ^๒ ม. เยสํ ฯ ^๓ ม. สพฺพํ ฯ ^๔ ม. ปสาทมาวหึ ฯ @^๕ ม. ปูชิตา สพฺพสมฺพุทฺธา ปจฺเจกา ชินสาวกา ฯ |๑.๕๓| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชเหตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑.๕๔| ทุเว ภเว ปชานามิ เทวตฺตํ อถ มานุสํ อญฺญํ คตึ น ชานามิ มนสา ปตฺถนาผลํ ฯ |๑.๕๕| เทวานํ อธิโก โหมิ ภวามิ มนุชาธิโป รูปลกฺขณสมฺปนฺโน ปญฺญาย อสโม ภเว ฯ |๑.๕๖| โภชนํ วิวิธํ เสฏฺฐํ รตนญฺจ อนปฺปกํ นานาวิธานิ วตฺถานิ นภสา ขิปฺปํ อุเปนฺติ มํ ฯ |๑.๕๗| ปฐพฺยา ปพฺพเต เจว อากาเส อุทเก วเน ยตฺถ ^๑- หตฺถํ ปสาเรมิ ทิพฺพา ภกฺขา อุเปนฺติ มํ ฯ |๑.๕๘| ปฐพฺยา ปพฺพเต เจว อากาเส อุทเก วเน ยตฺถ หตฺถํ ปสาเรมิ รตนา สพฺเพ อุเปนฺติ เม ฯ |๑.๕๙| ปฐพฺยา ปพฺพเต เจว อากาเส อุทเก วเน ยตฺถ หตฺถํ ปสาเรมิ สพฺเพ คนฺธา อุเปนฺติ เม ฯ |๑.๖๐| ปฐพฺยา ปพฺพเต เจว อากาเส อุทเก วเน ยตฺถ หตฺถํ ปสาเรมิ สพฺเพ ยานา อุเปนฺติ เม ฯ |๑.๖๑| ปฐพฺยา ปพฺพเต เจว อากาเส อุทเก วเน ยตฺถ หตฺถํ ปสาเรมิ สพฺเพ มาลา อุเปนฺติ เม ฯ |๑.๖๒| ปฐพฺยา ปพฺพเต เจว อากาเส อุทเก วเน ยตฺถ หตฺถํ ปสาเรมิ อลงฺการา อุเปนฺติ เม ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยํ ยํ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ |๑.๖๓| ปฐพฺยา ปพฺพเต เจว อากาเส อุทเก วเน ยตฺถ หตฺถํ ปสาเรมิ สพฺพา กญฺญา อุเปนฺติ เม ฯ |๑.๖๔| ปฐพฺยา ปพฺพเต เจว อากาเส อุทเก วเน ยตฺถ หตฺถํ ปสาเรมิ มธุสกฺขรา อุเปนฺติ เม ฯ |๑.๖๕| ปฐพฺยา ปพฺพเต เจว อากาเส อุทเก วเน ยตฺถ หตฺถํ ปสาเรมิ สพฺเพ ขชฺชา อุเปนฺติ เม ฯ |๑.๖๖| อธเน อทฺธิเก ชเน ยาจเก จ ปถาวิโน ททามิ ตํ ทานวรํ สมฺโพธิวรปตฺติยา ฯ |๑.๖๗| นาเทนฺโต ปพฺพตํ เสลํ คชฺเชนฺโต พหลํ คิรึ สเทวกํ หาสยนฺโต พุทฺโธ โลเก ภวามหํ ฯ |๑.๖๘| ทิสา ทสวิธา โลเก ยายโต นตฺถิ อนฺตกํ ตสฺมิญฺจ ทิสาภาคมฺหิ พุทฺธเขตฺตา อสงฺขิยา ฯ |๑.๖๙| ปภา ปกิตฺติตา มยฺหํ ยมกา รํสิวาหนา เอตฺถนฺตเร รํสิชาลํ อาโลโก วิปุโล ภเว ฯ |๑.๗๐| เอตฺตเก โลกธาตุมฺหิ สพฺเพ ปสฺสนฺตุ มํ ชนา สพฺเพว ^๑- สุมนา โหนฺตุ สพฺเพ มํ อนุวตฺตเร ฯ |๑.๗๑| วิสิฏฺฐมธุรนาเทน อมตํ เภริมาหเร ^๒- เอตฺถนฺตเร ชนา สพฺเพ สุณนฺตุ มธุรํ คิรํ ฯ |๑.๗๒| ธมฺมเมเฆน วสฺสนฺเต สพฺเพ โหนฺตุ อนาสวา เย ตตฺถ ปจฺฉิมกา สตฺตา โสตาปนฺนา ภวนฺตุ เต ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. สพฺเพ มํ อนุวตฺตนฺตุ ยาว พฺรหฺมนิเวสนํ ฯ ^๒ ม. เภริมาหนึ ฯ |๑.๗๓| ทตฺวา ทาตพฺพกํ ทานํ สีลํ ปูเร ^๑- อเสสโต เนกฺขมฺมปารมึ คนฺตฺวา ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํ ฯ |๑.๗๔| ปณฺฑิเต ปริปุจฺฉิตฺวา กตฺวา วิริยมุตฺตมํ ขนฺติยา ปารมึ คนฺตฺวา ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํ ฯ |๑.๗๕| กตฺวา ทฬฺหมธิฏฺฐานํ สจฺจปารมิ ปูรเย เมตฺตาย ปารมึ คนฺตฺวา ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํ ฯ |๑.๗๖| ลาภาลาเภ สุขทุกฺเข สมฺมานเน วิมานเน สพฺพตฺถ สมโก หุตฺวา ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํ ฯ |๑.๗๗| โกสชฺชํ ภยโต ทิสฺวา วิริยญฺจาปิ เขมโต อารทฺธวิริยา โหถ เอสา พุทฺธานุสาสนี ฯ |๑.๗๘| วิวาทํ ภยโต ทิสฺวา อวิวาทญฺจ เขมโต สมคฺคา สขิลา โหถ เอสา พุทฺธานุสาสนี ฯ |๑.๗๙| ปมาทํ ภยโต ทิสฺวา อปฺปมาทญฺจ เขมโต ภาเวถฏฺฐงฺคิกํ มคฺคํ เอสา พุทฺธานุสาสนี ฯ |๑.๘๐| สมาคตา พหู พุทฺธา อรหนฺโต จ สพฺพโส สมฺพุทฺเธ อรหนฺเต จ วนฺทมานา นมสฺสถ ฯ |๑.๘๑| เอวํ อจินฺติยา พุทฺธา พุทฺธธมฺมา อจินฺติยา อจินฺติเยสุ ปสนฺนานํ วิปาโก โหตฺยจินฺติโยติ ฯ อิตฺถํ สุทํ ภควา อตฺตโน พุทฺธจริตํ สมฺโพธยมาโน ^๒- พุทฺธาปทานิยํ นาม ธมฺมปริยายํ อภาสิตฺถาติ ฯ พุทฺธาปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ปูเรตฺวา ฯ ^๒ ม. สมฺภาวยมาโน ฯ

เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้าที่ ๑-๙. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=32&item=1&items=1&modeTY=2 อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=32&item=1&items=1&modeTY=2&mode=bracket อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=32&item=1&items=1&modeTY=2 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=32&item=1&items=1&modeTY=2 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=32&i=1 The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=49&A=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=49&A=1 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_32