พระไตรปิฏกเล่มที่ ๑๖ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๘ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
สังยุตตนิกาย นิทานวรรค
หน้าที่ ๕๓.

                                                                 พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย นิทานวรรค [๑. นิทานสังยุต]
                                                                 ๓. ทสพลวรรค ๗. ปัจจยสูตร
	ชราและมรณะ เป็นอย่างไร
	คือ ความแก่ ความคร่ำคร่า ความมีฟันหลุด ความมีผมหงอก ความมี
หนังเหี่ยวย่น ความเสื่อมอายุ ความแก่หง่อมแห่งอินทรีย์ในหมู่สัตว์นั้นๆ ของเหล่า
สัตว์นั้นๆ นี้เรียกว่า ชรา
	ความจุติ ความเคลื่อนไป ความทำลายไป ความหายไป ความตายกล่าวคือ
มฤตยู การทำกาละ ความแตกแห่งขันธ์ ความทอดทิ้งร่างกาย ความขาดแห่ง
ชีวิตินทรีย์ของเหล่าสัตว์นั้นๆ จากหมู่สัตว์นั้นๆ นี้เรียกว่า มรณะ
	ชราและมรณะ ดังพรรณนามาฉะนี้ นี้เรียกว่า ชราและมรณะ
	เพราะชาติเกิด ชราและมรณะจึงเกิด เพราะชาติดับ ชราและมรณะจึงดับ
	อริยมรรคมีองค์ ๘ นี้เท่านั้น คือ
	๑. สัมมาทิฏฐิ (เห็นชอบ)  ๒. สัมมาสังกัปปะ (ดำริชอบ)
	๓. สัมมาวาจา (วาจาชอบ)  ๔. สัมมากัมมันตะ (กระทำชอบ)
	๕. สัมมาอาชีวะ (เลี้ยงชีพชอบ)  ๖. สัมมาวายามะ (พยายามชอบ)
	๗. สัมมาสติ (ระลึกชอบ)  ๘. สัมมาสมาธิ (ตั้งจิตมั่นชอบ)
	ชื่อว่าปฏิปทาที่ให้ถึงความดับแห่งชราและมรณะ
	ชาติเป็นอย่างไร ฯลฯ ภพเป็นอย่างไร ... อุปาทานเป็นอย่างไร ... ตัณหาเป็น
อย่างไร ... เวทนาเป็นอย่างไร ... ผัสสะเป็นอย่างไร ... สฬายตนะเป็นอย่างไร ...
นามรูปเป็นอย่างไร ... วิญญาณเป็นอย่างไร
	สังขารทั้งหลาย มีเท่าไร
	สังขารมี ๓ ประการนี้ คือ
		๑. กายสังขาร (สภาวะที่ปรุงแต่งกาย)
		๒. วจีสังขาร (สภาวะที่ปรุงแต่งวาจา)
		๓. จิตตสังขาร (สภาวะที่ปรุงแต่งใจ)
	นี้เรียกว่า สังขารทั้งหลาย
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๑๖ หน้า : ๕๓}

เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับ มจร. เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๕๓.
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_page.php?book=16&page=53&pages=1&edition=mcu
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :-
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_read.php?B=16&A=1445
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_line.php?B=16&A=1445#p53
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ 16 :-
https://84000.org/tipitaka/read/?index_16
https://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu16
https://84000.org/tipitaka/english/?index_16