พระไตรปิฏกเล่มที่ ๒๑ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๓ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต
หน้าที่ ๑๑๓-๑๑๔.

                                                                 พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต [๒. ทุติยปัณณาสก์]
                                                                 ๒. ปัตตกัมมวรรค ๙. ปธานสูตร
	ลาภสักการะและชื่อเสียงเกิดขึ้นแก่พระเทวทัตเพื่อฆ่าตน เพื่อความเสื่อม
เหมือนแม่ม้าอัสดร๑- ตั้งครรภ์เพื่อฆ่าตน เพื่อความพินาศ”
		สักการะย่อมฆ่าบุรุษชั่ว
		เหมือนผลกล้วยฆ่าต้นกล้วย
		ขุยไผ่ฆ่าต้นไผ่ ดอกอ้อฆ่าต้นอ้อ
		ลูกม้าอัสดรฆ่าแม่ม้าฉะนั้น
เทวทัตตสูตรที่ ๘ จบ
๙. ปธานสูตร๒-
ว่าด้วยปธาน
	[๖๙] ภิกษุทั้งหลาย ปธาน (ความเพียร) ๔ ประการนี้
	ปธาน ๔ ประการ อะไรบ้าง คือ
		๑. สังวรปธาน (เพียรระวัง)      	๒. ปหานปธาน (เพียรละ)
		๓. ภาวนาปธาน (เพียรเจริญ)  	๔. อนุรักขนาปธาน (เพียรรักษา)
	สังวรปธาน เป็นอย่างไร
	คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้สร้างฉันทะ พยายาม ปรารภความเพียร ประคอง
จิตมุ่งมั่นเพื่อป้องกันบาปอกุศลธรรมที่ยังไม่เกิดมิให้เกิดขึ้น นี้เรียกว่า สังวรปธาน
	ปหานปธาน เป็นอย่างไร
	คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้สร้างฉันทะ พยายาม ปรารภความเพียร ประคอง
จิตมุ่งมั่นเพื่อละบาปอกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว นี้เรียกว่า ปหานปธาน
	ภาวนาปธาน เป็นอย่างไร
	คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้สร้างฉันทะ พยายาม ปรารภความเพียร ประคอง
จิตมุ่งมั่นเพื่อทำกุศลธรรมที่ยังไม่เกิดให้เกิดขึ้น นี้เรียกว่า ภาวนาปธาน
@เชิงอรรถ :
@๑ แม่ม้าอัสดร หมายถึงแม่ลาซึ่งเป็นสัตว์วงศ์เดียวกับม้า (รูปร่างคล้ายม้าแต่ตัวเล็กกว่า) ผสมพันธุ์กับพ่อม้า
@ตั้งครรภ์ขึ้น พอถึงเวลาคลอด ไม่สามารถคลอดได้ ยืนเอาเท้ากระทืบพื้นอยู่จนต้องผ่าท้องนำลูกออก
@เพราะถูกผ่าท้องแม่ลาจึงตาย (ลูกที่เกิดจากแม่ลากับพ่อม้า) เรียกว่า ม้าอัสดร (องฺ.จตุกฺก.อ. ๒/๖๘/๓๕๗)
@๒ ดูข้อ ๑๓ (ปธานสูตร) หน้า ๒๓-๒๔ ในเล่มนี้, ที.ปา. ๑๑/๓๑๐/๓๐๑-๓๐๒
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๑ หน้า : ๑๑๓}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต [๒. ทุติยปัณณาสก์]
                                                                 ๒. ปัตตกัมมวรรค ๑๐. อธัมมิกสูตร
	อนุรักขนาปธาน เป็นอย่างไร
	คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้สร้างฉันทะ พยายาม ปรารภความเพียร ประคอง
จิตมุ่งมั่นเพื่อความดำรงอยู่ ไม่เลือนหาย ภิญโญภาพ ไพบูลย์ เจริญเต็มที่แห่ง
กุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว นี้เรียกว่า อนุรักขนาปธาน
	ภิกษุทั้งหลาย ปธาน ๔ ประการนี้แล
	ปธาน ๔ ประการนี้ คือ
	สังวรปธาน ปหานปธาน
	ภาวนาปธาน และอนุรักขนาปธาน
		พระพุทธเจ้าผู้เป็นเผ่าพันธุ์พระอาทิตย์ทรงแสดงไว้แล้ว
		ที่เป็นเหตุให้ภิกษุในธรรมวินัยนี้
		ผู้มีความเพียรถึงความสิ้นทุกข์
ปธานสูตรที่ ๙ จบ
๑๐. อธัมมิกสูตร
ว่าด้วยพระราชาผู้ไม่ตั้งอยู่ในธรรมและผู้ตั้งอยู่ในธรรม
	[๗๐] ภิกษุทั้งหลาย ในเวลาที่พระราชาไม่ตั้งอยู่ในธรรม๑- แม้พวกข้าราชการ
ก็ไม่ตั้งอยู่ในธรรม เมื่อพวกข้าราชการไม่ตั้งอยู่ในธรรม แม้พราหมณ์และคหบดี
ก็ไม่ตั้งอยู่ในธรรม เมื่อพราหมณ์และคหบดีไม่ตั้งอยู่ในธรรม แม้ชาวนิคมและชาว
ชนบทก็ไม่ตั้งอยู่ในธรรม เมื่อชาวนิคมและชาวชนบทไม่ตั้งอยู่ในธรรม ดวงจันทร์
และดวงอาทิตย์ก็โคจร(หมุน)ไปไม่สม่ำเสมอ เมื่อดวงจันทร์และดวงอาทิตย์โคจรไป
ไม่สม่ำเสมอ หมู่ดาวนักษัตรก็โคจรไปไม่สม่ำเสมอ เมื่อหมู่ดาวนักษัตรโคจรไปไม่
สม่ำเสมอ คืนและวันก็หมุนเวียนไปไม่สม่ำเสมอ เมื่อคืนและวันหมุนเวียนไปไม่
@เชิงอรรถ :
@๑ ไม่ตั้งอยู่ในธรรม หมายถึงไม่เก็บพลี (ภาษี) ๑๐ ส่วนที่พระราชาในกาลก่อนตั้งไว้ และอาชญาอันสมควร
@แก่ความผิด เก็บพลีเกินและลงอาชญาเกินความผิด (องฺ.จตุกฺก.อ. ๒/๗๐/๓๕๗)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๑ หน้า : ๑๑๔}

เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับ มจร. เล่มที่ ๒๑ หน้าที่ ๑๑๓-๑๑๔.
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_page.php?book=21&page=113&pages=2&edition=mcu
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :-
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_read.php?B=21&A=3350
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_line.php?B=21&A=3350#p113
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ 21 :-
https://84000.org/tipitaka/read/?index_21
https://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu21
https://84000.org/tipitaka/english/?index_21